Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη (ΜΕΑ) αλλάζουν καθοριστικά το σύγχρονο πεδίο μάχης, προσφέροντας ένα τεράστιο συγκριτικό πλεονέκτημα στις ένοπλες δυνάμεις που τα έχουν, τονίζει σε συνέντευξή του στην «Κ» ο απόστρατος υποπτέραρχος Ντέιβ Ντεπτιούλα, επικεφαλής του Ινστιτούτου Αεροδιαστημικών Μελετών Μίτσελ. Σημειώνει ότι αν και η Κίνα έχει επενδύσει τεράστια ποσά στην ανάπτυξη του στρατού της, τεχνολογικά και δομικά, συμπεριλαμβανομένων και των ΜΕΑ, οι ΗΠΑ διαθέτουν την πιο προηγμένη τεχνολογία στον συγκεκριμένο τομέα. Ωστόσο, προσθέτει, η Ουάσιγκτον θα πρέπει να είναι διατεθειμένη να μοιραστεί την τεχνολογία και τις δυνατότητες των ΜΕΑ με τους συμμάχους της, οι οποίοι από την πλευρά τους πρέπει να εκμεταλλευτούν αυτή την ευκαιρία και να πιέσουν τις ΗΠΑ να ανοιχτούν, ώστε μια ευρεία συμμαχία να μπορέσει να διασφαλίσει την ειρήνη και τη σταθερότητα του πλανήτη.
– Πώς αλλάζουν τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη το σύγχρονο πεδίο μάχης;
– Τα drones, τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη, θα έχουν έναν αντίκτυπο μεγαλύτερο από αυτό που φανταζόμαστε σήμερα. Δεν θα χρησιμοποιούνται απαραίτητα ως το κύριο μέσο, αλλά για να ενισχύουν τις δυνατότητες των στρατιωτικών επιχειρήσεων. Μια εταιρεία έκανε πρόσφατα μια διαφήμιση που έλεγε το εξής: «Δεν φτιάχνουμε αυτά που χρησιμοποιείς, τα κάνουμε καλύτερα». Αυτό θα κάνουν τα ΜΕΑ στο μέλλον. Πρέπει να κατανοήσουμε τις διαφορές μεταξύ των μη επανδρωμένων αεροσκαφών και των υπολοίπων. Θέλω να υπογραμμίσω έξι σημεία. Το πρώτο είναι η επιμονή. Τα ΜΕΑ μας επιτρέπουν να μελετήσουμε μια κατάσταση και ύστερα να δράσουμε πολύ γρήγορα ή να πάρουμε τον χρόνο μας για να είμαστε σίγουροι. Το δεύτερο είναι η αντοχή, αφού είναι πολύ δύσκολο να καταστραφεί ή να χτυπηθεί ένα drone. Μας επιτρέπουν να προβάλουμε μια εικόνα δύναμης χωρίς να είμαστε ευάλωτοι. Τρίτο, η ακρίβεια. Τα ΜΕΑ είναι το πιο ακριβές μέσο για να προκαλέσεις πλήγμα χωρίς να έχεις παράπλευρες απώλειες. Τέταρτο, η εποπτεία. Τα ΜΕΑ μας επιτρέπουν να ασκούμε άμεσο έλεγχο. Πέμπτο, η χρησιμότητα στην οικονομία. Τα ΜΕΑ μπορούν να ενισχύσουν την αποτελεσματικότητα άλλων αεροσκαφών βελτιώνοντας την αποτελεσματικότητα αισθητήρα και σκοπευτή. Θα μπορούν δηλαδή στο μέλλον να λειτουργούν ως βοηθοί-ρομπότ του στρατού, δίνοντας δύναμη σε προηγμένα αεροσκάφη με μηδενικό κόστος. Τέλος, η ποσότητα. Λένε πως η ποσότητα είναι μια μορφή ποιότητας από μόνη της. Ακριβώς επειδή τα ΜΕΑ έχουν χαμηλό κόστος σε σχέση με τα επανδρωμένα, μπορούν να κατασκευαστούν σε μεγαλύτερες ποσότητες ανοίγοντας το πεδίο για νέες μορφές άμυνας και επίθεσης. Συνοψίζοντας, τα ΜΕΑ δίνουν στους χρήστες τους ένα ασύμμετρο συγκριτικό πλεονέκτημα απέναντι στους υπόλοιπους.
– Θα φτάσουμε σε σημείο να υπάρχουν περισσότερα μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πλοία;
– Η απάντηση θα φανεί στην πράξη. Πολλοί βιάζονται να βγάλουν συμπέρασμα. Δεν ξέρω αν θα φτάσουμε στο σημείο που λέτε. Ομως θεωρώ πως αν αυτό συμβεί, δεν θα είναι στο άμεσο μέλλον. Θα υπάρχουν πολλές χρήσεις για τα ΜΕΑ, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι θα βγάλουν τους ανθρώπους από την εξίσωση. Ηδη σήμερα μπορούμε να ελέγχουμε μεγάλα αεροσκάφη από απόσταση. Ενα εμπορικό αεροσκάφος μπορεί να απογειωθεί, να πετάξει και να προσγειωθεί αλλού χωρίς πιλότο. Ομως θα μπαίνατε μέσα; Κάποιοι ναι, άλλοι όχι. Οπότε δεν είναι μόνο θέμα τεχνολογικής ικανότητας, είναι και θέμα ψυχολογίας.
– Σύμφωνα με κάποιους, η χρήση τουρκικών ΜΕΑ στη Συρία και στο Αζερμπαϊτζάν ήταν ριζοσπαστική. Πώς το εκτιμάτε αυτό;
– Θεωρώ πως πράγματι χρησιμοποίησαν ΜΕΑ προς όφελός τους και στις δύο περιπτώσεις. Δεν ξέρω αν αυτό ήταν ριζοσπαστικό, αλλά σίγουρα είχε θετικό αντίκτυπο και τους επέτρεψε να κατορθώσουν αυτό που ήθελαν, να έχουν δηλαδή ένα ασύμμετρο συγκριτικό πλεονέκτημα απέναντι στους αντιπάλους τους. Είχαν μεγάλη ποσότητα ΜΕΑ που σήμαινε πως αν έχαναν ένα ή δύο, δεν άλλαζε τίποτα. Εστίασαν ακριβώς σε αυτό που ήθελαν και η χρήση βίας ήταν ακριβής. Από αυτή την άποψη, ναι, ίσως να ήταν ριζοσπαστικό.
– Πώς μπορεί μια χώρα σαν την Ελλάδα να αντιμετωπίσει μια τέτοια απειλή;
– Αρχικά η Ελλάδα πρέπει να ενισχύσει την αεροπορία της με ΜΕΑ για αμυντικούς σκοπούς, προκειμένου να μπορέσουν να προστατεύσουν αποτελεσματικά τις βάσεις της. Υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους τα ΜΕΑ μπορούν να βοηθήσουν στην άμυνα. Πρέπει πρώτα να κατανοήσετε τις μορφές των απειλών και στη συνέχεια να βρείτε συγκεκριμένους τρόπους να χρησιμοποιήσετε τα ΜΕΑ. Το ΥΠΕΘΑ θα πρέπει σίγουρα να εξετάσει και να επενδύσει σε καινοτόμους τρόπους άμυνας αλλά και επίθεσης.
– Η Κίνα έχει προχωρήσει πολύ την τεχνολογία των drones. Θεωρείτε πως αυτό απειλεί τις ΗΠΑ;
– Η Κίνα έχει επενδύσει τρομερά ποσά στην ανάπτυξη του στρατού της, τεχνολογικά και δομικά. Εχουν φυσικά επενδύσει σε ΜΕΑ, και θεωρώ πως είναι πολύ καλοί στο να μοιράζονται αυτή την τεχνολογία με χώρες του πλανήτη με τις οποίες οι ΗΠΑ δεν έχουν ασχοληθεί. Οι Κινέζοι δεν κατάφεραν στο παρελθόν να αναπτύξουν τεχνολογία αντίστοιχη της αμερικανικής, όμως αυτό μπορεί στο μέλλον να αλλάξει.
– Οι ΗΠΑ έχουν χάσει την ανταγωνιστικότητά τους;
– Προς το παρόν, όχι. Οι ΗΠΑ είναι ακόμα πολύ μπροστά. Χρειαζόμαστε ακόμα περισσότερους συμμάχους να δουλέψουν μαζί μας. Είναι μια κοινή προσπάθεια. Οι ΗΠΑ θα πρέπει να είναι διατεθειμένες να μοιραστούν την τεχνολογία τους και τις δυνατότητές τους με φίλους και συμμάχους. Οι σύμμαχοί μας από την άλλη πρέπει να εκμεταλλευτούν αυτή την ευκαιρία και να πιέσουν τις ΗΠΑ να ανοιχτούν, ώστε μια ευρεία συμμαχία να μπορέσει να διασφαλίσει την ειρήνη και τη σταθερότητα του πλανήτη.
– Από αμυντικής πλευράς, έχουν οι ΗΠΑ κατασκευάσει συστήματα ενάντια σε ΜΕΑ;
– Απολύτως. Ομως δεν θέλω να μπω σε λεπτομέρειες, διότι κάθε φορά που μοιραζόμαστε πληροφορίες δημοσίως, οι Κινέζοι το εκμεταλλεύονται. Αλλά η απάντηση είναι ναι.
– Ποιες είναι οι γεωπολιτικές συνέπειες από την εξάπλωση των ΜΕΑ;
– Πιστεύω ότι μας μεταφέρουν σε μια νέα εποχή όπου θα μπορούμε να έχουμε μια δυνατότητα να στηρίζουμε αυτόνομα πιλότους σε όλες τις αποστολές τους. Θα μπορούν στο μέλλον τα drones να κινούνται εντελώς αυτόνομα. Θα υπάρχει πάντα φυσικά ένας χειριστής που θα ελέγχει τα αποτελέσματα. Ο πιλότος θα μπορεί να δώσει συγκεκριμένες οδηγίες ή κατευθύνσεις στο ΜΕΑ και θα μπορεί να βασιστεί πάνω του. Θα αναπτυχθεί η τεχνητή νοημοσύνη που θα επιτρέπει στα ΜΕΑ να βοηθούν σε ένα ευρύ πλήθος αποστολών που άλλοτε γίνονταν μόνο από επανδρωμένα αεροσκάφη.