ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Πυρετώδεις είναι οι προετοιμασίες ενόψει του έκτακτου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου την 1η Φεβρουαρίου, προκειμένου να εγκριθεί η αναθεώρηση του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου, δηλαδή του προϋπολογισμού, που περιλαμβάνει και την οικονομική βοήθεια προς την Ουκρανία ύψους 50 δισ. ευρώ.
Η σύγκληση του εκτάκτου Συμβουλίου κρίθηκε αναγκαία τον Δεκέμβριο μετά το «μπλόκο» του Ούγγρου πρωθυπουργού, Βίκτορ Ορμπαν, σε ό,τι αφορά την οικονομική βοήθεια προς το Κίεβο, για την περίοδο 2024-2025, προκειμένου να αντιμετωπίσει το τρέχον δυσθεώρητο δημόσιο έλλειμμα, να συντηρήσει τις δημόσιες υπηρεσίες και να συγκεντρώσει τα απαιτούμενα χρήματα για τη μελλοντική ανοικοδόμηση της χώρας.
Η κίνηση του Ούγγρου πρωθυπουργού «φρέναρε» την πρόθεση της Ε.Ε. να ενισχύσει οικονομικά την Ουκρανία σε μια κρίσιμη μάλιστα περίοδο, καθώς οι ΗΠΑ δεν έχουν ακόμα κατορθώσει να εγκρίνουν το νέο «πακέτο» στήριξης του Κιέβου, λόγω αντιδράσεων των Ρεπουμπλικανών στο Κογκρέσο. Το αδιέξοδο που έχει προκληθεί δημιουργεί επιπρόσθετες πιέσεις στην Ουκρανία, που βρίσκεται συγχρόνως αντιμέτωπη με εντεινόμενες στρατιωτικές επιθέσεις της Ρωσίας, ιδιαίτερα το τελευταίο διάστημα.
Στη χθεσινή συνεδρίαση των μονίμων αντιπροσώπων των κρατών-μελών της Ε.Ε. στις Βρυξέλλες, η Ουγγαρία επανέλαβε την πρότασή της να διαμοιραστεί το «πακέτο» των 50 δισ. ευρώ σε τέσσερις ετήσιες δόσεις ύψους 12,5 δισ. Αυτή η κίνηση, πάντως, θα έδινε στον Ούγγρο πρωθυπουργό τη δυνατότητα να «μπλοκάρει» την οικονομική ενίσχυση κάθε χρόνο ζητώντας κατά τη συνήθη τακτική του «ανταλλάγματα», προκειμένου να άρει το «βέτο» του.
Παράλληλα, η Βουδαπέστη ζήτησε χρονική επέκταση για τα κονδύλια που παρέχονται μέσω του ταμείου ανάκαμψης (NextGenEU) πέραν δηλαδή του 2026. Σύμφωνα με τους σχετικούς κανόνες, τα κράτη-μέλη έχουν περιθώριο έως το τέλος του Αυγούστου του 2026 να εκπληρώσουν κριτήρια και ορόσημα προκειμένου να λάβουν επιδοτήσεις και δάνεια που τους αναλογούν. Διαφορετικά, τα κονδύλια θα παραμείνουν αδιάθετα.
Η χρονική επέκταση που ζητά η Ουγγαρία θα απαιτούσε πάντως αναθεώρηση των κανόνων που έχουν συμφωνηθεί για το ταμείο ανάκαμψης. Ο λόγος βέβαια που η ουγγρική κυβέρνηση θέτει επιτακτικά το εν λόγω αίτημα αφορά το «πάγωμα» που έχει αποφασίσει η Κομισιόν για τα κονδύλια που της αντιστοιχούν λόγω αυξημένων ανησυχιών για το κράτος δικαίου στη χώρα.
Το σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας για την Ουγγαρία αντιστοιχεί σε 10,4 δισ. ευρώ, από τα οποία έχει έως τώρα λάβει 920 εκατ. ευρώ, ενώ παράλληλα 11,5 δισ. ευρώ παραμένουν «παγωμένα» στα ταμεία συνοχής λόγω ανησυχιών για κάποιες δημόσιες συμβάσεις, ελευθερία των μέσων ενημέρωσης και των LGBTQ+ δικαιωμάτων στη χώρα.
Το «πάγωμα» αυτών των κονδυλίων είναι άλλωστε και ο βασικός λόγος του «πολέμου» που έχει κηρύξει ο Βίκτορ Ορμπαν εναντίον της Ε.Ε., και συγκεκριμένα της Κομισιόν και της προέδρου της, εδώ και αρκετό καιρό. Ο Ούγγρος πρωθυπουργός μάλιστα έχει καταγγείλει ως «οικονομικό εκβιασμό» την κίνηση αυτή και ζητά δημοσίως να ξεπαγώσουν 20 δισ. ευρώ, προκειμένου να δώσει «πράσινο φως» για την οικονομική ενίσχυση του Κιέβου. Αυτό ήταν και το αντάλλαγμα που ζητούσε προκειμένου να άρει το βέτο του στο τελευταίο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Ωστόσο, δεν έχει κανένα «σύμμαχο» εντός του Συμβουλίου για κανένα από τα αιτήματα που έχει καταθέσει.
Στη χθεσινή συνεδρίαση των μονίμων αντιπροσώπων της Ε.Ε., πάντως, η Ουγγαρία δεν έθεσε βέτο και έτσι δόθηκε «μερική εντολή διαπραγμάτευσης», προκειμένου η βελγική προεδρία της Ε.,Ε να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όταν θα βρεθεί λύση για το ταμείο ενίσχυσης της Ουκρανίας.
Στη σχετική ανακοίνωση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου αναφέρεται «μερική» εντολή, καθώς δεν περιλαμβάνει καμία λεπτομέρεια σχετικά με το ειδικό ταμείο, ούτε ποσά, καθώς αυτά θα πρέπει να λάβουν την έγκριση των Ευρωπαίων ηγετών κατά την έκτακτη συνεδρίαση την 1η Φεβρουαρίου. Σε περίπτωση που και αυτό το Συμβούλιο δεν καταλήξει σε συμφωνία, τότε η Κομισιόν θα πρέπει να αναζητήσει εναλλακτικούς τρόπους και ενδεχομένως εκτός ευρωπαϊκού προϋπολογισμού ώστε να δοθεί η απαιτούμενη ενίσχυση προς το Κίεβο.
Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, σε συνέντευξη Τύπου για τις προτεραιότητες της βελγικής προεδρίας την περασμένη Παρασκευή ανέφερε ότι ήδη εξετάζονται εναλλακτικά σχέδια, χωρίς ωστόσο να δώσει περαιτέρω διευκρινίσεις.
Σχολιάζοντας το σενάριο αυτό ο Ούγγρος πρωθυπουργός σε ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης καλωσόρισε την κίνηση. «Είναι καλό που η Κομισιόν ετοιμάζει plan Β για την 1η Φεβρουαρίου, σύμφωνα με το οποίο η οικονομική στήριξη που θα δοθεί στην Ουκρανία θα μπορέσει να δοθεί εκτός ευρωπαϊκού προϋπολογισμού» τόνισε για να προσθέσει πως «αυτή είναι μια καλή απόφαση! Το plan Β της Κομισιόν είναι το plan Α της Ουγγαρίας!».