Ο Χόγκαρθ και η Ευρώπη στην Πινακοθήκη Τέιτ του Λονδίνου
Bυθισμένοι καθώς είμαστε στην εποχή μας και με δεδομένο τον ναρκισσισμό κάθε γενιάς, θεωρούμε ότι όσα μας συμβαίνουν γίνονται για πρώτη φορά. Η κοινωνία μας έχει ρίζες στη γέννηση του δυτικού, υλικού πολιτισμού που πηγαίνει πολύ πίσω και υπάρχουν πολλές οπτικές για την αφετηρία της, ακόμη και στους μεσαιωνικούς χρόνους με την ίδρυση των πρώτων πανεπιστημίων. Ομως σαφώς υπάρχουν ιστορικές περίοδοι που είναι πιο κοντά μας χρονικά, αλλά αρκετά πίσω στον χρόνο ώστε να μας δημιουργούν αμηχανία και δέος οι ομοιότητες και οι αντιστοιχίες. Η εποχή του Γουίλιαμ Χόγκαρθ (1697-1764), του Βρετανού ζωγράφου που αποτύπωσε με χιούμορ, σαρκασμό και λεπτή ειρωνεία την αστική κοινωνία του 18ου αιώνα, είναι μια εποχή μεγάλων μεταβολών και ως τέτοια την παρουσιάζει η νέα έκθεση που εγκαινιάστηκε στην Τέιτ Μπρίτεν, στο Λονδίνο. Η έκθεση, που θα διαρκέσει έως τις 20 Μαρτίου 2022, επιχειρεί να συνθέσει ένα αφήγημα, πυκνό και γοητευτικό, για τις αλλαγές στην ευρύτερη δυτικοευρωπαϊκή κοινωνία στο πρώτο ήμισυ του 18ου αιώνα. Ο Χόγκαρθ και οι σύγχρονοί του ζωγράφοι από τη Γαλλία, την Ολλανδία και την Ιταλία συνθέτουν ένα πανόραμα κοινωνικού άτλαντα, με σαγηνευτικές λεπτομέρειες αλλά και με πλούτο πληροφοριών για τις αστικές κοινωνίες που αναδύονταν στο πέρασμα από τον 17ο στον 18ο αιώνα. Η Τέιτ Μπρίτεν φωτίζει την έκθεση μέσα από το πρίσμα μιας σημαντικής στροφής στην Ευρώπη. «Ηταν μια εποχή ευκαιριών και αλλαγών», γράφει η ανακοίνωση του μουσείου, «διαφωτισμού και καινοτομίας, καθώς επίσης και υλισμού, εκμετάλλευσης και αδικίας». Με λίγα λόγια, η μοντέρνα κοινωνία των αστών αναδυόταν με τη νεωτερική ομοιομορφία της και τα κοινά, λίγο πολύ, ιδανικά της. Γι’ αυτό και τα πολλά έργα του Χόγκαρθ στην έκθεση συνοδεύονται από έργα επιφανών ζωγράφων άλλων χωρών, ώστε να καταδειχθεί και ο τίτλος της έκθεσης «Ο Χόγκαρθ και η Ευρώπη». Ζωγράφοι της ίδιας γενιάς, γεννημένοι όλοι ανάμεσα στο 1696 και στο 1712, οι ζωγράφοι που ωρίμασαν μετά το 1730-1740 συγκατοικούν αυτή την περίοδο στην Τέιτ Μπρίτεν. Μαζί με τα έργα του Γουίλιαμ Χόγκαρθ παρουσιάζονται έργα του Γάλλου Ζαν-Μπατίστ-Συμεών Σαρντέν (1699-1779), του Ιταλού, της σχολής της Βενετίας, Φραντσέσκο Γκουάρντι (1712-1793) και του Ολλανδού Κορνέλις Τρόοστ (1696-1750), που ξεκίνησε ως ηθοποιός στο Αμστερνταμ. Οι αστοί της Ευρώπης ζουν σε συνθήκες ευμάρειας, με οικόσιτα ζώα, με χαλαρά ήθη, με πολιτικά ήθη διεφθαρμένα, με οικονομικά χρέη, με περιέργεια για τον κόσμο, με κεραμικά και πορσελάνες, με τσάι και καφέ, με έντονη κοινωνική διαστρωμάτωση και με ελλιπή υγιεινή. Ωστόσο, ο κόσμος προχωράει με άλματα… Ο Χόγκαρθ και η εποχή του.
ΦΛΩΡΕΝΤΙΑ
Επιθέσεις με οξύ
Η Πινακοθήκη Ουφίτσι της Φλωρεντίας παρουσιάζει μια έκθεση με σύγχρονα έργα που προβάλλουν θύματα βίαιων επιθέσεων με οξύ. Τα περισσότερα πρόσωπα είναι καλυμμένα με επιδέσμους. Από την Πινακοθήκη επισημαίνεται ότι η έκθεση οργανώθηκε για να καταδείξει πως ομορφιά δεν νοείται χωρίς ηθικό άξονα. Τα σύγχρονα έργα φωτογραφίας της Ιλάρια Σαγκάρια πλαισιώνονται από ένα μπούστο της ερωμένης του Μπερνίνι, που είχε δεχθεί οξύ κατ’ εντολήν του εραστή της.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ
Κογκολέζοι στη Δανία
Στις ψηφιακές εκθέσεις της Europeana βρίσκει κανείς μικρές και συχνά απρόβλεπτες σελίδες της ιστορίας του πολιτισμού. Σε μία από αυτές παρουσιάζονται τρεις προσωπογραφίες ανδρών από το Κογκό, που στη διάρκεια του 17ου αιώνα, άγνωστο πώς, βρέθηκαν στη Δανία. Τα πορτρέτα του Κογκολέζου απεσταλμένου και των δύο συνοδών του αποτελούν μέρος των συλλογών του Κρατικού Μουσείου και αποδίδονται σε άγνωστο καλλιτέχνη, καθώς είναι ανυπόγραφα.
ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ
Γερμανοί και Αυστριακοί
Στο Μανχάταν υπάρχει πάντα η Neue Galerie, η Πινακοθήκη για να δει κανείς την τέχνη της Μεσευρώπης με όλα τα αρ νουβό και εξπρεσιονιστικά έργα. Αυτή την περίοδο παρουσιάζεται η έκθεση «Μοντέρνοι Κόσμοι: Τέχνη από την Αυστρία και τη Γερμανία, 1890-1940», για να τιμήσει την επέτειο των 20 χρόνων λειτουργίας της Πινακοθήκης. Η έκθεση γεμίζει όλες τις αίθουσες, μια πραγματική γιορτή για την τέχνη του γερμανόφωνου χώρου των αρχών του 20ού αιώνα.
ΒΕΡΟΛΙΝΟ
Χέλμουτ Νιούτον
Μεγάλη αναδρομική έκθεση με φωτογραφίες του Χέλμουτ Νιούτον παρουσιάζει αυτή την περίοδο το ομώνυμο ίδρυμα. Η έκθεση είχε σχεδιαστεί για να συμπέσει με την επέτειο των 100 χρόνων από τη γέννηση του φωτογράφου (το 2020), αλλά η πανδημία ανέβαλε τα σχέδια. Πάνω από 300 φωτογραφίες ιστορούν τη ζωή και τη διαδρομή του Χέλμουτ Νιούτον από την αρχή έως την παγκόσμια αναγνώριση στο είδος της φωτογραφίας με το οποίο ταυτίστηκε.
ΕΚΔΟΣΕΙΣ
Τα πιν-απ του ’50
Οι εκδόσεις Taschen επανέρχονται με νέα έκδοση στην εικονογραφία των πιν-απ κοριτσιών των πρώτων χρόνων μετά τον πόλεμο, όπως τα απέδωσαν διάφοροι καλλιτέχνες. Ανάμεσά τους βρίσκουμε τους Τζιλ Ελβγκρεν, Τζορτζ Πέτι και Αλμπέρτο Βάργκας. Στη συλλεκτική έκδοση περιλαμβάνονται και τα εξώφυλλα των περιοδικών που φιλοξένησαν αυτές τις δημιουργίες, βλέποντας τις πωλήσεις τους να αυξάνονται θεαματικά. Σήμερα τα αναζητούν σοβαροί συλλέκτες του είδους.