Ο πρώτος μεγάλος σταθμός στις σχέσεις της νέας αμερικανικής κυβέρνησης με τη Ρωσία τοποθετείται στις 5 Φεβρουαρίου. Ο Τζο Μπάιντεν καλείται να συμφωνήσει σε πενταετή παράταση ισχύος της αμερικανορωσικής συνθήκης ελέγχου των πυρηνικών εξοπλισμών New START. Το πιθανότερο είναι ότι οι δύο ισχυρότερες πυρηνικές δυνάμεις θα διαφυλάξουν τουλάχιστον αυτόν τον πυλώνα του υπό κατάρρευση οικοδομήματος για τον έλεγχο των εξοπλισμών.
Ο πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στη Μόσχα, Μάικλ Μακ Φάουλ, επισημαίνει ότι την τετραετία Τραμπ, παρά τους επαίνους του Αμερικανού προέδρου προς τον ένοικο του Κρεμλίνου, οι διπλωματικές σχέσεις ΗΠΑ-Ρωσίας ατρόφησαν και οι επαφές υψηλού επιπέδου ήταν σπάνιες. «Μετά την κρίση των πυραύλων στην Κούβα, οι ηγεσίες των ΗΠΑ και της ΕΣΣΔ ανέπτυξαν μηχανισμούς διαχείρισης κρίσεων ώστε να αποφευχθούν η άσκοπη κλιμάκωση και οι παρανοήσεις. Τις δεκαετίες που ακολούθησαν, η χειρότερη μορφή σύγκρουσης –ο ολοκληρωτικός συμβατικός ή πυρηνικός πόλεμος– απεφεύχθη. Είναι τραγικό, αλλά αυτός ο πλέον στοιχειώδης στόχος πρέπει να περιλαμβάνεται στην ατζέντα του Μπάιντεν», σημειώνει ο Μακ Φάουλ.
Υπάρχει λόγος που γράφονται όλα αυτά – και δεν είναι καθόλου καθησυχαστικός. Τα τελευταία χρόνια οι ΗΠΑ έχουν αποφασίσει να σφίξουν τον κλοιό των πιέσεων γύρω από τη Ρωσία, την οποία χαρακτηρίζουν «αναθεωρητική δύναμη». Οι αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις έχουν σταματήσει να εστιάζουν σε αυτό που ονόμαζαν «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας» και προετοιμάζονται ολοταχώς για μια αντιπαράθεση σε όλη την περίμετρο του σινορωσικού μπλοκ, από τα στενά της Ταϊβάν και τη Νότια Σινική Θάλασσα ώς την Ανατολική Ευρώπη και τη Βαλτική. Ενας εντελώς ενδεικτικός και καθόλου εξαντλητικός κατάλογος συμβάντων των τελευταίων μηνών περιλαμβάνει την προσέγγιση ρωσικών μαχητικών σε απόσταση μόλις 30 μέτρων από αμερικανικό στρατηγικό βομβαρδιστικό Β-52 στη Μαύρη Θάλασσα, την αναχαίτιση έξι ρωσικών μαχητικών από αμερικανικά F-22 κοντά στην Αλάσκα, τον εμβολισμό αμερικανικού στρατιωτικού οχήματος από ρωσικό θωρακισμένο όχημα στη Συρία και την καταδίωξη αμερικανικού αντιτορπιλικού από ρωσικό στη θάλασσα της Ιαπωνίας.
Στο ίδιο άρθρο ο Μακ Φάουλ ζητάει να ασκηθεί μεγαλύτερη στρατιωτική πίεση στη Ρωσία. «Οι ΗΠΑ έχουν ξεκινήσει να δαπανούν δισεκατομμύρια για να ενισχύσουν τη στρατιωτική παρουσία τους στην Ευρώπη ώστε το ΝΑΤΟ να είναι σε θέση να αναπτύξει 300.000 στρατιώτες, 30 πλοία και 30 σμήνη αεροσκαφών στα ανατολικά του σύνορα σε διάστημα 30 ημερών. Αυτές οι πρωτοβουλίες είναι καλές, αλλά όχι αρκετές. Το ΝΑΤΟ χρειάζεται μεγαλύτερες συμβατικές χερσαίες δυνάμεις για να αποτρέψει μια ρωσική επίθεση, ιδίως στη νότια πτέρυγά του», σημείωσε ο Αμερικανός διπλωμάτης στην επιθεώρηση Foreign Affairs.
Ο ρόλος της Γερμανίας
Oπως και επί Ψυχρού Πολέμου, κεντρική θέση στην αμερικανορωσική διελκυστίνδα καταλαμβάνει η Γερμανία, με την κυβέρνηση Μπάιντεν να επιμένει, όπως και η κυβέρνηση Τραμπ, στην κάθετη αντίθεση προς τον ρωσογερμανικό αγωγό φυσικού αερίου Nord Stream II. Η καγκελάριος Μέρκελ εξακολουθεί να στηρίζει την κατασκευή του αγωγού, απορρίπτοντας κάθε σκέψη για κυρώσεις και δηλώνοντας ότι θα συνεργαστεί με τη Ρωσία για την παρασκευή εμβολίων κατά του κορωνοϊού. Στην ίδια γραμμή βρίσκεται ο νέος επικεφαλής του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος Αρμιν Λάσετ, στον οποίο οι αντίπαλοι προσάπτουν υπερβολική χαλαρότητα απέναντι στη Ρωσία.
Πιστή στις παραδόσεις του Δημοκρατικού Κόμματος, η κυβέρνηση Μπάιντεν αναμένεται να εκμεταλλευθεί στο έπακρον τις ιδεολογικές διαφορές, αναδεικνύοντας τον αυταρχικό χαρακτήρα της ρωσικής ηγεσίας και καταγγέλλοντας τον «ανελεύθερο πουτινισμό». «Η κυβέρνηση Μπάιντεν θα επαναφέρει την υπεράσπιση των φιλελεύθερων και δημοκρατικών αξιών στην πολιτική των ΗΠΑ, ως εκ τούτου ο Πούτιν μπορεί να περιμένει περισσότερες επικρίσεις για την αυταρχική του διακυβέρνηση και περισσότερη υποστήριξη προς τα ανθρώπινα δικαιώματα», σημειώνει.
Η ανάλυση συμπληρώνεται από παραινέσεις να μην αρθούν οι κυρώσεις της Ε.Ε. προς τη Ρωσία για την προσάρτηση της Κριμαίας, να επιβληθούν νέες ως αντίδραση στη φυλάκιση του αντιφρονούντος Αλεξέι Ναβάλνι και αυτές να μην αφορούν χαμηλόβαθμους αξιωματούχους αλλά την ίδια τη ρωσική ηγεσία. Επιπλέον, δίνοντας τον τόνο, την Πέμπτη, η νέα εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου έκανε λόγο για «ανεύθυνες και εχθρικές ρωσικές ενέργειες» με αφορμή τις ηλεκτρονικές επιθέσεις εναντίον δικτύων της αμερικανικής κυβέρνησης.
Η περίπτωση Ναβάλνι
Ο Ναβάλνι συμφωνεί με τη στρατηγική που περιγράφει ο πρέσβης Μακ Φάουλ, δηλαδή τον διαχωρισμό ανάμεσα στον ρωσικό λαό και την ηγεσία και στην επίθεση συγκεκριμένα εναντίον του συστήματος εξουσίας του Βλαντιμίρ Πούτιν, με την ελπίδα ότι ο ρωσικός λαός θα συνταχθεί με την αντιπολίτευση. Μέχρι στιγμής, η υποστήριξη προς τον Ναβάλνι δεν είναι τέτοια που να κλονίζει τον Πούτιν, αλλά ο φόβος υπάρχει, όπως φάνηκε από τη φυλάκισή του, αμέσως μετά την επιστροφή του στη Μόσχα, την περασμένη Κυριακή. Ως απάντηση, την επόμενη ημέρα, οι συνεργάτες του Ναβάλνι έδωσαν στη δημοσιότητα φωτογραφίες ανακτόρου αμύθητης αξίας στη Μαύρη Θάλασσα, το οποίο υποστηρίζουν ότι κατασκεύασαν για τον Πούτιν οι ολιγάρχες που ευνοήθηκαν από τη διακυβέρνησή του. Το Κρεμλίνο απάντησε ότι το ακίνητο δεν έχει καμία σχέση με τον Ρώσο πρόεδρο και ότι ο Ναβάλνι ορθώς φυλακίστηκε, αφού είχε παραβιάσει τους περιοριστικούς όρους της προηγούμενης καταδίκης του. Η υπόθεση θα έχει σίγουρα συνέχεια.