Ο Πάολο Τζεντιλόνι, ο νέος πρωθυπουργός της Ιταλίας, είναι ένας γλυκός, προσηνής άνθρωπος, με αέρα ευγενούς του περασμένου αιώνα. Λίγες ημέρες πριν από το κρίσιμο δημοψήφισμα στην Ιταλία ήταν οικοδεσπότης του συνεδρίου «MED 2016-Μεσογειακοί διάλογοι» στη Ρώμη, αλλά το μυαλό του ήταν δύσκολο να απομακρυνθεί από τις ραγδαίες πολιτικές εξελίξεις στη χώρα του. Τον πλησίασα και τον ρώτησα εάν ανησυχεί για την έκβαση του δημοψηφίσματος, προσπάθησε να κρυφτεί πίσω από ένα αμήχανο χαμόγελο μόλις κατάλαβε ότι είμαι δημοσιογράφος και μου είπε: «Είναι πολύ μικρή η διαφορά και χθες είχαμε μια θετική εξέλιξη. Εκφράστηκε ανοιχτά υπέρ του “Ναι” ο πρώην πρωθυπουργός μου» (σ.σ.: ήταν υπουργός Επικοινωνίας στην κυβέρνηση του Ρομάνο Πρόντι από το 2006 έως το 2008). Μου έκανε εντύπωση πώς ένας φιλοευρωπαίος, εκσυγχρονιστής πολιτικός σαν τον Πρόντι καθυστέρησε τόσο πολύ να ταχθεί υπέρ του «Ναι». «Μα δεν ήταν αυτονόητο;» τον ρώτησα. «Οχι, καθόλου», απάντησε αποστομωτικά.
Κατά τη σύντομη συνομιλία μας, ο Τζεντιλόνι ήταν ακόμη υπουργός Εξωτερικών και έμοιαζε να έχει αναπτύξει προσωπικούς δεσμούς με τους επίτιμους καλεσμένους του, τους ομολόγους του από τις ΗΠΑ και τη Ρωσία, Τζον Κέρι και Σεργκέι Λαβρόφ. Αμφότεροι τον αποκαλούσαν «Πάολο», ενώ με σεβασμό και αγάπη τον περιέβαλλαν και όλοι οι υφιστάμενοί του, μιλώντας για εκείνον με την κτητική αντωνυμία «μας»: «ο υπουργός μας». Δημοσιογράφος, με ευγενική καταγωγή –είναι απόγονος κόμη και μένει στο οικογενειακό παλάτσο–, μακρά ιστορία στην ιταλική Αριστερά και ιδρυτικό στέλεχος του Δημοκρατικού Κόμματος, ο Τζεντιλόνι αποτελεί κλασικό δείγμα της «Αριστεράς του χαβιαριού», όπως αποκαλούν οι Γάλλοι ομοϊδεάτες του όσους αριστερούς διάγουν βίο αναντίστοιχο με τις αξίες τους. Οι κακεντρεχείς πιστεύουν ότι επελέγη ως διάδοχος του Ματέο Ρέντσι ακριβώς επειδή είναι πιστός, μη χαρισματικός και άρα διόλου απειλητικός για τον τέως πρωθυπουργό, ο οποίος πιθανότατα οργανώνει ήδη την επάνοδό του. Με τον Ρέντσι τον ενώνει άλλωστε η κοινή πολιτική καταγωγή από το κόμμα του πρώην δημάρχου της Ρώμης, Φρανσίσκο Ρουτέλι, «Η Μαργαρίτα», ένα βραχύβιο σχηματισμό, αρχικά κομμάτι της κεντροαριστερής «Ελιάς», το οποίο στη συνέχεια απορροφήθηκε από το Δημοκρατικό Κόμμα. Ακριβώς επειδή είναι γεφυροποιός, ο Τζεντιλόνι θεωρήθηκε ιδανικός πρωθυπουργός μετά το δημοψήφισμα, που δεν δίχασε μόνο τον ιταλικό λαό αλλά και το κυβερνών κόμμα με στελέχη του, όπως ο Πιερ Λουίτζι Μπερσάνι και ο Μάσιμο ντ’ Αλέμα, να τάσσονται ανοιχτά υπέρ του «Οχι» και να παίρνουν το αίμα τους πίσω από τον Ρέντσι.
Σημαίνει όμως αυτό ότι ο Τζεντιλόνι είναι ένας πρόθυμος αχυράνθρωπος του τέως Ιταλού πρωθυπουργού, που ενδεχομένως δεν έχει περαιτέρω πολιτικές φιλοδοξίες όπως οι άλλοι δύο, αρχικοί υποψήφιοι για τον θώκο, ο υπουργός Οικονομικών Πιερ Κάρλο Παντοάν και ο υπουργός Πολιτισμού Ντάριο Φραντζεσκίνι; Οχι, απαντούν όσοι ξέρουν καλά τον μειλίχιο νέο πρωθυπουργό της χώρας. Δεν πρόκειται να παίξει τον ρόλο της μαριονέτας του Ρέντσι, διαβεβαιώνουν, ούτε όμως μπορεί να αναλάβει ουσιαστικές πολιτικές αποφάσεις, παρά να οδηγήσει τη χώρα σε πρόωρες εκλογές με έναν νέο εκλογικό νόμο, το οποίο συνιστά άλλωστε κοινό αίτημα συμπολίτευσης και αντιπολίτευσης. Αν σε αυτό το διάστημα ο νεοδιορισθείς πρωθυπουργός κατορθώσει να συσσωρεύσει πολιτικό κεφάλαιο ως ήρεμη δύναμη, που συσπειρώνει το κόμμα του αλλά και τον ιταλικό λαό, δεν αποκλείεται να εκτοπίσει οριστικά τον –ούτως ή άλλως απαξιωμένο μετά την ήττα στο δημοψήφισμα– Ρέντσι.