«Bιβλία: Πιο φθηνά από τα αεροπορικά εισιτήρια», έγραψε η Λυδία στον μαυροπίνακα που ήταν τοποθετημένος στο πεζοδρόμιο εμπρός από το βιβλιοπωλείο της, για να προωθήσει στους πελάτες της μερικά βιβλία από εξωτικά μέρη. Και η ίδια κατοικούσε σε έναν τέτοιο τόπο, στο Ακαπούλκο, που «έλαμπε από τουρίστες, μουσικές, μαγαζιά και θάλασσα». Μέχρι που μια τυχαία γνωριμία εκείνη ακριβώς την ημέρα, σε συνδυασμό με την έρευνα του δημοσιογράφου συζύγου της για τα καρτέλ των ναρκωτικών, της αποκαλύπτουν με τον πιο οδυνηρό τρόπο μια αλήθεια που δεν είχε αντιληφθεί.
Οπως συμβαίνει με όλα τα ενδιαφέροντα ταξίδια, έτσι κι αυτά που γίνονται μέσα από τις σελίδες των μυθιστορημάτων εμπεριέχουν ένα βαθμό περιπέτειας. Ακόμη κι επικινδυνότητας, αν σκεφθεί κανείς πως ένας καλός συγγραφέας επιδιώκει να δει πίσω από την επιφάνεια –ήτοι τα τουριστικά κλισέ–, φέρνοντας στο φως τις λιγότερο φωτογενείς πλευρές της πραγματικότητας. Αν μάλιστα τα μυθιστορήματα είναι αστυνομικά ή κατασκοπικά, τότε η πόλη όπου διαδραματίζεται η πλοκή αποτελεί σημαντικό μέρος της μυθοπλασίας και ο αναγνώστης – ταξιδευτής χώνεται μαζί με τους ήρωες σε κακοφωτισμένους δρόμους, όπου η εξαθλίωση και η εγκληματικότητα καιροφυλακτούν.
Το Ακαπούλκο έπεσε!
Η πρόκληση που διατύπωσε ο Στίβεν Κινγκ, πως οποιοσδήποτε διαβάσει τις δέκα πρώτες σελίδες του μυθιστορήματος της Τζανίν Κάμινς «Ξένο χώμα» (εκδ. Δώμα, μτφ.: Ρηγούλα Γεωργιάδου) δεν μπορεί να μην το τελειώσει, επαληθεύεται. Πριν οι ναρκέμποροι πάρουν τον έλεγχο της επαρχίας Γκερέρο –από τα τελευταία ασφαλή μέρη στο Μεξικό–, η Λυδία και ο Σεμπάστιαν ζούσαν με την ψευδαίσθηση ότι ήταν άτρωτοι. Το Ακαπούλκο, κλεισμένο ανάμεσα στα βουνά και τον ωκεανό, ανάπνεε μέσα στην προστατευτική φούσκα του τουρισμού έως ότου οι ισορροπίες της εγκληματικότητας ανατράπηκαν. Τα τραγικά γεγονότα κατέστρεψαν τη ζωή της ίδιας και του οκτάχρονου γιου της Λούκα, εξαναγκάζοντάς τους να τραπούν σε φυγή. Το ταξίδι τους –με λεωφορείο, με τρένο, με τα πόδια– είναι γεμάτο κινδύνους, αφού ακολουθεί τον δρόμο των μεταναστών, που προσπαθούν να φτάσουν στα σύνορα των Ηνωμένων Πολιτειών. Χάρη στην εξονυχιστική έρευνα τεκμηρίωσης της συγγραφέως, η πλοκή αποτελεί ένα σύγχρονο οδοιπορικό σε μια από τις πιο επικίνδυνες χώρες του πλανήτη.
Ταξί για Βαρκελώνη
Ο συγγραφέας Κάρλος Θανόν δεν θα μπορούσε να σκεφτεί καταλληλότερο πρόσωπο από έναν ταξιτζή για να μας μεταφέρει από άκρη σε άκρη της γενέτειρας πόλης του, στο μυθιστόρημά του «Ταξί» (εκδ. Μεταίχμιο, μτφρ.: Δάφνη Χρήστου). O Ζούζε ή Σαντίνο, όπως τον φωνάζουν όλοι εξαιτίας της μανίας του με τους Clash και τον τριπλό τους δίσκο «Sandinista!», εκτός από τη μουσική, τις γυναίκες, τη νύχτα και τα σπουδαία μυθιστορήματα, αγαπά τη Βαρκελώνη. Είναι ο τόπος που περικλείει τη ζωή του, αλλά βρίσκεται έξω από τους τουριστικούς οδηγούς, μια «πόλη εφικτή χωρίς τον Γκαουντί, τη Γοτθική Συνοικία, την πασέιτς (σ.σ. λεωφόρο) δε Γκράτσια και το Πλαν Σερδά», όπως λέει ο ίδιος.
Αυτός ο μοναχικός άντρας που ξέρει τον Τζον Απντάικ, τον Καβάφη, τον Σπρίνγκστιν βρίσκεται αίφνης ανακατεμένος σε μια παράνομη υπόθεση, κυνηγημένος από το σινάφι του και τους εμπόρους ναρκωτικών και προσπαθεί να διαφύγει μέσα σε μια πόλη που μεταμορφώνεται σταδιακά σε χαρακτήρα της αφήγησης.
Φασαρίες στο Χάρλεμ
Ο συγγραφέας Κόλσον Γουάιτχεντ γεννήθηκε, μεγάλωσε και ζει στη Νέα Υόρκη. Ξέρει λοιπόν το Χάρλεμ από την καλή και την ανάποδη, γι’ αυτό στο τελευταίο του μυθιστόρημα «Μπέρδεμα στο Χάρλεμ» (εκδ. Ικαρος, μτφρ.: Μυρσίνη Γκανά), του απευθύνει ένα είδος ερωτικής εξομολόγησης που γράφεται με τη σκληρή γλώσσα της αστυνομικής λογοτεχνίας, αλλά και πολύ αυτοσαρκασμό. Το δημιούργημά του, ο Ρέι Κάρνεϊ, είναι ένας χαρακτήρας που ενσαρκώνει τα ηθικά διλήμματα και τις αντιθέσεις του μαύρου Χάρλεμ της δεκαετίας του ’60, ένας έντιμος άνθρωπος και οικογενειάρχης, που όταν έρχεται η κακιά στιγμή διαπιστώνει ότι εγκλιματίζεται εύκολα στον υπόκοσμο της πόλης του. Από το κόκκινο χαλί έξω από το ξενοδοχείο Walford και τους διάσημους «Νέγρους της αριστείας» –αθλητές, μουσικούς, σταρ του σινεμά– έως τις πορείες διαμαρτυρίας κατά των αστυνομικών για τη δολοφονία ενός νεαρού Αφροαμερικανού στην 125η οδό, το Χάρλεμ του Γουάιτχεντ ακροβατεί αριστοτεχνικά ανάμεσα στους δύο εαυτούς του.
Αθήνα με σμόκιν
Προφανώς η υπόθεση εξιχνιάζεται τελικώς από τον αστυνόμο Μπέκα, τον δημοφιλή πρωταγωνιστή των μυθιστορημάτων του Γιάννη Μαρή. Ομως, στο «Ο δολοφόνος φορούσε σμόκιν» (εκδ. Αγρα), ο χαρακτήρας του «μεγαλύτερου ξεροκέφαλου των Αθηνών» κλέβει τα πρωτεία. Ο νεαρός ταλαντούχος οπερατέρ Αγγελίδης γίνεται μάρτυρας ενός φόνου και η επιμονή της ηλικίας του δεν τον αφήνει να ησυχάσει μέχρι να λύσει τη σύνθετη ίντριγκα. Η σκηνογραφία της Αθήνας του ’50 από τον Μαρή είναι υποδειγματική και μας μεταφέρει σε μια Αθήνα ζωντανή και αισθησιακή, που πίνει μπίρα στου Φλόκα, περνάει τα μεσημέρια της παρέα με μανεκέν στο μπαρ του Ζωναρά, κάνει ρομαντικές βόλτες στη Γλυφάδα και ελέγχεται από μια πλούσια αλλά ύποπτη καλή κοινωνία, που διατηρεί παράνομα διαμερίσματα σε φιλόδοξες καλλονές στην οδό Χέυδεν.
Υπόθεση: Λονδίνο
Το μόνο σταθερό σημείο στο κατασκοπικό μυθιστόρημα του Λεν Ντέιτον «Απόρρητος φάκελος Ιπκρες» (εκδ. Κλειδάριθμος, μτφρ.: Αντώνης Καλοκύρης) είναι το Λονδίνο. Ολα τα υπόλοιπα στοιχεία είναι μια σειρά από εξαπατήσεις και διπλοπροσωπίες, αφού βρισκόμαστε στη δεκαετία του ’60, στα μέσα του Ψυχρού Πολέμου, όταν η βρετανική υπηρεσία πληροφοριών αναλαμβάνει να ανακαλύψει για ποιο λόγο ένας υψηλόβαθμος επιστήμονας πέφτει θύμα απαγωγής. Η ατμόσφαιρα της εποχής –το Σόχο, το Πικαντίλι, το Ριτζ, όπου οι θαμώνες των μπαρ πίνουν ντράι μαρτίνι και τα κορίτσια φορούν ημιδιαφανή σιφόν φορέματα– έχει μεταφερθεί τόσο καλά που θυμίζει κινηματογράφο. Δεν είναι τυχαίο ότι αυτό το κατασκοπικό θρίλερ του 1962 που είχε γίνει επιτυχία του σινεμά της εποχής του, μεταφέρθηκε προσφάτως στη μικρή οθόνη από την ITV.
«Τουρισμός» στην Ευρώπη
Το πρώτο μυθιστόρημα της «Τριλογίας του Μάιλο» του Ολεν Στάινχαουερ ονομάζεται «Ο τουρίστας» κι εκεί ο συγγραφέας μάς συστήνει το δικό του είδος «τουρισμού» στον κόσμο των επίλεκτων από τη CIA επαγγελματιών δολοφόνων, που εκτελούν επικίνδυνες αποστολές ανά την υφήλιο. Στο μυθιστόρημα «Εξοδος κινδύνου» (εκδ. Πόλις, μτφρ: Αλκηστις Τριμπέρη), ο «τουρίστας» Μάιλο Γουίβερ, ένας πολύ ενδιαφέρων ήρωας που αναβιώνει τους κλασικούς κατασκόπους του είδους, πρέπει και πάλι να παλέψει με τις αμφιβολίες του και να αποφύγει ταυτόχρονα τα αόρατα, επικίνδυνα νήματα που του στήνει η υπηρεσία του από τη Βουδαπέστη στη Ζυρίχη και από εκεί στο Βερολίνο, στο Μόναχο και τη Νέα Υόρκη.