Οταν με τους συμμαθητές του άκουσαν τους πρώτους πυροβολισμούς, ενστικτωδώς έκλεισαν την πόρτα της αίθουσάς τους. Λίγα λεπτά μετά, κάποιοι κρύφτηκαν σε μια ντουλάπα. Ο 17χρονος τότε Ντέιβιντ Χογκ εκεί, μέσα στο σκοτάδι της κρυψώνας τους, στο Λύκειο του Πάρκλαντ της Φλόριντας, άρχισε να κουβεντιάζει με τους έντρομους φίλους του και να καταγράφει τη συνομιλία τους. «Ηταν σαν να τους παίρνω συνεντεύξεις. Σκεφτόμουν πως από τη μια έτσι θα τους βοηθούσα να μείνουν ψύχραιμοι κι από την άλλη, αν επιβιώναμε, η καταγεγραμμένη αγωνία μας θα γινόταν ίσως πειστικό επιχείρημα κατά της οπλοκατοχής.» Ηταν 14 Φεβρουαρίου 2018. Δεκαεπτά μαθητές έπεσαν νεκροί εκείνη την ημέρα από τα πυρά του ημιαυτόνομου όπλου AR-15 που είχε χρησιμοποιήσει ο 19χρονος δράστης Νίκολας Κρουζ.
Ο Ντέιβιντ σώθηκε αλλά η ζωή του έμελλε να αλλάξει για πάντα. Το ίδιο καλοκαίρι, κυκλοφόρησε το βιβλίο που έγραψε με την αδελφή του Λόρεν, επίσης επιζήσασα του μακελειού. «#NEVERAGAIN: A new generation draws the line» ήταν ο τίτλος του (#ΠΟΤΕΞΑΝΑ: Μια νέα γενιά τραβά τη διαχωριστική γραμμή») και όλα τα έσοδα διατέθηκαν σε φιλανθρωπικές και κοινοτικές οργανώσεις. Εκτοτε έχει εξελιχθεί σε μια από τις πιο ισχυρές φωνές της γενιάς του. Ως συνιδρυτής της πρωτοβουλίας «March For Our Lives» -και με σύνθημα «Να ξεπεράσουμε την πολιτική και να επιτέλους κάνουμε κάτι»- καλεί τους Αμερικανούς να μιλήσουν για όσα τους «καίνε», να ορθώσουν το ανάστημά τους και να διεκδικήσουν την εκλογή έντιμων πολιτικών ηγετών, ανεξάρτητα από την κομματική τους τοποθέτηση. Αγωνίζεται με πάθος για τον τερματισμό της ένοπλης βίας, για την ενίσχυση της συμμετοχής των πολιτών στις δημοκρατικές διαδικασίες και προτάσσει ως διέξοδο τον ακτιβισμό για ένα ευρύ φάσμα θεμάτων και προβλημάτων.
Πέντε χρόνια μετά το μακελειό, ο νεαρός ψηλόλιγνος άντρας που βρίσκεται απέναντί μου, λίγο πριν μιλήσει από το βήμα του Συμποσίου για την Ψυχική Υγεία και τη Δημοκρατία, το οποίο διοργανώνει το Πανεπιστήμιο Johns Hopkins στο Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος, έχει μια αδιόρατη θλίψη στα μάτια. «Μου είναι ακόμα επώδυνο να θυμάμαι τα γεγονότα του Πάρκλαντ. Μόνο που ο δικός μου ο πόνος δεν μπορεί σε τίποτα να συγκριθεί με την οδύνη των παιδιών που έχασαν τα αδέλφια τους ή των γονιών που πάντα θα θρηνούν τους γιους ή τις κόρες τους. Το δικό τους τραύμα δεν θα κλείσει ποτέ», λέει.
Είναι περιπέτεια ο ακτιβισμός στις μέρες μας;
Είναι μια δύσκολη συνθήκη. Εχω δεχτεί αμέτρητες απειλές θανάτου και βιτριολικές επιθέσεις, πολλοί συμπατριώτες μου λένε ότι με μισούν αλλά δεν με πειράζει, δεν πτοούμαι. Τουλάχιστον, στις ΗΠΑ μπορώ να εκφράζω ελεύθερα τις απόψεις μου, κάτι που δυστυχώς δεν είναι αυτονόητο για άλλους ακτιβιστές σε διάφορες γωνιές του πλανήτη.
Μετά την ένοπλη επίθεση στο Λύκειο Κολουμπάιν του Κολοράντο, το 1999, χιλιάδες αστυνομικοί τοποθετήθηκαν στα αμερικανικά σχολεία. Η επικαιρότητα κάθε τόσο αποδεικνύει ότι δεν αποτελούν μέρος της λύσης τους προβλήματος. Συμφωνείτε;
Απολύτως! Πέρα από το πανίσχυρο λόμπι των όπλων, που δεν θέλει να χάσει τα τεράστια κέρδη του, η οπλοκατοχή είναι βαθιά ριζωμένη στην ιστορία, στην κουλτούρα και στην ταυτότητα, τελικά, μεγάλου ποσοστού Αμερικανών. Στη ρίζα της, λοιπόν, μπορεί μόνο να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά. Θεσμικά. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Μασαχουσέτης. Η διαδικασία για όποιον θέλει να αποκτήσει όπλο σ’ αυτή την πολιτεία διαρκεί έως δύο μήνες και περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, συνέντευξη στις αστυνομικές αρχές. Επιπλέον, η άδεια οπλοκατοχής πρέπει να ανανεώνεται κάθε πέντε χρόνια με κόστος εκατό δολάρια. Το αποτέλεσμα είναι εντυπωσιακό: υπάρχουν 70% λιγότερα όπλα στη Μασαχουσέτη, σε σύγκριση με την υπόλοιπη χώρα, όπου η κατάσταση είναι πραγματικά αποκαρδιωτική. Ξέρετε ότι οι Αμερικανοί έχουν περισσότερα από 300 εκατομμύρια όπλα; Σε κάθε κάτοικο αντιστοιχεί περίπου ένα, δηλαδή. Από το 1970 πιο πολλοί Αμερικανοί (1,4 εκατ.) έχουν χάσει τη ζωή τους από άσκηση ένοπλης βίας -συμπεριλαμβάνονται οι αυτοκτονίες- από όσους σκοτώθηκαν σε όλους τους πολέμους της αμερικανικής ιστορίας (περίπου 1,3 εκατ.). Σε μια «τυπική» χρονιά, σκοτώνονται από όπλα περισσότερα παιδιά προσχολικής ηλικίας από ό,τι αστυνομικοί, ενώ οι ένοπλες επιθέσεις σε σχολεία και πανεπιστήμια πλησιάζουν τις χίλιες. Αυστηροί κανόνες, λοιπόν, και εξίσου αυστηροί έλεγχοι είναι ένα πρώτο σημαντικό βήμα για τον περιορισμό της επιδημίας της οπλοκατοχής.
Ποιο είναι το προφίλ των δραστών τέτοιων ένοπλων επιθέσεων;
Είναι άνδρες, λευκοί, συνήθως κάτω των τριάντα ετών, συχνά μαθητές ή φοιτητές στα σχολεία και τα πανεπιστήμια στα οποία αποφασίζουν να πραγματοποιήσουν επιθέσεις.
Ισχύει ότι έχετε ένα αρχείο Doc στο οποίο καταγράφετε τα λάθη σας; Πόσο καιρό το κάνετε και γιατί;
Τα δύο τελευταία χρόνια, προφανώς για να μην τα επαναλάβω!
Θα μας αποκαλύψετε μερικά από αυτά τα λάθη;
Να πιστεύω ότι με όσα λέω ή κάνω θα είναι όλοι ευχαριστημένοι. Αυτό είναι το κορυφαίο λάθος της λίστας. Ακολουθεί η λανθασμένη πεποίθηση πως όταν κάποιος ασκεί δριμεία κριτική για ένα πρόβλημα, έχει και τον τρόπο να το λύσει. Δυστυχώς σπάνια συμβαίνει…
Για την πλειονότητα των πολιτικών ισχύει αυτό. Σας ενδιαφέρει η πολιτική;
Καθόλου. Σε μια χώρα όπου οι υποψήφιοι πρόεδροι σπαταλούν δισεκατομμύρια δολάρια για τις προεκλογικές τους εκστρατείες, επειδή όριο δεν υπάρχει -όπως πολύ σωστά συμβαίνει στην Ελλάδα, από όσο γνωρίζω- δεν με ενδιαφέρει να γίνω μέρος αυτού του συστήματος. Στόχος μου είναι να δίνω ώθηση και έμπνευση στους πολίτες ώστε να ισχυροποιηθεί η φωνή τους. Και να στηρίζω, με όλες μου τις δυνάμεις, νέους ανθρώπους που μπορούν να κάνουν τη διαφορά, όπως ο Μάξγουελ Φροστ. (σ.σ. 26χρονος Αφροαμερικανός, υιοθετημένος από μητέρα κουβανικής καταγωγής, πρώτος Δημοκρατικός εκπρόσωπος της «γενιάς Ζ» στο αμερικανικό Κογκρέσο). Καλούς ανθρώπους χρειάζεται η πολιτική…
Σκέφτεστε ποτέ πώς θα ήσασταν σήμερα αν δεν είχε συμβεί εκείνο το μακελειό, στο Πάρκλαντ;
Πιθανότατα θα ήμουν πιο αισιόδοξος για τη χώρα μου. Δεν είμαι. Δεν έχω πολλή ελπίδα, μόνο θυμό. Μακάρι να διαψευστώ και κάτι να αλλάξει.