Ο Μπενχαμίν Λαμπατούτ έχει βρει ένα χρυσωρυχείο ιστοριών στον κόσμο της φυσικής, της χημείας, των μαθηματικών. Ο Χιλιανός συγγραφέας που του αρέσει να μπερδεύει την ιστορική πραγματικότητα με τη μυθοπλασία, τη βιογραφία με τη φανταστική προσωπογραφία και το χρονικό των επιστημονικών επιτευγμάτων με τη δαιμονολογία της εσωτερικής μας τρικυμίας, δεν μπορεί να ανακόψει τα αλλεπάλληλα κύματα της δημιουργικής εμμονής του: το ότι η επιστήμη βασίζεται στη λογική και στην εμπειρία· το ότι η επιστήμη βρίσκει το παράλογο και την οργιαστική φαντασία μέσα στη φύση. Πώς γίνεται να ισχύουν και τα δύο; Και όμως.
Στο νέο του βιβλίο, «Maniac», ο Λαμπατούτ (ο κύριος Γκρι τον λάτρεψε στο «Οταν παύουμε να καταλαβαίνουμε τον κόσμο», έπειτα στον «Λίθο της τρέλας» και τώρα στο «Maniac» – όλα από τις εκδ. Δώμα, όλα εξαιρετικά μεταφρασμένα από την Αγγελική Βασιλάκου) σκιαγραφεί μια σειρά από πορτρέτα επιστημόνων που υπήρξαν μεγάλα μυαλά – και ακραίοι άνθρωποι (περισσότερα για το βιβλίο προσεχώς στις σελίδες του ενθέτου από τον Μανώλη Ανδριωτάκη).
Παράδειγμα, ο Αυστριακός φυσικός Πάουλ Ερενφεστ, η τραγική ιστορία του οποίου φιλοξενείται στο πρώτο κεφάλαιο «Πάουλ ή Η ανακάλυψη του ανορθολογικού». Η λογική δεν είναι ποτέ αρκετή για τον Ερενφεστ. Γι’ αυτόν, «η πραγματική κατανόηση ήταν μια συνολικά σωματική εμπειρία, κάτι που ενέπλεκε ολόκληρη την ύπαρξή σου, όχι μόνο τον νου ή τη λογική σου».
Ο Ερενφεστ είναι πιστός στη γυναίκα του, μα την ίδια στιγμή είναι εμμονικός με την ερωμένη του, τη Νέλλη. Πρόκειται για μια σχέση που οδηγείται στην καταστροφή. Η Νέλλη το βλέπει πρώτη αυτό. «Στη φύση, έλεγε η Νέλλη, υπάρχουν πράγματα που βρίσκονται έξω από την έννοια του μέτρου, πράγματα που δεν μπορούν να παρομοιαστούν με τίποτα, που δεν υπακούουν σε αναλογίες και που αντιστέκονται σε κάθε κατηγοριοποίηση, διότι υπάρχουν εκτός της τάξης που κανονικά διέπει όλα τα φαινόμενα. (…) Αν ανακαλύψετε μια δυσαρμονία στη φύση, εξήγησε η Νέλλη, κάτι που αναιρεί πλήρως τη φυσική τάξη των πραγμάτων, δεν πρέπει ποτέ να μιλήσετε γι’ αυτό, ούτε στον ίδιο σας τον εαυτό δεν πρέπει να το πείτε»…
Αλλά, φυσικά, ο Ερενφεστ μιλάει για τη «δυσαρμονία στη φύση», πρωτίστως στον εαυτό του. Οι μαύρες τρύπες δεν υπάρχουν μονάχα στον ουρανό. «”Ανθρωποι σαν εμένα γιατί να είναι καταδικασμένοι να ζουν;” έγραφε στην ερωμένη του εκείνο το τελευταίο του καλοκαίρι».
Καμία από τις γυναίκες δεν «μπορούσε να τον βγάλει από το μονοπάτι που κάποια άγνωστη δύναμη έμοιαζε να έχει επιλέξει για λογαριασμό του, με μια σφαίρα να τον περιμένει στο τέρμα του».
Πράγματι· η ιστορία ξεκινά με δύο πυροβολισμούς. Τελειώνει με την αναμονή των πυροβολισμών αυτών. «Στις δέκα θα έφτανε στον προορισμό του», η τελευταία πρόταση. Τόσο λογική μα και τόσο παράλογη την ίδια στιγμή.