«Δεν σημαίνουν τίποτα» για τη Ρωσία οι ζωές των Ουκρανών αμάχων, σύμφωνα με την Ολγα Στεφανίσινα, αναπληρώτρια πρωθυπουργό της Ουκρανίας αρμόδια για την ευρωπαϊκή και την ευρωατλαντική ενοποίηση. Μιλώντας στην «Κ» μέσω Skype, από ένα γραφείο οχυρωμένο με αμμόσακους, η κ. Στεφανίσινα υπογραμμίζει τις κόκκινες γραμμές του Κιέβου στις διαπραγματεύσεις με τη Μόσχα, καλεί τους ηγέτες της Ε.Ε. να δουν τη «μεγάλη εικόνα» σχετικά με την υποψηφιότητα ένταξης της Ουκρανίας και αναφέρεται σε σωρεία εγκλημάτων πολέμου που διαπράττονται από τα ρωσικά στρατεύματα.
– Ποια είναι η κατάσταση αυτή τη στιγμή στο στρατιωτικό μέτωπο;
– Κάθε λίγες μέρες τα ρωσικά στρατεύματα κάνουν μία μικρή παύση, ανασυντάσσονται και ετοιμάζονται για νέα επίθεση. Η ανασύνταξη αυτή ολοκληρώθηκε χθες [σ.σ.: τη Δευτέρα], άρα τώρα αναμένουμε μία νέα σφοδρή επίθεση, σε όλα τα μέτωπα. Οι μεγάλες πόλεις παραμένουν εκτός ελέγχου της Ρωσίας, αλλά περισσότερες από 80 πόλεις και χωριά, σε τοποθεσίες που καλύπτουν τη μισή επικράτεια της χώρας, υποφέρουν από τους αεροπορικούς βομβαρδισμούς και τις συνέπειες της ανθρωπιστικής κρίσης. Κάποιες έχουν εξαφανιστεί από τον χάρτη. Από τη δέκατη μέρα του πολέμου, έχοντας υποστεί βαριές κυρώσεις και αντιμετωπίζοντας τη σθεναρή αντίσταση του ουκρανικού στρατού, οι Ρώσοι άλλαξαν τακτική και στοχοποίησαν με μαζικό τρόπο τον άμαχο πληθυσμό. Αρα πλέον δεν μιλάμε τόσο για πόλεμο όσο για συσσώρευση εγκλημάτων πολέμου: μαζικές δολοφονίες αμάχων, βομβαρδισμοί νοσοκομείων, σχολείων, νηπιαγωγείων, βιασμοί γυναικών, περισσότερα από 110 παιδιά νεκρά, περισσότερα από 5 εκατομμύρια εκτοπισμένοι…
– Τι μπορείτε να μας πείτε για τις περιοχές που ελέγχουν οι Ρώσοι;
– Προσπαθούμε να διαπραγματευθούμε για τη δημιουργία ανθρωπιστικών διαδρόμων, ώστε οι άμαχοι να εκκενωθούν και να μετακινηθούν σε σημεία όπου μπορούν να έχουν πρόσβαση σε ανθρωπιστική βοήθεια. Αυτές οι διαπραγματεύσεις δεν έφερναν αποτέλεσμα, εκτός αν υπήρχαν πληροφορίες για την παρουσία αλλοδαπών στις περιοχές αυτές, που θα έπλητταν την εικόνα της Ρωσίας.
Για τη Ρωσική Ομοσπονδία είναι σαφές ότι η ζωή των Ουκρανών –παιδιών, γυναικών, ηλικιωμένων– δεν σημαίνει τίποτα. Στη Μαριούπολη, ειδικά, που είναι μεγάλης στρατηγικής σημασίας, δεν έχουν δείξει κανένα ενδιαφέρον για τους αμάχους και τις βασικές τους ανάγκες ούτε τους δίνουν τη δυνατότητα εκκένωσης. Κάνουν ό,τι μπορούν για να γίνει η ζωή στην πόλη όσο πιο εφιαλτική γίνεται, ώστε να αναγκαστεί ο πληθυσμός που έχει μείνει να μετεγκατασταθεί στη Ρωσία. Δεν μιλάμε πλέον για στρατιωτικές επιχειρήσεις· πρόκειται για γενοκτονία. Ο ΟΗΕ και ο Διεθνής Ερυθρός Σταυρός προσπαθούν εκ νέου να δραστηριοποιηθούν στην πόλη. Ελπίζουμε να υπάρξει κάποια πρόοδος.
– Οι ηγέτες της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ θα συναντηθούν την Πέμπτη στις Βρυξέλλες. Ποιο είναι το μήνυμά σας για αυτούς;
– Δεν πρέπει να υπάρξει δισταγμός για την επιβολή ολοένα και περισσότερων περιοριστικών μέτρων στη Ρωσία. Εκτός από τα συλλογικά μέτρα, η κάθε χώρα πρέπει να εξετάσει τι επιπλέον κυρώσεις μπορεί να επιβάλει. Οι ηγέτες του ΝΑΤΟ πρέπει να σκεφτούν τι είδους εγγυήσεις ασφαλείας μπορούν να παράσχουν στην Ουκρανία, ακόμα κι αν δεν καλύπτονται από το άρθρο 5. Τρίτον, πρέπει να αναλογιστούν πώς θα διευρυνθεί ο συνασπισμός της ειρήνης και στην Ασία και την Αφρική, ώστε να αυξηθεί η πίεση προς τη Ρωσία.
– Πώς απαντάτε σε όσους ισχυρίζονται ότι μία ζώνη απαγόρευσης πτήσεων θα οδηγούσε σε σύρραξη του ΝΑΤΟ με τη Ρωσία και άρα συνιστά ένα υπερβολικά μεγάλο ρίσκο;
Μιλάμε για συσσώρευση εγκλημάτων πολέμου: μαζικές δολοφονίες αμάχων, βομβαρδισμοί νοσοκομείων, σχολείων, νηπιαγωγείων, βιασμοί γυναικών.
– Οι πολιτικοί που κάνουν αυτές τις δηλώσεις θα πρέπει να βλέπουν ημερησίως αναφορές με τους αμάχους που σκοτώνονται στην Ουκρανία. Το 80% των ανθρώπων αυτών έχουν σκοτωθεί από αεροπορικές επιδρομές.
– Σας ικανοποίησε η διακήρυξη της πρόσφατης Συνόδου των Βερσαλλιών, όσον αφορά τις προοπτικές ένταξης της Ουκρανίας στην Ε.Ε.;
– Είναι πολύ σημαντικό για εμάς ότι η επίσημη διαδικασία έχει αρχίσει. Τις λέξεις της διακήρυξης τις διαδέχθηκαν πολύ συγκεκριμένες δράσεις. Συνεργαζόμαστε στενά με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να τη συνδράμουμε στην αξιολόγηση (της ουκρανικής υποψηφιότητας), ώστε να ολοκληρωθεί το ταχύτερο δυνατόν. Οταν ολοκληρωθεί, ελπίζουμε οι Ευρωπαίοι ηγέτες να προσεγγίσουν το θέμα βλέποντας τη μεγάλη εικόνα και όχι ορμώμενοι από φόβο. Και επειδή μιλάω σε ελληνικό Μέσο, θα σας πω ότι είμαι από την Οδησσό, με τη μεγάλη ελληνική κοινότητα. Ελπίζω, στο όνομα της κοινής μας Ιστορίας, η Ελλάδα να κάνει ό,τι μπορεί για να στηρίξει την εδαφική ακεραιότητα και την κυριαρχία της Ουκρανίας.
– Καταγράφεται πρόοδος στις διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία; Θεωρείτε ότι διαπραγματεύονται καλόπιστα; Σε τι ελπίζει ο πρόεδρος Ζελένσκι ζητώντας συνάντηση με τον Πούτιν;
– Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ ειδικών συνεχίζονται τακτικά. Κάποια ζητήματα μπορούν να συζητηθούν μόνο στο ανώτατο επίπεδο.
– Στα θέματα αυτά περιλαμβάνεται και η πιθανή ουδετερότητα της Ουκρανίας; Τι προϋποθέσεις θα θέτατε για κάτι τέτοιο;
– Ναι, αυτό θα έπρεπε να συζητηθεί μεταξύ των προέδρων. Δεν μπορώ να σας πω ακριβώς πώς το προσεγγίζει ο πρόεδρος Ζελένσκι, αλλά υπάρχουν κάποιες κόκκινες γραμμές. Χρειαζόμαστε εγγυήσεις ασφαλείας, ισότιμες με το άρθρο 5 του ΝΑΤΟ. Δεύτερον, η όποια συμφωνία δεν μπορεί να περιλαμβάνει τίποτα που να νομιμοποιεί τη ρωσική εισβολή. Τρίτον, πρέπει να αποκαθιστά πλήρως την εδαφική ακεραιότητα και την κυριαρχία της Ουκρανίας εντός των διεθνώς αναγνωρισμένων συνόρων της – συμπεριλαμβανομένης της Κριμαίας.
–Θα αντέξει ο ουκρανικός στρατός;
– Δεν είναι μόνο ο ουκρανικός στρατός, αλλά το έθνος στο σύνολό του που αντιστέκεται. Εχουμε τις μονάδες εδαφικής άμυνας, που αποτελούνται από πολίτες, έχουμε γυναίκες που υπηρετούν στις ένοπλες δυνάμεις. Και αν υπάρχει κάτι που φοβούνται οι Ρώσοι, είναι οι Ουκρανές γυναίκες.