Θα μπορούσε κανείς να φανταστεί τη σύγχρονη Ιστορία της Ελλάδας χωρίς να αναφερθεί στο κεφάλαιο της επιβατηγού ναυτιλίας; Και αν ήθελε να πιάσει το νήμα της εκκίνησης αυτής της ενδιαφέρουσας πορείας που εξελίσσεται μέχρι και σήμερα, από πού θα έπρεπε να ξεκινήσει; Μια έκθεση στην έπαυλη Τσιροπινά στη Δελαγράτσια της Σύρας φωτίζει αυτήν τη ζωτικής σημασίας θαλάσσια διασύνδεση που αιμοδότησε την ανάπτυξη της χώρας.
Ιθύνων νους της παρουσίασης αυτής, ο μελετητής της ναυτιλίας Γιώργος Φουστάνος, γόνος δύο εφοπλιστικών οικογενειών από τη Σύρο και την Ανδρο. Εχοντας βιωματική σχέση με τα πλοία και την ιστορία τους, έχει συγκεντρώσει εδώ και χρόνια σπάνιο αρχειακό υλικό. Μέσα από τη «δεξαμενή» αυτή αντλεί χρήσιμα στοιχεία και εικόνες για να φτιάξει κομψές εκδόσεις και κατατοπιστικές εκθέσεις σχετικές με την ισχυρή παρουσία των Ελλήνων στη θάλασσα από την απελευθέρωση και μετά.
Δεν είναι μόνον η συριανή καταγωγή του Φουστάνου που δικαιολογεί τη διοργάνωση αυτού του αφιερώματος στο νησί, αλλά και κάτι ακόμα: Η Ελληνική Ατμοπλοΐα Ερμουπόλεως, όπως ονομάστηκε η κρατική εταιρεία που διαχειριζόταν τα πλοία αυτά από τα μέσα του 19ου αιώνα, αποτέλεσε την πρώτη οργανωμένη προσπάθεια της χώρας να αποκτήσει τη δική της συγκροτημένη ακτοπλοϊκή υποδομή με νεότευκτα σκάφη. Πέρα από τη σύνδεση της ηπειρωτικής και της νησιωτικής Ελλάδας, δημιούργησε διαύλους επικοινωνίας με γειτονικά κέντρα της αλλοδαπής, όπου υπήρχαν εγκατεστημένοι πολλοί Ελληνες. Παρά τις αθρόες επιδοτήσεις και τη μονοπωλιακή της διάσταση, η εταιρεία πτώχευσε το 1892. Ωστόσο, η δυσμενής αυτή εξέλιξη δεν λειτούργησε αρνητικά στη μετέπειτα πορεία του κλάδου.
Φίλοι και συγγενείς αποχαιρετούν στον Πειραιά τους μετανάστες που φεύγουν με προορισμό τη Νέα Υόρκη.
Η έκθεση «Ενας Αιώνας Ελληνικά Επιβατηγά Πλοία» παρουσιάζει 125 από τα πλοία που συνθέτουν την ιστορική εξέλιξη της ελληνικής επιβατηγού ναυτιλίας –πέραν της ακτοπλοΐας– από τα τέλη της πρώτης δεκαετίας του 20ού μέχρι τις αρχές του 21ου αιώνα. Μια από τις πτυχές που δεν είναι ίσως τόσο γνωστές στο ευρύ κοινό αφορά τη συνολική επέκταση των δαιμόνιων Ελλήνων πέρα από τα δικά τους νερά, στον ευρύτερο χώρο της Μεσογείου και της Μαύρης Θάλασσας. Η επιβατηγός μας ναυτιλία συνέδεε και τον Πειραιά με τη Νέα Υόρκη σε μια κρίσιμη εποχή, όπου το μεταναστευτικό ρεύμα από την Ελλάδα προς την άλλη όχθη του Ατλαντικού αυξανόταν σημαντικά.
Λίγο αργότερα, οι πλοιοκτήτες αποφάσισαν να δοκιμάσουν τις δυνάμεις τους στον τότε αναπτυσσόμενο κλάδο της κρουαζιέρας, στον οποίον έπαιξαν πολύ σημαντικό ρόλο. Νομίζω πως υπομνήσεις αυτής της επιχειρηματικής δράσης εξηγούν τη σημερινή μας δύναμη στη θάλασσα, αλλά μας θυμίζουν πως οι Ελληνες πετύχαιναν όταν είχαν εξωστρέφεια. Η έκθεση ολοκληρώνεται μέσα Σεπτεμβρίου.