Dr ARTEMIS SIMOPOULOS
The Healthiest Diet for You. Scientific Aspects
εκδ. MDPI Books, Ελβετία, 2022
σελ. 249
Την εποχή που κατακλυζόμαστε από κάθε είδους παραπληροφόρηση για τη διατροφή μας και η μια διατροφική μόδα διαδέχεται την άλλη σε απίστευτα γρήγορους χρόνους, δημοσιεύεται ένα μοναδικό βιβλίο που εστιάζει στα τελευταία επιστημονικά δεδομένα που αφορούν τη διατροφή, τον μεταβολισμό, την άσκηση και τη γενετική, που είναι τα βασικά συστατικά της προσωποποιημένης διατροφής και υγιεινής ζωής. Η συγγραφέας δρ Αρτεμις Σιμοπούλου είναι μια έγκριτη επιστήμων, που έχει διαπρέψει στην έρευνα γύρω από τη διατροφή, καθώς και στη συγγραφή βιβλίων με το ίδιο θέμα, με προσφορά εγγυημένης γνώσης και γλαφυρής γραφής. Το βιβλίο της «Η υγιεινότερη δίαιτα για σένα. Επιστημονικές απόψεις» δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην εξελικτική ιστορία της διατροφής και άσκησης του είδους μας, καθώς και στην ανάγκη να προσαρμόζουμε τη διατροφή μας έτσι ώστε να συμφωνεί με τον τρόπο που έχουν προσαρμοστεί τα γονίδιά μας κατά το εξελικτικό μας παρελθόν.
Το βιβλίο είναι αντίδοτο στα υπερκατεργασμένα και «μιμητικά» τρόφιμα της εποχής μας, που αποδεδειγμένα έχουν φλεγμονώδη και τοξική δράση στον οργανισμό μας και έχουν συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης των λεγόμενων χρόνιων μη μεταδοτικών νοσημάτων, που ταλαιπωρούν ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού, επιταχύνουν τη διαδικασία της γήρανσης, βραχύνουν τη διάρκεια της υγιούς ζωής και φέρνουν τον θάνατο νωρίτερα. Αυτά είναι τα ψυχοσωματικά, ψυχιατρικά –άγχος, κατάθλιψη κ.λπ.–, καρδιομεταβολικά, αυτοάνοσα, αλλεργικά και νεοπλασματικά νοσήματα. Είναι ένα βιβλίο που αφορά την ψυχική και σωματική μας υγεία και που δίνει στους αναγνώστες βασική, σωστή πληροφόρηση, βασισμένη σε επιστημονικά δεδομένα αναγκαία για να αντιληφθούμε την τεράστια σημασία που έχουν η διατροφή και οι διάφορες θρεπτικές ουσίες, καθώς και η μέτρια άσκηση στην υγεία, στην ευζωία και την υγιή μακροβιότητα.
Το βιβλίο είναι αντίδοτο στα υπερκατεργασμένα τρόφιμα της εποχής μας, που έχουν συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης των χρόνιων μη μεταδοτικών νοσημάτων.
Το βιβλίο περιλαμβάνει πέντε ενότητες, που συστηματικά αναλύουν: α) Την εξελικτική πορεία της διατροφής στον άνθρωπο, τα πλεονεκτήματα της «παλαιολιθικής» και «μεσογειακής» διατροφής και την τοξικότητα των υπερκατεργασμένων και μιμητικών τροφών. β) Τη μεγάλη σημασία του λόγου των διατροφικών ω6:ω3 λιπιδίων και την αξία της γνώσης συγκεκριμένων γονιδίων για την επιλογή της πλέον κατάλληλης διατροφής. γ) Την πολυσυζητημένη αλλά και αινιγματική ακόμη σημασία του γαστρεντερικού μικροβιώματος του ανθρώπου στην υγεία και τη νόσο, το πρόβλημα της πανδημικής πλέον παχυσαρκίας και των συν-νοσηροτήτων της στην ανθρωπότητα και τη ζητούμενη υγιή γήρανση. δ) Την εξελικτική πορεία της άσκησης στον άνθρωπο, την «υπερυγιεινή» διατροφή της Κρήτης και τις τελευταίες αμερικανικές οδηγίες για τη διατροφή. ε) Τι πρέπει να προσέξει και τι μπορεί να κάνει κάποιος για τη διατροφή του υπό τις τωρινές συνθήκες, μέσα στα γενικότερα πλαίσια μιας υγιεινής ζωής.
Γνωρίζουμε ότι το είδος μας εξανθρωπίστηκε τα τελευταία 2-1,7 εκατομμύρια χρόνια, με παράλληλη γενετική και πολιτισμική εξέλιξη, με τη δεύτερη να επιταχύνει την πρώτη εκθετικά. Υπήρξε μια εξαιρετικά μεγάλη επιτάχυνση της εξέλιξης τα τελευταία 12.000-10.000 έτη με την άφιξη και πρόοδο της γεωργικής επανάστασης. Το μεγαλύτερο μέρος της εξέλιξής μας, συνεπώς, το περάσαμε σαν «κυνηγοί – τροφοσυλλέκτες», κατά τη λεγόμενη «παλαιολιθική» εποχή. Εγινε μια μεγάλη αλλαγή στη διατροφή μας με τη γεωργία, που διαδόθηκε σταδιακά και επέτρεψε την αύξηση του πληθυσμού μας κατά πολύ, κατά τη διάρκεια της λεγόμενης «νεολιθικής» εποχής.
Με την πρόσφατη βιομηχανική και τεχνολογική επανάσταση των τελευταίων 300 χρόνων, η παραγωγή τροφής αυξήθηκε ακόμη περισσότερο, ενώ προστέθηκαν σχετικά φθηνά υπερκατεργασμένα, χημικά συντηρημένα και εύγευστα τρόφιμα, για τα οποία, δυστυχώς, η γενετική μας υπόσταση δεν έχει προλάβει να προσαρμοστεί. Τα τελευταία έλυσαν μεν ένα τεράστιο πρόβλημα χρόνιας ένδοιας θερμίδων, αλλά, δυστυχώς, μαζί με την ελαττωμένη ανάγκη για κίνηση και το αυξημένο χρόνιο ψυχο-κοινωνικο-οικονομικό στρες της μοντέρνας ζωής, συμμετέχουν στη γένεση των χρόνιων μη μεταδιδόμενων νοσημάτων, τα οποία αποτελούν και την κύρια ψυχοσωματική νοσηρότητα της εποχής μας· μας ταλαιπωρούν και στο τέλος μας σκοτώνουν.
Η συγγραφέας συζητάει σημαντικά θέματα πέραν της ποιότητας των τροφίμων και των θρεπτικών ουσιών, της σπουδαιότητας της άσκησης και της συμβατότητας της μοντέρνας ζωής με τη γενετική μας. Θέτει σημαντικά ερωτήματα που αφορούν τον αριθμό, την ποσότητα και την κιρκάδια κατανομή των ημερησίων γευμάτων και το κατά πόσο αυτά συμβαδίζουν με την ανθρώπινη φυσιολογία, όπως αυτή έχει διαμορφωθεί στην εξελικτική διαδρομή του είδους μας. Π.χ., προσέγγιση της πανδημίας της παχυσαρκίας και του καρδιομεταβολικού συνδρόμου με διαιτολογικά σχήματα του τύπου της «διαλειμματικής νηστείας», δίνουν καλά προκαταρκτικά αποτελέσματα πιθανόν γιατί προσομοιάζουν με την παλαιολιθική διατροφή.
Αναγκαία μια μετάφραση
Το βιβλίο αυτό απευθύνεται σε μορφωμένο κοινό, όπως εκπαιδευτικούς, γιατρούς και άλλους επαγγελματίες υγείας, φοιτητές επαγγελμάτων υγείας, υγιεινολόγους, επιδημιολόγους, ακόμη και ιστορικούς, αλλά φυσικά και σε αυτούς που καθορίζουν και παίρνουν πολιτικές αποφάσεις που αφορούν τη διατροφή και την υγεία του πληθυσμού. Μια μετάφραση στα ελληνικά είναι απαραίτητη, έτσι ώστε αυτή η εξαιρετική συλλογή σφριγηλών πληροφοριών και γνώσεων να γίνει προσιτή σε όλους τους Ελληνες που δεν έχουν άνεση στα αγγλικά! Φυσικά, συνιστώ αυτό το βιβλίο ανεπιφύλακτα και με πολύ ενθουσιασμό.
* Ο κ. Γεώργιος Π. Χρούσος (MD, MACP, MACE, FRCP) είναι ομότιμος καθηγητής Παιδιατρικής και Ενδοκρινολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, διευθυντής στο Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Υγείας Μητέρας, Παιδιού και Ιατρικής Ακριβείας, επικεφαλής στην Εδρα UNESCO Εφηβικής Υγείας και Ιατρικής.