Οι ρύποι παγίδευσαν τη θερμότητα συμβάλλοντας στην άνοδο των θερμοκρασιών στα υψηλότερα ή δεύτερα υψηλότερα επίπεδα που έχουν καταγραφεί ποτέ στην Ευρώπη πέρυσι, σύμφωνα με την υπηρεσία της Ε.Ε. Copernicus και τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό.
Οι Ευρωπαίοι υποφέρουν από πρωτοφανή ζέστη κατά τη διάρκεια της ημέρας και αγχώνονται από τις υψηλές θερμοκρασίες που διατηρούνται και κατά τη διάρκεια της νύχτας. Οι υψηλές θερμοκρασίες έχουν αυξήσει την «ακραία θερμική καταπόνηση» ή «θερμικό στρες» σε επίπεδο-ρεκόρ.
Το ποσοστό των θανάτων από τη ζέστη έχει αυξηθεί κατά 30% στην Ευρώπη μέσα σε δύο δεκαετίες, σύμφωνα με την κοινή έκθεση των δύο οργανισμών για την κατάσταση του κλίματος.
Υψηλό το κόστος της αδράνειας
«Το κόστος της δράσης για το κλίμα μπορεί να φαίνεται υψηλό», ανέφερε η γενική γραμματέας του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού, Σελέστε Σαούλο, «αλλά το κόστος της αδράνειας είναι πολύ υψηλότερο».
Η έκθεση διαπίστωσε ότι οι θερμοκρασίες σε ολόκληρη την Ευρώπη ήταν πάνω από τον μέσο όρο για 11 μήνες του 2023, ενώ ο Σεπτέμβριος του ίδιου έτους ήταν ο θερμότερος από την έναρξη των καταγραφών.
Πυρκαγιές και πλημμύρες
Ο ζεστός και ξηρός καιρός προκάλεσε μεγάλες πυρκαγιές που κατέστρεψαν ολόκληρα χωριά. Οι φωτιές χτύπησαν σφοδρότερα πληγείσες από την ξηρασία νότιες χώρες, όπως η Πορτογαλία, η Ισπανία και η Ιταλία.
Η Ελλάδα επλήγη από τη μεγαλύτερη πυρκαγιά που έχει καταγραφεί στην Ε.Ε. η οποία έκαψε 96.000 εκτάρια γης, όπως επισημαίνει η έκθεση.
Παράλληλα, έντονες βροχοπτώσεις προκάλεσαν επίσης φονικές πλημμύρες. Η Ευρώπη ήταν κατά περίπου 7% υγρότερη το 2023 συγκριτικά με τον μέσο όρο των τελευταίων τριών δεκαετιών, σύμφωνα με την έκθεση. Το ένα τρίτο του δικτύου των ποταμών της υπερέβη το όριο των «υψηλών» πλημμυρών. Το ένα έκτο έφθασε στα «σοβαρά» επίπεδα.
«Το 2023, η Ευρώπη έγινε μάρτυρας της μεγαλύτερης πυρκαγιάς που έχει καταγραφεί ποτέ, ενός από τα πιο βροχερά έτη, σοβαρών θαλάσσιων καυσώνων και εκτεταμένων καταστροφικών πλημμυρών», ανέφερε ο Κάρλο Μπουοντέμπο, διευθυντής της υπηρεσίας Copernicus για την κλιματική αλλαγή.
Καταιγίδες και καύσωνες
Η σύνδεση της παγκόσμιας υπερθέρμανσης με τις όλο και πιο έντονες βροχοπτώσεις δεν είναι πάντα σαφής.
Ο θερμότερος αέρας μπορεί να συγκρατήσει περισσότερη υγρασία, προκαλώντας πιο ακραίες καταιγίδες, αλλά οι σύνθετες κλιματικές αλλαγές θα μπορούσαν να σημαίνουν επίσης ότι δεν υπάρχει πάντα αρκετό νερό διαθέσιμο για να πέσει.
Αντίθετα, η σύνδεση με τους καύσωνες είναι άμεση.
Θάνατοι από ζέστη
Η έκθεση δεν δίνει στοιχεία σχετικά με τον αριθμό των θανάτων που συνδέονταν με την άνοδο της θερμοκρασίας το 2023. Ωστόσο, οι επιστήμονες έχουν ήδη υπολογίσει ότι το 2022 καταγράφηκαν 70.000 περισσότεροι θάνατοι.
Ο αριθμός των θανάτων που σχετίζονται με τη ζέστη το 2023 πιθανόν θα είναι ακόμα υψηλότερος, δήλωσε η Φριντερίκε Οτο, κλιματολόγος στο Imperial College του Λονδίνου, η οποία δεν συμμετείχε στην έκθεση.
«Για πολλούς από αυτούς τους θανάτους, η πρόσθετη θερμότητα που προκαλείται από τις εκπομπές ορυκτών καυσίμων θα έκανε τη διαφορά μεταξύ ζωής και θανάτου», ανέφερε η ίδια.
Δικαστική απόφαση για την Ελβετία
Η έκθεση έρχεται δύο εβδομάδες αφότου το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έκρινε ότι η αδύναμη πολιτική της Ελβετίας για το κλίμα παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα ομάδας ηλικιωμένων γυναικών οι οποίες κινδυνεύουν περισσότερο να πεθάνουν από καύσωνες.
Η απόφαση δημιουργεί προηγούμενο, καθώς όλες οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις είναι στο εξής ευάλωτες σε δικαστικές υποθέσεις που τις καλούν να θεσπίσουν πολιτικές οι οποίες θα εμποδίσουν τον πλανήτη να θερμανθεί κατά 1,5 βαθμό Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα μέχρι το τέλος του αιώνα.
Ανανεώσιμες πηγές
Εκτός από την επισήμανση της ακραίας ζημιάς για το κλίμα, οι επιστήμονες επισήμαναν επίσης το ρεκόρ που έχει καταγραφεί όσον αφορά την ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές.
Το 2023, το 43% της ηλεκτρικής ενέργειας προερχόταν από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, σε σχέση με 36% το προηγούμενο έτος.
Η παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας συνολικά στην Ευρώπη θα μπορούσε να είναι πολύ μεγαλύτερη από την παραγωγή ενέργειας στην Ελλάδα.
Αν οι άνθρωποι συνεχίσουν να καίνε πετρέλαιο, φυσικό αέριο και άνθρακα, οι καύσωνες θα γίνονται θερμότεροι και οι πιο ευάλωτοι θα συνεχίσουν να πεθαίνουν, επισημαίνουν οι ειδικοί.
Πηγή: Copernicus, WMO