Καλοκαίρι του 1951. Μια εκλεκτή διεθνής παρέα καταφθάνει στην Αθήνα με την επιθυμία μιας αιγαιοπελαγίτικης κρουαζιέρας. Είναι τρεις Βρετανοί: η χορεύτρια Μάργκο Φοντέιν –η Μαριγούλα, όπως ήταν γνωστή στην παρέα της κρουαζιέρας–, ήδη διάσημη στον κόσμο του χορού και πρωταγωνίστρια του μπαλέτου «Δάφνις και Χλόη», ο χορογράφος Φρέντρικ Αστον –ο Φρέντι– που έκανε τη χορογραφία της παράστασης και ο ζωγράφος Τζον Κράξτον που δημιούργησε τα σκηνικά. Το εγχείρημα χρηματοδοτεί το ζεύγος Φίσερ, δηλαδή η Αμερικανίδα χορεύτρια Ρουθ Πέιτζ και ο πλούσιος σύζυγός της Τομ Χαρτ Φίσερ. Μετά μια προσχεδιασμένη συνάντηση σε αθηναϊκό καφενείο, την οποία ο Κράξτον έκανε να μοιάζει τυχαία, στην ομάδα προστέθηκε ο συγγραφέας και επιστήθιος φίλος του, Πάτρικ Λι Φέρμορ –ο Πάντι– και η σύζυγός του Τζόαν.
Επιβιβάστηκαν στο μόνο διαθέσιμο «κότερο» που βρέθηκε στον Πειραιά, το καΐκι «Ελίκη», με πλήρωμα που συγκροτήθηκε εκ των ενόντων –ένας θαλαμηπόλος της βρετανικής πρεσβείας κι ένας μάγειρας του ξενοδοχείου «Μεγάλη Βρετανία»– και αρκετά κιβώτια σαμπάνια. Απέπλευσαν «μέσα σε κύματα γέλιου, τα οποία έγιναν ακράτητα όταν αποδείχθηκε ότι κανείς δεν είχε ιδέα πού κατευθύνονταν», γράφει ο Ιαν Κόλινς, συγγραφέας της βιογραφίας «John Craxton. Ο αγαπημένος της ζωής» (εκδ. Πατάκη). Η κρουαζιέρα εξελίχθηκε σε υπέροχη περιπέτεια, με το μοτίβο των διακοπών να επαναλαμβάνεται σε κάθε στάση: κολύμπι, περίπατοι, επισκέψεις σε ξωκλήσια, φαγοπότι σε παραθαλάσσιες ταβέρνες και ύπνος στο σκάφος. Ταξίδεψαν στην Υδρα, το νησί του Χατζηκυριάκου-Γκίκα, επίσης στενού φίλου του Κράξτον, πήγαν στο Ναύπλιο, όπου έκαναν ηλιοθεραπεία στην ταράτσα του εξαιρετικού ξενοδοχείου που τότε στεγαζόταν στο Μπούρτζι, και μια εκδρομή στην Επίδαυρο, πέρασαν από τη Σίφνο, την Ιο, τη Σαντορίνη, την Αμοργό, τη Νάξο, την Πάρο. Από εκεί πήραν το πλοίο για τον Πειραιά κι ύστερα πέταξαν για Λονδίνο και Νέα Υόρκη.
Διαβάζοντας το βιβλίο του Κόλινς για τον Τζον Κράξτον (1922-2009), νιώθεις αμφιθυμία: Να συνεχίζεις να διαβάζεις για να μάθεις τα πάντα για τη ζωή του ζωγράφου, τόσο πλούσια σε εμπειρίες, απολαύσεις και δημιουργικότητα; Ή να το κλείσεις και να βγεις στον δρόμο διεκδικώντας την περιπέτεια και την επιθυμία σε αυτή τη χώρα, την Ελλάδα, που για τον ηδονιστή Κράξτον υπήρξε μύθος και έμπνευση;
Ανάμεσα σε αυτό το δίπολο ζυγίστηκε άλλωστε και ο βίος του Κράξτον, σε τέτοιο βαθμό που κανείς δεν μπορεί να αποφανθεί εάν επρόκειτο πρωτίστως για ένα μάστορα της ζωγραφικής ή της καλής ζωής.
Ο Κράξτον είχε το ταλέντο να δημιουργεί χαρά με τα χρώματα και τη σύνθεση του τελάρου, την ίδια που υπήρξε αναπόσπαστο στοιχείο της δικής του ύπαρξης.
Ο Κόλινς –συγγραφέας βιβλίων για την τέχνη και επιμελητής εκθέσεων–, ο οποίος γνώριζε πολύ καλά τον καλλιτέχνη και τον αγαπούσε εξίσου «για την πνευματώδη και ταυτόχρονα αγενή σοφία του», το έργο, τη ζωντάνια και τις υπερβολές του, έχει καταφέρει σε τούτη τη βιογραφία να αποδώσει το σπάνιο ταλέντο του: να δημιουργεί χαρά με τα χρώματα και τη σύνθεση του τελάρου, την ίδια χαρά που υπήρξε αναπόσπαστο στοιχείο της δικής του ύπαρξης.
Ο Κράξτον γεννήθηκε σε μια ιδιόρρυθμη αγγλική οικογένεια που εμφύσησε στα παιδιά της την πεποίθηση ότι θα μπορούσαν να κάνουν περίπου ό,τι ήθελαν στη ζωή, αρκεί να το διεκδικούσαν με πάθος και ευφυΐα. Για τον Τζον, αυτό ήταν η ζωγραφική. Εδρεψε από νωρίς δάφνες για το ταλέντο του, έκανε σπουδαίους φίλους μεταξύ των ομοτέχνων, όπως ο Λούσιαν Φρόιντ, επιδίωξε και κατάφερε να ζήσει στη χώρα την οποία λαχταρούσε από νέος χωρίς καν να την έχει γνωρίσει: την Ελλάδα.
Εφθασε εδώ το 1946 και ουσιαστικά ποτέ δεν έφυγε, εκτός από σύντομες απουσίες. Στη χώρα μας βρήκε έναν τόπο που –οικείος μαζί και φαντασιακός– τροφοδότησε την έμπνευσή του. Ακόμη κι όταν αναγκάστηκε να επιστρέψει στο Λονδίνο, στα 84 του χρόνια, με βεβαρημένη υγεία, ο νους του ήταν στο σπίτι του στα Χανιά και στην επιστροφή, που δυστυχώς δεν πραγματοποιήθηκε.
Η αναδρομική έκθεση «John Craxton. Μια ελληνική ψυχή», που παρουσιάζεται (έως 11/9) στο Μουσείο Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού στο Κολωνάκι, σε επιμέλεια του Ιαν Κόλινς, φιλοξενεί 90 έργα του καλλιτέχνη από όλες τις περιόδους του: χαρακτικά, σχέδια, πίνακες ζωγραφικής, μια εξαιρετική ταπισερί κι ακόμη φωτογραφίες και προσωπικά του αντικείμενα. Σε συνδυασμό με το βιβλίο μάς συστήνει θαυμάσια το «κραξτόνιο πνεύμα» και μια ιδανική Ελλάδα, που έχει πάντα καλοκαίρι.