ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Ενέκριναν χθες οι ηγέτες των κρατών-μελών της Ε.Ε. την εισήγηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη χορήγηση καθεστώτος υποψήφιας προς ένταξη χώρας στην Ουκρανία και τη Μολδαβία. Εδωσαν επίσης το πράσινο φως στην ευρωπαϊκή προοπτική της Γεωργίας, η οποία υπό όρους θα οδηγήσει μελλοντικά στο να λάβει κι αυτή η χώρα το καθεστώς της υποψήφιας.
Η μεγάλης συμβολικής σημασίας αυτή εξέλιξη, που ήταν πολιτικά αδιανόητη πριν από την 24η Φεβρουαρίου, επισκιάστηκε εν μέρει από την έλλειψη προόδου σχετικά με το άνοιγμα ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τη Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία. Η πολιτική κρίση στη Βουλγαρία «πάγωσε» –προσωρινά έστω– την άρση του βουλγαρικού βέτο κατά των Σκοπίων, φράζοντας ως αποτέλεσμα και την πορεία της Αλβανίας.
H προγραμματισμένη συνέντευξη Τύπου των Σαρλ Μισέλ, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και Εμανουέλ Μακρόν μετά τη συνάντηση με τα Δυτικά Βαλκάνια ακυρώθηκε. Το γεγονός είναι ενδεικτικό του κακού κλίματος της συνεδρίασης, την οποία οι ηγέτες της Βόρειας Μακεδονίας, της Αλβανίας και της Σερβίας νωρίτερα αυτήν την εβδομάδα απείλησαν ότι θα μποϊκοτάρουν.
Αντ’ αυτού, ο Ντίμιταρ Κοβατσέφσκι, ο Εντι Ράμα και ο Αλεξάνταρ Βούτσιτς παραχώρησαν κοινή συνέντευξη Τύπου – και μίλησαν χωρίς περιστροφές. Ιδιαίτερα δηκτικός ήταν ο Αλβανός πρωθυπουργός, ο οποίος είπε (μεταξύ άλλων) ότι η Ε.Ε. «δεν δείχνει να βρίσκεται σε υγιή κατάσταση», καθώς «μία χώρα του ΝΑΤΟ [η Βουλγαρία] παρέχει αυτόκλητα στον εισβολέα της Ουκρανίας σημαντική βοήθεια». «Νιώθω βαθιά θλίψη για την Ε.Ε., ελπίζω να μπορέσουμε να τους βοηθήσουμε», είπε ο κ. Ράμα.
H προγραμματισμένη συνέντευξη Τύπου των Σαρλ Μισέλ, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και Εμανουέλ Μακρόν μετά τη συνάντηση με τους Βαλκάνιους ηγέτες ακυρώθηκε.
Ο Αλβανός πρωθυπουργός χαρακτήρισε «επαίσχυντη» τη στάση της Σόφιας, αλλά είπε ότι είναι απλά ένα σύμπτωμα του «στρεβλού πνεύματος» της πολιτικής της διεύρυνσης. «Σέβομαι απολύτως» τις ανησυχίες της Βουλγαρίας, πρόσθεσε, αλλά «διαφωνώ απολύτως και απεχθάνομαι» τον τρόπο που τις εκφράζει.
«Σπαταλάμε χρόνο»
Από την πλευρά του, ο πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας Ντίμιταρ Κοβατσέφσκι επισήμανε ότι η διεύρυνση στα Δυτικά Βαλκάνια είναι ζήτημα ασφαλείας στο πλαίσιο της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. «Σπαταλάμε πολύτιμο χρόνο», τόνισε, χαρακτηρίζοντας τη στάση της Σόφιας «πλήγμα για την αξιοπιστία της Ε.Ε.». Η γαλλική συμβιβαστική πρόταση για την έναρξη των διαπραγματεύσεων, ως έχει, «δεν είναι αποδεκτή», τόνισε.
Ο κ. Κοβατσέφσκι, σε ανάρτησή του στον προσωπικό του λογαριασμό στο Facebook, αλλά και στις δηλώσεις του στη συνέντευξη Τύπου, διευκρίνισε τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες θα γίνει αποδεκτή: καθαρή διατύπωση για τη μακεδονική γλώσσα στο διαπραγματευτικό πλαίσιο και προστασία της μακεδονικής ταυτότητας, απάλειψη των ιστορικών θεμάτων ως κριτήριο για τις διαπραγματεύσεις, έναρξη των διαπραγματεύσεων πριν από την έναρξη της διαδικασίας των συνταγματικών τροποποιήσεων για τη συμπερίληψη των Βουλγάρων, των Κροατών και των Μαυροβουνίων στο Προοίμιο του Συντάγματος, ισχυρές εγγυήσεις τόσο εκ μέρους της Βουλγαρίας όσο και της Ε.Ε. ότι η Σόφια δεν θα θέσει νέους όρους, πέραν αυτών που θα συμφωνηθούν στο υπό διαμόρφωση διαπραγματευτικό πλαίσιο και στο διμερές πρωτόκολλο.
Ευρωπαίος αξιωματούχος, από την πλευρά του, ανέφερε ότι η τετράωρη πρωινή συνεδρίαση επιβεβαίωσε «σαφώς και αδιαμφισβήτητα» την ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων και το μέλλον της περιοχής εντός της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Αυτό συνεπάγεται προώθηση των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων για το κράτος δικαίου, το σύστημα δικαιοσύνης και την καταπολέμηση της διαφθοράς. «Σημαίνει επίσης ότι οι ενταξιακές συνομιλίες με τη Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία πρέπει να αρχίσουν χωρίς καθυστέρηση – πρόκειται απολύτως για την υπ’ αριθμόν ένα προτεραιότητα». Η ίδια πηγή ανέφερε ότι «συνεχίζονται οι εργασίες για την εξεύρεση μιας αμοιβαία αποδεκτής λύσης για τα εκκρεμή διμερή ζητήματα» μεταξύ της Βουλγαρίας και της Βόρειας Μακεδονίας, «με μία αίσθηση του ακραία επείγοντος».
Εκτακτη σύνοδος
Το ενδεχόμενο έκτακτης συνόδου στο δεύτερο μισό του Ιουλίου για το ζήτημα του πληθωρισμού και της οικονομικής κρίσης που προκαλεί το ενεργειακό σοκ συζήτησαν οι ηγέτες στη χθεσινή, πρώτη ημέρα της Συνόδου Κορυφής. Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες, αρκετοί ηγέτες, μεταξύ των οποίων ο Εμανουέλ Μακρόν και ο Ιρλανδός πρωθυπουργός Μ. Μάρτιν, τάχθηκαν υπέρ της ιδέας. Ο Μαρκ Ρούτε εμφανίστηκε λιγότερο ενθουσιώδης, λέγοντας ότι έχει νόημα κάτι τέτοιο μόνο αν υπάρχουν συγκεκριμένες αποφάσεις που θα μπορούσαν να ληφθούν. Η υιοθέτηση των συμπερασμάτων για την Ουκρανία και τη Μολδαβία καθυστέρησε λόγω συζητήσεων για τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Η Αυστρία, με την υποστήριξη Κροατίας και Σλοβενίας, αλλά και –απροσδόκητα– της Ισπανίας, πίεσε για τη χορήγηση καθεστώτος υποψήφιας προς ένταξη χώρας στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, παρότι δεν έχει εκπληρώσει τους 14 όρους της Επιτροπής. Στα συμπεράσματα αναφέρεται ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είναι έτοιμο να προχωρήσει σε αυτό το βήμα, έπειτα από έκθεση της Κομισιόν για συμμόρφωση με τα προαπαιτούμενα.