Λεωφορεία γεμάτα κόσμο άρχισαν να καταφθάνουν από νωρίς προχθές το πρωί στην Κόκκινη Πλατεία της Μόσχας. Στόχος ήταν να δοθεί η εντύπωση μιας λαοθάλασσας που αποθεώνει την ανακοίνωση της ρωσικής προσάρτησης τεσσάρων ουκρανικών περιοχών (Ντονέτσκ, Λουγκάνσκ, Χερσώνα και Ζαπορίζια) από τον πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν. «Ο λαός αποφάσισε και η απόφαση είναι οριστική», είπε αναφερόμενος στα ψευτοδημοψηφίσματα που πραγματοποιήθηκαν σε καιρό πολέμου και χωρίς στοιχειώδεις εγγυήσεις για μια αδιάβλητη διαδικασία. Επικαλούμενη την «κοινή ιστορία» που ενώνει εκατομμύρια κατοίκους της πρώην Σοβιετικής Ενωσης και «την αγάπη τους για τη Ρωσία», η Μόσχα κατάπιε πραξικοπηματικά το 15% της ουκρανικής επικράτειας την Παρασκευή.
Η σπουδή του Πούτιν λίγες εβδομάδες μετά την εντυπωσιακή αντεπίθεση των Ουκρανών και μερικές μόνο μέρες αφότου προχώρησε σε μερική επιστράτευση ερμηνεύεται σαν ένδειξη πανικού από δυτικούς παρατηρητές. Τα παίζει «όλα για όλα» είναι η εξήγηση που δίνουν, έχοντας συνειδητοποιήσει ότι για πρώτη φορά μια τελική νίκη του Κιέβου δεν φαντάζει πλέον αδιανόητη. H απειλή μιας πυρηνικής επίθεσης σε περίπτωση που πληγούν οι «ρωσικές» αυτές περιοχές είναι άμεση, αφού οι ΗΠΑ δημιούργησαν ιστορικό προηγούμενο βομβαρδίζοντας την Ιαπωνία, όπως είπε χαρακτηριστικά. Πολλοί ωστόσο εκτιμούν ότι δεν αποκλείεται ο Ρώσος πρόεδρος να θέλει να ξεκινήσει μια διαπραγμάτευση από θέση ισχύος και όχι πλήρως αποδυναμωμένος. «Το Κίεβο πρέπει να επιστρέψει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων», διακήρυξε προχθές.
Η προσάρτηση παρέχει κι ένα είδος νομιμοποίησης του πολέμου στα μάτια των Ρώσων πολιτών, που παρά την ανελέητη προπαγάνδα έχουν αρχίσει να αμφισβητούν τη σκοπιμότητά του. Παράλληλα, «απαντά» στις κατηγορίες των εθνικιστικών κύκλων που μοιάζουν εξαιρετικά δυσαρεστημένοι από την πορεία των εχθροπραξιών, το χαμηλό ηθικό του πανίσχυρου υποτίθεται ρωσικού στρατού και τα τραγικά λάθη κατά την επτάμηνη σύρραξη. Ο ίδιος ο Ρώσος πρόεδρος παραδέχθηκε ότι έγιναν σφάλματα κατά την πρόσφατη επιστράτευση και ζήτησε να διορθωθούν. Η κινητοποίηση για την ενίσχυση των στρατευμάτων που έχουν υποστεί δεινές απώλειες οδήγησε σε μαζικό κύμα φυγής από τη χώρα, διαδηλώσεις διαμαρτυρίας κι εκατοντάδες συλλήψεις ακτιβιστών. Μόλις αυτήν την εβδομάδα δημοσιεύθηκε στους New York Times το περιεχόμενο κλήσεων στρατιωτών που βρίσκονταν στο μέτωπο με συγγενείς και φίλους. Διάχυτες είναι οι ύβρεις κατά του Πούτιν («είναι ηλίθιος»), των αξιωματικών, αλλά και εναντίον της ίδιας της φύσης του πολέμου («υπάρχουν πτώματα παντού σε όλο τον δρόμο»), καθώς και αποκαλύψεις για μαζικές εκτελέσεις αιχμαλώτων, που επιβεβαιώνουν τις καταγγελίες για εγκλήματα πολέμου.
H απειλή μιας πυρηνικής επίθεσης σε περίπτωση που πληγούν οι κατεχόμενες περιοχές είναι άμεση.
Πλήρως απομονωμένη από συμμάχους, εχθρούς και διαμεσολαβητές όπως η Τουρκία που δεν αναγνώρισε τις προσαρτήσεις και ζήτησε από τη Μόσχα να επιστρέψει όλα τα εδάφη στην Ουκρανία, η Ρωσία αντιμετωπίζει τώρα και νέο κύμα κυρώσεων από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Παράλληλα, ενθαρρυμένος από τη δυτική βοήθεια και τα πρόσφατα εδαφικά κέρδη, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι δεν δείχνει προς το παρόν διάθεση συμβιβασμού και διεκδικεί επιστροφή στα ουκρανικά σύνορα πριν από το 2014, συμπεριλαμβανομένης δηλαδή και της Κριμαίας. Λίγες ώρες μετά την επίσημη τελετή στη Μόσχα, υπέβαλε αίτημα ταχείας ένταξης της χώρας του στο ΝΑΤΟ, δείχνοντας τις υποψηφιότητες Σουηδίας και Φινλανδίας που επισπεύσθηκαν λόγω του πολέμου. Απαντώντας στο αίτημα του Κιέβου ο γ.γ. του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ επισήμανε ότι η Βορειοατλαντική Συμμαχία στηρίζει αταλάντευτα την Ουκρανία αλλά για το συγκεκριμένο ζήτημα θα κληθούν να αποφασίσουν τα 30 μέλη της.
«Οι Ρώσοι έχουν προσφέρει στην Ουκρανία περισσότερα τανκς από τη Γερμανία» είναι το ανέκδοτο που κυκλοφορεί τον τελευταίο καιρό στο Κίεβο. Ο ρωσικός στρατός έχει χάσει 80.000 άνδρες, ανάμεσά τους τουλάχιστον δέκα στρατηγούς, ενώ υπολογίζεται ότι έχει απολέσει από 1.000 έως 2.000 (με βάση ουκρανικές πηγές) άρματα μάχης. Tην ίδια στιγμή, η οικονομία αναμένεται να συρρικνωθεί κατά 3%-6%, ενώ αρχικά αναμενόταν ρυθμός ανάπτυξης 6% για το 2022.
Η λαϊκή δυσαρέσκεια
Οι επόμενοι μήνες θα είναι κρίσιμοι όχι μόνο για τις εξελίξεις στο πεδίο των μαχών, αλλά για και τη διαφαινόμενη γιγάντωση της λαϊκής δυσαρέσκειας κατά του Πούτιν. «Ο Πούτιν παραβίασε με τον πιο άγριο τρόπο το άγραφο κοινωνικό συμβόλαιο των τελευταίων ετών: οι πολίτες δεν δίνουν σημασία στην κλεπτοκρατία και στους πολέμους της ελίτ του Πούτιν, ενώ η ελίτ σε αντάλλαγμα επιτρέπει στους πολίτες να ζουν ήσυχα τις ιδιωτικές τους ζωές. Ο βαθμός της εσωτερικής αγανάκτησης που συσσωρεύεται εσχάτως είναι δύσκολο να μετρηθεί, με δεδομένη την υψηλή προσαρμοστικότητα του πληθυσμού. Είναι σαφές όμως ότι οι διαμαρτυρίες δεν περιορίζονται πλέον στην αντιπολίτευση και στην κοινωνία των πολιτών, αλλά έχουν ριζώσει βαθιά στον απλό λαό, την κοινωνική βάση του καθεστώτος που μπορεί να περιορίσει κάπως το Κρεμλίνο. Ετσι οι τακτικοί σύμμαχοι εκτός της χώρας και οι Ρώσοι πολίτες που βιώνουν ένα πρωτόγνωρο σοκ, είναι αυτοί που μπορούν να σταματήσουν τον δικτάτορα», εκτίμησε πρόσφατα ο Αντρέι Καλέσνικοφ του ιδρύματος Κάρνεγκι.