Στην αρχή, πριν από 14 χρόνια, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επέλεξε μια ομάδα έξυπνων ανθρώπων με προσόντα για να τον περιστοιχίσει στη διακυβέρνηση της Τουρκίας, υπενθυμίζει σε ανάλυσή του το πρακτορείο Μπλούμπεργκ. Τώρα εξωθεί σε παραίτηση έναν από τους τελευταίους εναπομείναντες, τον πρωθυπουργό Αχμέτ Νταβούτογλου, για να τον αντικαταστήσει με κάποιον πιο υπάκουο.
Η προοπτική είναι καταστροφική, γράφει το πρακτορείο, το οποίο προβλέπει δεινές επιπτώσεις στην τουρκική οικονομία και στις αγορές. Η πρώτη ρήξη ήρθε λίγο μετά τον διορισμό του στη θέση του πρωθυπουργού, όταν ο Νταβούτογλου πρότεινε ένα πακέτο μέτρων κατά της διαφθοράς, αντιδρώντας στους ισχυρισμούς περί εμπλοκής συγγενών και πολιτικών συμμάχων του Ερντογάν σε σκάνδαλο. Τότε ο Τούρκος πρόεδρος παρενέβη και η προσπάθεια απέτυχε.
Εκδηλη ήταν, κατά το Μπλούμπεργκ, η προσπάθεια του πρωθυπουργού να διατηρήσει την εμπιστοσύνη των αγορών στην ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας της χώρας, προστατεύοντάς την από τις παρεμβατικές απόπειρες του Ερντογάν. Παράλληλα ο Νταβούτογλου ήταν λιγότερο «γεράκι» στο ζήτημα της σύγκρουσης με το ΡΚΚ, που αναζωπυρώθηκε πέρυσι.
Υπεραμύνθηκε των ακαδημαϊκών που συνελήφθησαν με βάση τον αντιτρομοκρατικό νόμο, επειδή επέκριναν με ανοιχτή επιστολή τους την πολιτική του Ερντογάν στο Κουρδικό. Ταυτόχρονα, ενώ επισήμως υποστήριζε τις προσπάθειες του Ερντογάν για αλλαγή του Συντάγματος και μεταφορά όλων των εξουσιών στην προεδρία, όλες οι ενέργειες του Νταβούτογλου είχαν στόχο την εδραίωση της εκλογικής του βάσης, με αποτέλεσμα ο πάλαι ποτέ μέντοράς του να τον θεωρήσει ανειλικρινή.
Το τελειωτικό χτύπημα για τη σχέση προέδρου – πρωθυπουργού κατέφερε η διπλωματική επιτυχία του Νταβούτογλου να συνάψει συμφωνία με την Ε.Ε. για την επανεισδοχή προσφύγων από την Ελλάδα με αντάλλαγμα οικονομική βοήθεια και την απελευθέρωση του καθεστώτος βίζας για όσους Τούρκους επισκέπτονται την Ε.Ε. Προϋπόθεση για την οριστικοποίηση της συμφωνίας είναι η εκπλήρωση όρων, όπως η κατάχρηση της αντιτρομοκρατικής νομοθεσίας. Αν προχωρούσε η συμφωνία, εκτιμά το πρακτορείο, θα περιοριζόταν η ελευθερία κινήσεων του Ερντογάν και ταυτόχρονα θα διευρυνόταν η επιρροή της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Οι Βρυξέλλες ήταν σαφώς ευτυχέστερες όταν συνομιλούσαν με τον Νταβούτογλου ενώ και ο ίδιος ο πρωθυπουργός φρόντισε να παρουσιάσει τη συμφωνία στο εσωτερικό της χώρας ως προσωπική του επιτυχία.
Σύμφωνα με το Μπλούμπεργκ, ο Νταβούτογλου κατάφερε ως πρωθυπουργός να αποτελέσει ένα προσεκτικό αντίβαρο σε έναν όλο και πιο αυταρχικό και ακραίο πρόεδρο, ο οποίος αυτοπροσδιορίζεται αντιμαχόμενος τις ευρωπαϊκές αξίες.
Αντικαθιστώντας τον –διορισμένο από τον ίδιο– πρωθυπουργό του με έναν ακόμη πιο έμπιστό του, ο Ερντογάν εξασφαλίζει ένα προεδρικό σύστημα διακυβέρνησης, ακόμη κι αν δεν κατορθώσει να αλλάξει το
Σύνταγμα τελικά. Κι έτσι ένα από τα τελευταία θραύσματα ισορροπίας στην πολιτική ζωή της Τουρκίας θα έχει εξαφανιστεί στο άμεσο μέλλον.
Tώρα το δίλημμα φτάνει ενώπιον της Ευρώπης. Θα ανεχθεί η Γηραιά Ηπειρος τις αντιδημοκρατικές μεθοδεύσεις του Ερντογάν και τη διαφαινόμενη προσπάθειά του να μετατραπεί σε απόλυτο σουλτάνο;
«Αν ο περιορισμός των ελευθεριών στην Τουρκία είναι τραγωδία, η επέκταση αυτής της περιστολής στο εσωτερικό της Ε.Ε. συνιστά σκάνδαλο», τονίζει το βρετανικό περιοδικό «Σπεκτέιτορ», φέρνοντας ως παράδειγμα την υπόθεση του Γερμανού κωμικού Γιαν Μπέμερμαν, ο οποίος αντιμετωπίζει δίωξη για προσβολή του Ερντογάν στη διάρκεια τηλεοπτικής εκπομπής.