Λευκωσία, Αθήνα και τώρα Λονδίνο. Η έκθεση «Γκίκας, Craxton, Leigh Fermor: Η γοητεία της ζωής στην Ελλάδα», που γνώρισε τεράστια επιτυχία στην Κύπρο και στη χώρα μας, θα έχει ως καταληκτικό σταθμό το Βρετανικό Μουσείο, με εγκαίνια στις 8 Μαρτίου. Ετσι άλλωστε θα ήταν το σωστό, να παρουσιαστεί και στη Γηραιά Αλβιώνα καθώς πρόκειται για τη σκιαγράφηση μιας φιλίας δύο Βρετανών και ενός Ελληνα, που άφησε το αποτύπωμά της στα γράμματα και στην τέχνη του 20ού αιώνα. Πέραν αυτού δείχνει τη δυναμική που έχουν οι διεθνείς συνεργασίες, καθώς για να μπορέσει να ολοκληρωθεί το φιλόδοξο αυτό εγχείρημα, που διοργανώθηκε από τη Λεβέντειο Πινακοθήκη, χρειάστηκε η αρωγή από το Μουσείο Μπενάκη, το Craxton Estate και βέβαια το Βρετανικό Μουσείο.
Οσο για τους επιμελητές, παραμένουν εξίσου αφοσιωμένοι και τελειομανείς και στην τρίτη κατά σειράν εκδοχή της έκθεσης, θέλοντας να δείξουν στο βρετανικό κοινό την ιστορία μιας ολόκληρης εποχής. Η Εβίτα Αράπογλου γνωρίζει εις βάθος τον Γκίκα, ο Βρετανός Ιαν Κόλλινς έχει βιογραφήσει τον Κράξτον, ο τέως πρέσβης του Ηνωμένου Βασιλείου στην Ελλάδα, Σερ Μάικλ Λουέλιν Σμιθ έχει κυριολεκτικά καταγράψει όλη τη ζωή του Λι Φέρμορ, ενώ η Ιωάννα Μωραΐτη είναι ο άνθρωπος που ανέτρεχε στα Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη για να αντλήσει θησαυρούς.
Αν σε κάθε του σταθμό το αφιέρωμα αυτό αλλάζει ελαφρώς μορφή, στην Αγγλία θα αποτυπωθεί ακόμα περισσότερο η τρομερή έλξη που άσκησε η Ελλάδα σε δύο ανθρώπους που αποφάσισαν να εγκατασταθούν στον ευλογημένο μας τόπο και να περάσουν τη ζωή τους, ο ένας στη Μάνη και ο άλλος στην Κρήτη.
Μετά την εισαγωγή στα πρώτα –μεταπολεμικά– χρόνια με την εκκίνηση της φιλίας των τριών δημιουργών, η έκθεση είναι διαρθρωμένη σε ενότητες αφιερωμένες στους τόπους με τις κατοικίες τους – Υδρα, Καρδαμύλη, Χανιά, Κέρκυρα. Περιλαμβάνει πολλά έργα τέχνης του Ν. Χατζηκυριάκου-Γκίκα και του Τζον Κράξτον, που ανήκουν σε ιδιωτικές συλλογές (ιδιαίτερα του Λονδίνου), στο Μουσείο Μπενάκη και στο Craxton Estate, καθώς και σε μουσεία όπως η Tate Gallery και η Λεβέντειος Πινακοθήκη. Αποσπάσματα από κείμενα του Πάντι (Πάτρικ Λι Φέρμορ) ακολουθούν όλη τη «διαδρομή» της έκθεσης, η οποία συμπληρώνεται με πλούσιο αρχειακό υλικό (επιστολές, φωτογραφίες, σημειώσεις, καταλόγους εκθέσεων, δοκίμια, αφιερώσεις, των τριών φίλων). Την έκθεση συνοδεύει η πλούσια εικονογραφημένη έκδοση του ομότιτλου βιβλίου, που επιμελήθηκε η Εβίτα Αράπογλου με το τρομερό της μεράκι και το ακούραστο μάτι της. Η πρώτη έκδοση εξαντλήθηκε και ήδη κοσμεί σε περίοπτη θέση πολλές αθηναϊκές βιβλιοθήκες.
Οπως και στην Αθήνα και τη Λευκωσία, η έκθεση θα πλαισιωθεί από πολλές εκδηλώσεις-διαλέξεις, ξεναγήσεις, ημερίδες που ήδη προγραμματίζονται από το Βρετανικό Μουσείο αλλά και από διάφορους φορείς. Σε μια δύσκολη περίοδο, όπου η Ελλάδα ταυτίστηκε με μια εικόνα που δεν την κολακεύει, η πολιτιστική διπλωματία έρχεται να μας θυμίσει τη λάμψη και το πνεύμα της. Εύγε.