Αντιγράφω από τους Financial Times της 7ης Δεκεμβρίου, από ένα άρθρο του Jason Cowley: «Ο Οργουελ ουδέποτε διαχώρισε την υψηλή από τη λαϊκή κουλτούρα – δεν ήταν τα πάντα της ίδιας αξίας για εκείνον, ήταν όμως του ιδίου ενδιαφέροντος». Το βρίσκω εξαιρετικά εύστοχο σχόλιο, τόσο για τον πασίγνωστο συγγραφέα της «Φάρμας των ζώων» και του «1984», όσο και για το ενδιαφέρον που θα μπορούσε (έπρεπε;) κάποιος να έχει τόσο προς το υψηλό όσο και προς το χαμηλό στην κουλτούρα.
Το άρθρο του Cowley προήλθε με αφορμή την έκδοση ενός τόμου με δημοσιογραφικά κείμενα, ανταποκρίσεις και ρεπορτάζ του Οργουελ (Seeing Things As They Are: Selected Journalism and Other Writings, Harvill Secker, σελ. 496) και περιλαμβάνει ένα εκπληκτικό απόσπασμα, στο οποίο ο Βρετανός υπερ-γραφιάς παρακολουθεί έναν κατάδικο να οδηγείται στον θάνατο και παρατηρεί ότι ο μελλοθάνατος αποφεύγει με χαρακτηριστική επιμέλεια να πατήσει σε μια μικρή λίμνη με νερά για να μη βραχεί. Φοβάται τη βροχή ο βρεγμένος; μοιάζει να αναρωτιέται ο Οργουελ, για να διακρίνει τελικά μια στιγμή ζωής εν μέσω του θανάτου. «Αυτός ο άνθρωπος δεν πέθαινε», γράφει ο Οργουελ, «ήταν το ίδιο ζωντανός όσο και εμείς».
Υπόψη δεν είναι το σχόλιο ενός απομονωμένου, προστατευμένου συγγραφέα «στο κάστρο του». Ο Οργουελ ήταν μάχιμος ρεπόρτερ, ενώ είχε πάρει μέρος στον Ισπανικό Εμφύλιο (όπου είδε με αποτροπιασμό τους μαρξιστές, που υποστηρίζονταν από τη Μόσχα, και στο πλευρό των οποίων πολεμούσε, να εξοντώνουν άγρια τους αναρχικούς – υπόθεση για την οποία έχει γράψει αριστουργηματικά ο Χανς Μάνιους Εντσενσμπέργκερ) και σε ένα από τα πιο γλαφυρά του κείμενα περιγράφει πώς είναι να σε πυροβολούν: ο συγγραφέας δέχθηκε μία σφαίρα στον λαιμό και όμως επέζησε. Συνεπώς, ήξερε τι σήμαινε να κινδυνεύει η ζωή σου.
Ο Cowley σημειώνει πως τον Οργουελ διεκδίκησαν τόσο η Δεξιά όσο και η Αριστερά. Η μεν πρώτη επειδή ο συγγραφέας καταδίκασε με όλους τους δυνατούς τρόπους τη δικτατορία του προλεταριάτου (περισσότερο το σταλινικό καθεστώς είχε στον νου του όταν έγραφε το 1948 το «1984» παρά τους ναζί), η μεν δεύτερη επειδή ήταν δηλωμένος σοσιαλιστής – και άλλωστε πολέμησε στον εμφύλιο της Ισπανίας. Ο ίδιος χαρακτήριζε τον εαυτό του σε νεαρή ηλικία «Συντηρητικό αναρχικό» (Tory anarchist), ενώ σε πιο ώριμη φάση αποφάνθηκε πως ανήκε στους Σοσιαλδημοκράτες – κοινώς στη σημερινή, κακοπαθημένη Κεντροαριστερά. Δυστυχώς, ούτε σήμερα θα χωρούσε κάπου ο Οργουελ…