ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ-ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. «Καταστροφή» και «εφιάλτη» χαρακτήρισε τις εξελίξεις στο Αφγανιστάν ο ύπατος εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ενωσης για την Εξωτερική Πολιτική, Ζοσέπ Μπορέλ. Μιλώντας χθες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ο κ. Μπορέλ αναγνώρισε επίσης ότι δεν θα είναι εφικτό να διασωθούν όλοι οι Αφγανοί –και οι οικογένειές τους– που συνεργάστηκαν με την αποστολή της Ενωσης στη χώρα τους.
Ο Ισπανός αξιωματούχος ανέφερε χαρακτηριστικά: «Επιτρέψτε μου να μιλήσω καθαρά και ωμά: πρόκειται περί μιας καταστροφής. Μιας καταστροφής για τον αφγανικό λαό, για τις αξίες και την αξιοπιστία της Δύσης και για τις εξελίξεις στις διεθνείς σχέσεις». Οι εξελίξεις, τόνισε, «γεννούν πολλά ερωτήματα για την εικοσαετή εμπλοκή της Δύσης στη χώρα και το τι μπορέσαμε να πετύχουμε».
Διαφώνησε, δε, με την τοποθέτηση του Τζο Μπάιντεν ότι η οικοδόμηση ενός κράτους δεν ήταν ποτέ ο στόχος της δυτικής συμμαχίας στο Αφγανιστάν. «Κάναμε πολλά για να οικοδομήσουμε ένα κράτος στο Αφγανιστάν, που θα μπορούσε να εγγυηθεί το κράτος δικαίου και τον σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα και στις θεμελιώδεις ελευθερίες», είπε. Οι ΗΠΑ «δαπανούσαν 300 εκατομμύρια δολάρια την ημέρα για 20 χρόνια» στη χώρα, ισχυρίστηκε, «με πολύ περιορισμένα αποτελέσματα, τελικά». Αναφέρθηκε επίσης στη συνάντηση που είχε προ ολίγων εβδομάδων στην Τασκένδη με τον –έκπτωτο πλέον– πρόεδρο του Αφγανιστάν, Ασράφ Γκάνι, την πικρία που είχε εκφράσει για την κατάσταση στη χώρα του και τον φόβο του ότι δεν θα μπορούσε να συγκρατήσει την επέλαση των Ταλιμπάν.
Κατά τον κ. Μπορέλ, η νίκη των Ταλιμπάν είναι «το σημαντικότερο γεωπολιτικό γεγονός από την προσάρτηση της Κριμαίας, το 2014» και προσφέρει «νέα ευκαιρία» σε Ρωσία, Κίνα και Τουρκία «να επεκτείνουν την επιρροή τους στην κεντρική Ασία».
Ο ύπατος εκπρόσωπος υπογράμμισε το «ηθικό καθήκον» της Ευρώπης να διασώσει όσο περισσότερους από τους Αφγανούς που συνεργάζονταν με την Ε.Ε. και τα κράτη-μέλη της, ενώ ενημέρωσε τους ευρωβουλευτές ότι περίπου τετρακόσιοι έχουν ήδη εκκενωθεί, αλλά επιπλέον 300 Αφγανοί που υπάγονται στην ευάλωτη αυτή κατηγορία ακόμη προσπαθούν να φύγουν, χωρίς να το έχουν μέχρι στιγμής καταφέρει. Ηδη από το βράδυ της Τετάρτης, όπως ανέφερε, 106 στελέχη της Ε.Ε. που υπηρετούσαν στο Αφγανιστάν είχαν προσγειωθεί στη Μαδρίτη.
Ο κ. Μπορέλ μίλησε για «εξόριστους ανθρώπους, που φεύγουν για να σώσουν τις ζωές τους», και επισήμανε πως η κατάσταση, σε σχέση με τον κίνδυνο ενός προσφυγικού κύματος προς την Ε.Ε., δεν είναι συγκρίσιμη με αυτή του 2015, καθώς το Αφγανιστάν βρίσκεται πολύ πιο μακριά από τα ευρωπαϊκά σύνορα από ό,τι η Συρία. Ο Ευρωπαίος αξιωματούχος αναγνώρισε, πάντως, ότι κανείς –«ούτε καν οι Ταλιμπάν»– δεν περίμενε ότι η πτώση της Καμπούλ θα συνέβαινε με τόσο μεγάλη ταχύτητα.
Σειρά τηλεδιασκέψεων
Χθες έλαβε χώρα τηλεδιάσκεψη των υπουργών Εξωτερικών των χωρών του G7 για να προετοιμάσει το έδαφος για τηλεδιάσκεψη κορυφής στις αρχές της επόμενης εβδομάδας με θέμα το Αφγανιστάν. Την πρωτοβουλία για την έκτακτη σύνοδο κορυφής ανέλαβε ο Ιταλός πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι, η χώρα του οποίου ασκεί την εκ περιτροπής προεδρία της ομάδας. Εξάλλου, σήμερα θα διεξαχθεί έκτακτη τηλεδιάσκεψη των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ, όπου θα εξεταστεί η νέα κατάσταση στο Αφγανιστάν.