«Το ποίημα της ψυχής», ταξίδιαισθήσεων στο μουσείο Ορσέ
Μία από τις εκθέσεις που αποκλίνουν από το προβλέψιμο είναι η έκθεση στο μουσείο Ορσέ, στο Παρίσι, με θέμα την τέχνη ενός φημισμένου τέκνου της καλλιτεχνικής σκηνής της Λυών του 19ου αιώνα. Τα ζωγραφικά έργα του Λουί Ζανμό (1814-1892) μοιάζουν με πύλες σε ένα σύμπαν πνευματικό, αιθέριο και απολύτως ρομαντικό, σαν μια αλληγορία της ψυχής και του χρόνου. Αλλωστε, η ίδια η έκθεση, που στην ουσία προτείνει στο σύγχρονο, διεθνές κοινό μια εκδοχή του γαλλικού 19ου αιώνα (ως μέρος μιας παγκόσμιας γλώσσας), προχωράει σε μια τολμηρή σύμπλευση ζωγραφικής και ποίησης, μια συμπόρευση που την προτείνει ως όλον. Ο Ζανμό ήταν και ποιητής. Ηταν υπό μία έννοια ένας ολιστικός καλλιτέχνης του πνευματικού ρομαντισμού και μέσα από τη δική του ενόραση του κόσμου επιχειρούσε να απευθυνθεί στο κοινό με ερωτήματα τελεολογικά, κοσμολογικά και οντολογικά. Υπήρξε ένας υπαρξιστής του 19ου αιώνα.
Ο Ζανμό είχε το χάρισμα μιας λεπτής και οικουμενικής αισθητικής γλώσσας. Οι συνθέσεις του στην ενότητα «Το ποίημα της ψυχής», που αποτελεί τον κορμό της έκθεσης, απλώνονται σαν μια ζωφόρος συμπληρωμένη με σονέτα. Θα ήταν ένα πλήρες έργο στο μυαλό του, ένα έργο που διερευνά και υποκύπτει μόνο στη δύναμη του μυστηρίου. Ηταν θρησκευόμενος ή αγνωστικιστής; Τα μεγάλα ερωτήματα της αστικής κοινωνίας του 19ου αιώνα που συνταρασσόταν από τα άλματα της επιστήμης και της τεχνικής είχαν αποδοθεί από πολλούς καλλιτέχνες ως θέματα βαθιά πνευματικά. «Το ποίημα της ψυχής», που άρχισε να το δουλεύει στη Ρώμη το 1835 και το ολοκλήρωσε το 1881, είναι μια σύλληψη ισοδύναμα εικαστική και ποιητική. Σε 34 κεφάλαια, ο Ζανμό αφηγείται την πορεία της ψυχής πάνω στη Γη. Για την εποχή του, ήταν μια δυνατή και αλληγορική υπόμνηση για το φθαρτό του ανθρώπου, αλλά και μια επίκληση στην αθανασία του πνεύματος. Ο Ζανμό ήταν ένας καλλιτέχνης που ζούσε απολύτως συνδεδεμένος με τα μεγάλα υπαρξιακά ζητήματα που ενώνουν όλους τους ανθρώπους ανεξαρτήτως οικονομικού, κοινωνικού και μορφωτικού επιπέδου. Η τέχνη του είναι και μια αντίδραση στον τεχνοκρατισμό και στον φιλισταϊσμό, ως γαλλική απάντηση στους Βρετανούς προραφαηλίτες, που και εκείνοι αντιδρούσαν στην επικράτηση της τεχνικής προόδου και της αποθέωσης του πραγματισμού.
ΑΝΝΟΒΕΡΟ
Πάουλα Μόντερζον-Μπέκερ
Η νέα έκθεση στην Πινακοθήκη του Αννόβερου είναι αφιερωμένη στην πρωτοπόρο ζωγράφο του Μοντερνισμού, Πάουλα Μόντερζον-Μπέκερ (1876-1907). Εκπρόσωπος του εξπρεσιονισμού, η Μόντερζον-Μπέκερ υπήρξε πρωτοπόρος ήδη από το 1900. Η Πινακοθήκη του Αννόβερου κατέχει 38 έργα της, τα περισσότερα πλην του Μουσείου της Βρέμης, γεγονός που πιστοποιεί ότι η Μόντερζον-Μπέκερ έχαιρε μεγάλης εκτίμησης στο Αννόβερο, με συλλέκτες να αγοράζουν έργα της.
ΦΡΑΝΚΦΟΥΡΤΗ
Κέτι Κόλβιτζ
Τα αφιερώματα στις γυναίκες ζωγράφους του 20ού αιώνα, περιπτώσεις ενίοτε υποφωτισμένες, είναι γενικευμένη τάση. Στο Κρατικό Μουσείο της Φρανκφούρτης, η έκθεση το 2024 για την Κέτι Κόλβιτζ (1867-1945) εστιάζεται στη διαδρομή αυτής της εξέχουσας περίπτωσης. Καλλιτέχνις «δύσκολη», με πολιτικό υπόστρωμα, είναι γνωστή για τα σχέδια, τη ζωγραφική και τα γλυπτά της σε περίοδο ταραγμένη για τη Γερμανία. Το μουσείο Κέτι Κόλβιτζ βρίσκεται στην Κολωνία και η έκθεση γίνεται σε συνεργασία.
ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ
Χένρι Τέιλορ
Για 30 χρόνια και πλέον, ο 65χρονος καλλιτέχνης από το Λος Αντζελες Χένρι Τέιλορ ζωγραφίζει τα πορτρέτα συγγενών, φίλων και αγνώστων, με πρόθεση να βγάλει μια μισοφωτισμένη πλευρά τους. Η έκθεση των έργων του στο μουσείο Whitney της Νέας Υόρκης είναι μια αναγνώριση της διαδρομής του. Με τίτλο «B-Side», η έκθεση παραπέμπει στους δίσκους βινυλίου, που στην πίσω πλευρά είχαν μια όχι και τόσο γνωστή επιτυχία. Η άλλη όψη των ανθρώπων σε στιγμές μακριά από τους προβολείς…
ΜΟΝΑΧΟ
Βιβλιοθήκες
Η Κρατική Βιβλιοθήκη της Βαυαρίας στο Μόναχο παρουσιάζει έκθεση αφιερωμένη στο έργο του Ελβετού αρχιτέκτονα Μαξ Ντούντλερ (γενν. 1949), που ειδικεύεται στη δημιουργία βιβλιοθηκών. Με προπλάσματα, σχέδια διαγωνισμών και φωτογραφίες, η έκθεση αναδεικνύει το σύνολο του έργου του με προβολή εξαιρετικών βιβλιοθηκών, όπως αυτή του Κέντρου Γιάκομπ και Βίλχελμ Γκριμ στο Πανεπιστήμιο Χούμπολτ του Βερολίνου (φωτογραφία) ή η Βιβλιοθήκη του Αουγκσμπουργκ, που τελεί υπό κατασκευήν.
ΜΑΛΑΓΑ
Η επιρροή του Πικάσο
Το 2023 είναι Ετος Πικάσο (50 χρόνια από τον θάνατό του) με πλήθος εκθέσεων σε μουσεία του κόσμου. Το μουσείο Πικάσο στη Μάλαγα κλείνει τη χρονιά με μια ιδιαίτερη έκθεση με τίτλο «Η ηχώ του Πικάσο». Θέμα της είναι η επίδραση του Πικάσο σε γενιές κορυφαίων καλλιτεχνών του 20ού αιώνα. Ανάμεσά τους έργα του Φράνσις Μπέικον, του Γκέοργκ Μπάζελιτς, του Βίλεμ ντε Κούνινγκ, της Εβα Γιούσκεβιτς, του Σάι Τουόμπλι κ.ά. Στη φωτογραφία, έργο του Μπράιαν Κάλβιν (1969).
