«Σήμερα είναι μια καινούργια μέρα. Και ελπίζω ότι θα είναι μια μέρα γεμάτη ελπίδα και ήλιο». Με αυτά τα λόγια, με ένα συγκρατημένο χαμόγελο, αλλά και μια δόση αμηχανίας, ο 42χρονος Pita Limjaroenrat, ηγέτης του κόμματος «Move Forward», «υποδέχεται» μιλώντας στους δημοσιογράφους την απροσδόκητη νίκη του στις βουλευτικές εκλογές της Ταϊλάνδης που έλαβαν χώρα την προηγούμενη Κυριακή. Επειτα από μια δεκαετία πολιτικών ταραχών που στιγματίστηκαν από ένα στρατιωτικό πραξικόπημα, από παρεμβάσεις ενίσχυσης της μοναρχίας, από απαγορεύσεις κομμάτων και από μαζικές αντικαθεστωτικές διαδηλώσεις, ο προοδευτικός Pita -ο φέρελπις, σπουδαγμένος πολιτικός που οραματίζεται τον εκδημοκρατισμό της Ταϊλάνδης– βρίσκεται σήμερα ενώπιον της μεγαλύτερης πρόκλησης της πολιτικής του ζωής.
Ενα σύντομο χρονικό ή «η χαμένη δεκαετία της Ταϊλάνδης»
«Σιάμ». Ετσι ονομαζόταν η χώρα μέχρι το 1949, όταν υιοθετήθηκε η ονομασία Ταϊλάνδη. «Τάι» σημαίνει «ελεύθερος άνθρωπος». Η έννοια της ελευθερίας αποτέλεσε, μάλλον, ένα από τα μεγαλύτερα πολιτικά και κοινωνικά διακυβεύματα την τελευταία δεκαετία, τη «χαμένη δεκαετία» της Ταϊλάνδης -όπως την αποκαλεί ο Pita- η οποία εκκινεί το 2014. Τον Μάιο εκείνης της χρονιάς ο στρατός -υπό την ηγεσία του μετέπειτα πρωθυπουργού Prayuth Chan-ocha- αναλαμβάνει την εξουσία με πραξικόπημα, στη σκιά των έντονων κινητοποιήσεων κατά της τότε κυβέρνησης η οποία συνδεόταν με τον πρώην πρωθυπουργό της χώρας και εξόριστο από την Ταϊλάνδη, Thaksin Shinawatra. Ο Shinawatra υπήρξε μια σημαντική μορφή στην πολιτική ζωή της Ταϊλάνδης από την αρχή ως τα μέσα της δεκαετίας του 2000, ο οποίος -επίσης με πραξικόπημα- εκδιώχθηκε από την πρωθυπουργία το 2006. Σήμερα, η νεότερη κόρη του Shinawatra και το κόμμα της Pheu Tai, ετοιμάζονται να συνεργαστούν με τον Pita για τον σχηματισμό κυβέρνησης.
Το 2016, δύο χρόνια μετά το πραξικόπημα, η Ταϊλάνδη είναι μια χώρα υπό στρατιωτικό νόμο και ταυτόχρονα μια χώρα που «αποχαιρετά» τον επί 70 χρόνια βασιλιά της Bhumibol Adulyadej. Ο γιος του αποθανόντος βασιλιά, Maha Vajiralongkorn τον διαδέχεται στον θρόνο. Η έλευση του διαδόχου σηματοδοτεί ταυτόχρονα την έναρξη ενός νέου κεφαλαίου πολιτικών ανακατατάξεων στην Ταϊλάνδη. Λίγους μήνες μετά την ενθρόνιση του νέου βασιλιά, η στρατιωτική κυβέρνηση ψηφίζει Σύνταγμα ανοίγοντας ταυτόχρονα τον δρόμο προς τη διενέργεια εκλογών. Τον Μάρτιο του 2019 ο Prayuth Chan-ocha, ηγετική μορφή του πραξικοπήματος του 2014, εκλέγεται πρωθυπουργός έπειτα από μια αμφιλεγόμενη εκλογική αναμέτρηση. Δημοσίευμα του Reuters έκανε χαρακτηριστικά λόγο για καταγγελίες περί νοθείας και εξαγοράς ψήφων.
Η συντηρητική στροφή της Ταϊλάνδης προς μια πολιτική κατεύθυνση «αλληλοστήριξης» της στρατιωτικής ηγεσίας και του θεσμού της μοναρχίας αρχίζει να «γεννά» αντιδράσεις, αντιστάσεις και αντίρροπες κοινωνικές τάσεις. Η ενίσχυση του μονάρχη της χώρας στη συνταγματική αναθεώρηση του 2016, η αυστηροποίηση των ποινών για την εξύβριση του βασιλιά και της βασιλικής οικογένειας και ο δικαστικός αποκλεισμός του Thanathorn Juangroongruangkit, ηγετικού στελέχους της αντιπολίτευσης, «γέμισαν» τον φθινόπωρο του 2019 τους δρόμους της Μπανγκόκ με χιλιάδες διαδηλωτές. Τον Ιανουάριο του 2020 η καμπάνια «Τρέχουμε εναντίον της δικτατορίας» αποτέλεσε την πιο σημαντική αντικυβερνητική εκδήλωση από το πραξικόπημα του 2014.
Παρά την έξαρση της πανδημίας του κορωνοϊού, το 2020 είναι η χρονιά της μεγάλης ριζοσπαστικοποίησης στην Ταϊλάνδη. Μια κοινωνία για την οποία ο μονάρχης αποτελούσε παραδοσιακή σταθερά και πολιτική κανονικότητα βρέθηκε να αμφισβητεί ευθέως τον θεσμό της βασιλείας. Το hashtag #whydoweneedaking? γίνεται viral στα social media. Οι κινητοποιήσεις κατά της μοναρχίας και κατά της στρατιωτικής ηγεσίας πυκνώνουν. Η κοινωνία της Ταϊλάνδης ζητά εκλογές. Οι νέοι πολίτες της χώρας δεν συγκινούνται πια από τη «βασιλική» εθιμοτυπία και καυτηριάζουν τον θεσμό, αλλά και το πρόσωπο του μονάρχη. Θέτουν σε αμφισβήτηση ακόμα και τα πλούτη της βασιλικής οικογένειας, όπως ανέφερε δημοσίευμα των New York Times.
Ταυτόχρονα, την ώρα που ένα μεγάλο τμήμα της κοινωνίας της Ταϊλάνδης έθετε στο επίκεντρο το αίτημα εκδημοκρατισμού του πολιτικού τοπίου, οι συντηρητικές δυνάμεις συσπειρώνονταν γύρω από ολοένα και πιο ακραίες θέσεις. Η κυβέρνηση και η στρατιωτική ηγεσία διαμορφώνουν ένα ασφυκτικό ελεγκτικό πλαίσιο ως προς την τήρηση του νόμου περί εξύβρισης του μονάρχη. Οι φιλομοναρχικοί θύλακες απαιτούν διώξεις και αυστηρές τιμωρίες. Το 2021 ιδρύεται το πρώτο ακροδεξιό κόμμα της Ταϊλάνδης. Ο νέος αυτός πολιτικός σχηματισμός αυτοπροβάλλεται ως η «απάντηση» στο αντιμοναρχικό κίνημα αντίστασης που είχε αναπτυχθεί στη χώρα τούς προηγούμενους μήνες και ζητά ακόμη πιο σκληρές κυρώσεις για τους «υβριστές» του στέμματος.
Κάπως έτσι φτάνουμε στην εκλογική αναμέτρηση της προηγούμενης Κυριακής. Μια εκλογική αναμέτρηση στην οποία επρόκειτο να συγκρουστούν δύο «κόσμοι» που συνυπήρχαν και συνυπάρχουν στην Ταϊλάνδη. Από τη μια η κυβέρνηση, ο στρατός και η μοναρχία. Από την άλλη οι δυνάμεις του εκδημοκρατισμού και της νεολαίας που αναδύθηκαν από τις κινητοποιήσεις του 2020. Και μπορεί οι δημοσκοπήσεις να έδιναν προβάδισμα στους σχηματισμούς της αντιπολίτευσης, κανείς, όμως, δεν θα μπορούσε να προβλέψει την εκλογική νίκη του 42χρονου Pita Limjaroenrat.
«Το νέο πρόσωπο της Ταϊλάνδης»
«Αισθάνομαι ότι η εποχή αλλάζει και είναι η ιδανική στιγμή για κάτι τέτοιο», δήλωνε ο νικητής των εκλογών της Κυριακής από τα αρχηγεία του κόμματος. Πώς, όμως, ο 42χρονος Pita Limjaroenrat βρέθηκε να θεωρείται από ορισμένους «το νέο πρόσωπο της Ταϊλάνδης»; Το βάπτισμα του πυρρός για τον Pita δόθηκε στις εκλογές του 2019 όταν εξελέγη βουλευτής με το κόμμα Future Forward -τον προάγγελο του Move Forward-, ένα κόμμα το οποίο έμελλε να τεθεί σε απαγόρευση από τις Αρχές.
Ο αποκλεισμός του Future Forward ήταν και η αφορμή για το ξέσπασμα των διαδηλώσεων του 2020. Από αυτές τις κινητοποιήσεις, οι οποίες τότε απαιτούσαν συνταγματικές μεταρρυθμίσεις, νέες εκλογές και παύση των διώξεων κατά των αντιφρονούντων ακτιβιστών, αναδείχθηκε μια νέα γενιά πολιτικών, ανάμεσα στους οποίους υπήρξε και ο Pita.
Το ανερχόμενο αστέρι της εγχώριας πολιτικής σκηνής που μαγνήτιζε τα πλήθη με τις μεστές αντικυβερνητικές ομιλίες του άρχισε να προσωποποιείτο αίτημα για πολιτική αλλαγή και για δομικές τομές στην κατεύθυνση της αποδυνάμωσης της στρατιωτικής ηγεσίας και της μοναρχίας, αλλά και της δίκαιης αναδιανομής του πλούτου.
Ο Pita, γόνος ευκατάστατης οικογένειας με πολιτικό παρελθόν και σπουδαγμένος μεταξύ άλλων στο Harvard και στο Massachusetts Institute of Technology, ξεκίνησε την καριέρα του αναλαμβάνοντας την επιχείρηση που διατηρούσε ο πατέρας του πριν κάνει τα δικά του βήματα. Υπήρξε παντρεμένος με την Chutima Teenpanart, μια Ταϊλανδή ηθοποιό, αλλά το ζευγάρι χώρισε το 2019. Σήμερα ο Pita είναι ένας διαζευγμένος πατέρας, με την 7χρονη κόρη του να αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά στηρίγματα στον προεκλογικό του αγώνα.
Εναν αγώνα που απέβη ανέλπιστα νικηφόρος. Το Move Forward του Pita «έκοψε» πρώτο το εκλογικό νήμα και ήδη βρίσκεται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με το επίσης αντιπολιτευόμενο -αλλά μάλλον πιο λαϊκίστικο- Pheu Tai για τον σχηματισμό κυβέρνησης. Ο Pita δηλώνει αισιόδοξος, όμως δεν ξεχνά τις σοβαρές δυσκολίες και τα πολιτικά εμπόδια που μπορεί να βρεθούν ενώπιόν του από την απερχόμενη ηγεσία της χώρας, η οποία κατά τη σχεδόν 10ετή της παραμονή στην εξουσία προσπάθησε να «ναρκοθετήσει» την προοπτική κυβερνητικής μετάβασης με κάθε τρόπο.
Μια διαδρομή γεμάτη εμπόδια και νάρκες
Ποια, λοιπόν, είναι τα εμπόδια τα οποία ο νικητής των εκλογών καλείται να υπερκεράσει; Οπως αναφέρει δημοσίευμα του Guardian, για την ανάληψη της πρωθυπουργίας δεν αρκεί η απόλυτη πλειοψηφία στη Βουλή των Αντιπροσώπων -το νέο σώμα της οποίας διαμορφώθηκε από τις πρόσφατες εκλογές- αλλά και η υπερψήφιση του πρωθυπουργού από το σώμα της Γερουσίας. Ενα σώμα το οποίο διορίστηκε από την ηγεσία της χώρας που πραγματοποίησε το πραξικόπημα το 2014. Τα μέλη της Γερουσίας που θα κληθούν να εγκρίνουν τον Pita ανήκουν στη συντηρητική ελίτ της Ταϊλάνδης και πρόσκεινται στον στρατό, γεγονός που ευλόγως δημιουργεί αβεβαιότητα για την έκβαση αυτής της διαδικασίας.
Ταυτόχρονα, παρά την εκλογική ήττα του συντηρητικού United Thai Nation Party και του πρωθυπουργού Prayuth Chan-ocha, οι φιλομοναρχικές δυνάμεις και ο στρατός εξακολουθούν να διατηρούν ισχυρά ερείσματα όχι μόνο στις δομές του κράτους και στη Γερουσία, αλλά και στη δικαιοσύνη. Νωπές είναι άλλωστε οι μνήμες απαγόρευσης του πολιτικού «προγόνου» των σημερινών νικητών, αλλά και οι κατηγορίες σε βάρος του ίδιου του Pita για κατοχή αδήλωτων μετοχών σε εταιρεία που δραστηριοποιείται στον χώρο των media. Ο ίδιος έχει αρνηθεί τις καταγγελίες.
Το επόμενο δίμηνο θα είναι κρίσιμο για τις πολιτικές εξελίξεις στην Ταϊλάνδη. Μέσα στον Ιούλιο η Βουλή των Αντιπροσώπων και η Γερουσία θα συνέλθουν για να αναδείξουν τον νέο πρωθυπουργό της χώρας. Ο Pita δηλώνει αισιόδοξος ότι τίποτα δεν μπορεί να ανακόψει την εκπλήρωση της λαϊκής ετυμηγορίας, παρά τις ρεαλιστικές δυσκολίες που καλείται να υπερβεί, αλλά και τους πιθανούς συμβιβασμούς στους οποίους ενδέχεται να προβεί. Υπάρχει, όμως άραγε, σήμερα η πολιτική νομιμοποίηση ώστε οι ελίτ να πετύχουν ακόμα ένα πισωγύρισμα στο αίτημα εκδημοκρατισμού του πολιτικού τοπίου;
Ο πολιτικός επιστήμονας Thitinan Pongsudhirak σε κείμενό του στην Bangok Post δίνει τη δική του απάντηση: «Οσο πιο “βρώμικο” παιχνίδι παίζεται (…) τόσο πιο πιθανό είναι να επιστρέψουν οι διαδηλώσεις στους δρόμους». Όπως σχολιάζει ο Guardian, η παλιά «μεθοδολογία» δεν λειτουργεί πια και οι ήττες για τις ελιτ διαδέχονται πλέον η μία την άλλη. Το πραγματικό πρόβλημα των ελίτ της χώρας είναι ο ίδιος τους ο εαυτός, καταλήγει το ίδιο δημοσίευμα. Για την ώρα, ο χαμογελαστός 42χρονος Pita Limjaroenrat κρατάει εν πολλοίς στα δικά του χέρια την τύχη της επόμενης μέρας.
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr