Την ώρα που το φετινό συναυλιακό/φεστιβαλικό καλοκαίρι ετοιμαζόταν να ρίξει αυλαία, μια υπόσχεση για το επόμενο ερχόταν. Η ανακοίνωση της συναυλίας των Coldplay στο ΟΑΚΑ, στις 8 Ιουνίου του 2024 χαιρετίστηκε αρκετά θερμά -τόσο, που σχεδόν βγήκε sold out πριν καλά-καλά ανοίξει η προπώληση, από την πρώτη φάση της προεγγραφής στο επίσημο site της μπάντας. Μια δεύτερη ημερομηνία προστέθηκε και ήταν θέμα μόλις μερικών ωρών από την έναρξη της προπώλησης για να βγουν και οι δύο sold out.
Οι Coldplay με τις πρώτες τους εμφανίσεις στην Ελλάδα θα πετύχουν κάτι που ως τώρα δεν έχει πετύχει κανένα ξένο όνομα στην χώρα μας: θα γεμίσουν δύο διαδοχικές φορές το ΟΑΚΑ, συγκεντρώνοντας συνολικά περίπου 150.000 κόσμου. Για την ιστορία, δύο γεμάτες βραδιές στο Ολυμπιακό Στάδιο έχει παίξει ο Γιώργος Νταλάρας, στις 30 Σεπτεμβρίου και τις 3 Οκτωβρίου του 1983, συγκεντρώνοντας συνολικά γύρω στις 160.000 κόσμου. Η ιστορική συναυλία του Διονύση Σαββόπουλου την ίδια χρόνια -αυτή από την οποία αποχώρησε από το στάδιο με αερόστατο- μάζεψε 80.000 κόσμου, ενώ οι Rolling Stones το 1998 συγκέντρωσαν 70.000 άτομα.
Λίγο πριν το διπλό sold out των Coldplay στη χώρα μας, είδαμε τους Arctic Monkeys στο Release Athens να γεμίζουν για δύο βραδιές την Πλατεία Νερού, με συνολικά πάνω από 40.000 ταγμένους ή μη φαν του Αλεξ Τέρνερ να σπεύδουν να τους δουν εν μέσω καύσωνα. Λίγες εβδομάδες πριν, η Rosalia, ένα από τα μεγαλύτερα ονόματα της ισπανόφωνης ποπ, που αναλαμβάνει headline slots σε φεστιβάλ όπως το Primavera, ήρθε στην Αθήνα «τη στιγμή που συμβαίνει», ως καλεσμένη του Release Athens x SNF Nostos, κάνοντας χιλιάδες εικοσάρηδες να τραγουδούν κάθε στίχο της στα ισπανικά.
Απροσδόκητα μεγάλες προσελεύσεις, φρέσκα ονόματα και περισσότερες συναυλίες. Άραγε, η ελληνική συναυλιακή πραγματικότητα βρίσκεται σε ένα σημείο καμπής;
Coldplay: «Music of the Sphere(s)», κυριολεκτικά
Μπορεί το εκκωφαντικό sold out των Coldplay να έπιασε τους περισσότερους εξαπίνης, πάντως, αν δούμε τη μεγάλη εικόνα δεν θα έπρεπε να μας κάνει εντύπωση.
Στο «Γιατί οι Coldplay και γιατί τώρα», ο μουσικοκριτικός Μάρκος Φράγκος επιχειρεί να δει τη μεγάλη εικόνα: «Από το top 10 των ονομάτων με τις πιο πετυχημένες περιοδείες όλων των εποχών σε τζίρους, στην Ελλάδα τους έχουμε δει σχεδόν όλους, εκτός από τον Εντ Σίραν στη 2η και τον Χάρι Στάιλς στη 10η θέση. Έχουμε δει τους Ελτον Τζον, U2, Guns ‘n’ Roses, Rolling Stones, Ρότζερ Γουότερς και AC/DC. Δεν έχουμε δει ακόμη τους Coldplay που κατέχουν την 6η θέση στο παγκόσμιο top 10 τζίρου περιοδειών», παρατηρεί.
Υπό αυτή την έννοια, δεν προκαλεί έκπληξη το διπλό sold out, «ειδικά αν συνυπολογίσουμε και τα εισιτήρια που κλείνονται από το εξωτερικό για αυτές τις ημερομηνίες, αφού πολλοί είναι οι αλλοδαποί, από γειτονικές χώρες ή όχι που βρίσκουν βολικές (και σχετικά πιο φθηνές από άλλους σταθμούς της περιοδείας τους) τις συναυλίες των Coldplay στην Αθήνα», θα συμπληρώσει ο Μάρκος Φράγκος, προσθέτοντας στην εξίσωση και τον λεγόμενο «συναυλιακό τουρισμό».
«Οι Coldplay είναι η πλέον σύγχρονη έκφραση του παγκόσμιου stadium rock με τα generic χαρακτηριστικά στον ήχο (στρογγυλεμένες γωνίες για απήχηση σε όσο το δυνατόν πολυπληθέστερα ακροατήρια, σέξι, αναγνωρίσιμος frontman, απόλυτα crossover στα γούστα του ελληνικού κοινού). Δεν βρίσκω λοιπόν τίποτα παράδοξο στην ιλιγγιώδη ανταπόκριση του κοινού».
Αλλωστε, η βρετανική μπάντα εξελίχθηκε προσβλέποντας από την πρώτη στιγμή στο να γίνει μια μεγάλη μπάντα σταδίων. «Μετά τα δύο πρώτα (θαυμάσια) άλμπουμ τους, όλες οι επαγγελματικές κινήσεις τους ήταν σε αυτή την κατεύθυνση: προσαρμογή του ήχου τους, singalong ρεφρέν, συνεργασίες με τους κατάλληλους ποπ σταρ, επιθετική χρήση των social media, άλωση των στηλών του γκόσιπ με τον Κρις Μάρτιν ως σύζυγο της Γκουίνεθ Πάλτροου ή εραστή της Ντακότα Τζόνσον, κλπ.», θα συμπληρώσει ο μουσικοκριτικός, καταλήγοντας: «Οι Coldplay είναι η πλέον σύγχρονη έκφραση του παγκόσμιου stadium rock με τα generic χαρακτηριστικά στον ήχο (στρογγυλεμένες γωνίες για απήχηση σε όσο το δυνατόν πολυπληθέστερα ακροατήρια, σέξι, αναγνωρίσιμος frontman, απόλυτα crossover στα γούστα του ελληνικού κοινού). Δεν βρίσκω λοιπόν τίποτα παράδοξο στην ιλιγγιώδη ανταπόκριση του κοινού».
Η Νανά Τράντου, υπεύθυνη booking και ο ιθύνων νους πίσω από την High Priority, την εταιρεία παραγωγής που φέρνει τους Coldplay στην Ελλάδα, βρισκόταν εδώ και δύο χρόνια σε συζητήσεις με το management της μπάντας για το ενδεχόμενο να παίξουν ζωντανά στην χώρα μας. Η ίδια παρακολούθησε συναυλίες τους στην Αγγλία αλλά και τη Νότια Αμερική πριν από έναν χρόνο, κατανοώντας ακόμα καλύτερα τη ζωντανή δυναμική τους. Οι Coldplay δεν άργησαν να πουν το «ναι» και τα υπόλοιπα… είναι ιστορία.
Η promoter δεν αμφέβαλε στιγμή για την επιτυχία που θα μπορούσε να έχει μια μπάντα σαν τους Coldplay στην χώρα μας, ενώ υπογραμμίζει και τον προαναφερθέντα «συναυλιακό τουρισμό» που δεν πρέπει να αγνοούμε και που πρέπει να προωθείται και να στηρίζεται πιο εντατικά και από την ίδια την πολιτεία.
Περί επιτυχίας των Coldplay, να μιλήσουμε όμως και με στοιχεία. Σύμφωνα με τη Warner, δισκογραφική εταιρεία των Coldplay, το «A Sky Full Of Stars» από το «Ghost Stories» του 2014 έχει φτάσει στην κορυφή των τσαρτ στην Ελλάδα, μία μάλιστα από τις λίγες χώρες που το κατάφερε το συγκρότημα. Το κομμάτι, μαζί με το «Clocks» φιγουράρουν ακόμη στο Top 200 Airplay Charts (IFPI).
Πράγματι, υπάρχει η αίσθηση πως το «Clocks» -και το «Yellow- δεν έχουν σταματήσει να παίζουν στο ραδιόφωνο από το 2000 και το 2003, οπότε και κυκλοφόρησαν, αντίστοιχα. Πάντως, ο Γιώργος Μουχταρίδης, διευθυντής του Athens Voice 102.5, θεωρεί πως στην παρούσα φάση αυτό δεν είχε μεγάλη σημασία για τους Coldplay: «Γιατί το ραδιόφωνο κάνει την δουλειά τα πρώτα δύο-τρία χρόνια σε ένα όνομα, χτίζει τον καλλιτέχνη και μετά φεύγει από πάνω του. Είναι άλλα μέσα που έπαιξαν ρόλο σε αυτές τις συναυλίες, ήταν “talk of the town” ένα δεκαήμερο τώρα». Η φήμη για τα live που δίνουν οι Coldplay δεν είναι μυστικό, κάτι που όπως φαίνεται, απέδωσε και στα εισιτήρια.
Πολύ απλά, οι Coldplay είναι μια μπάντα που τους τραβάει όλους. Η Μαρίνα Σακελλαρίου, υπεύθυνη του γραφείου τύπου της High Priority, είδε πριν λίγες εβδομάδες τους Coldplay στο Αμστερνταμ και κάνει λόγο για ένα είδος συναυλίας που πέρα από το ότι τραβάει το αμιγώς μουσικό κοινό, είναι την ίδια στιγμή «family friendly, έχει ζευγάρια, παρέες ακόμα και μεγάλους σε ηλικία ανθρώπους. Είναι μία μπάντα που πας να δεις ακόμα και αν δεν ξέρεις το τελευταίο τους άλμπουμ, αλλά θαυμάζεις ολόκληρη την πορεία της».
Γυρίζει η Ελλάδα σελίδα συναυλιακά;
Είναι συνήθης η γκρίνια -ή έστω το αστειάκι- στα μουσικά πηγαδάκια ότι στην Ελλάδα βλέπουμε «τα ίδια και τα ίδια», που ωστόσο, βγάζει απόλυτο νόημα: «Εξασφαλίζει στα γραφεία διοργάνωσης ένα minimum επαρκές ακροατήριο που καλύπτει τα οικονομικά κόστη. Το φαινόμενο πλέον να έρχονται κάθε χρόνο ονόματα όπως οι James, οι Prodigy, οι Madrugada, οι Scorpions κλπ. έχει γίνει γραφικό αλλά έχει μια καθαρά χρηματοοικονομική εξήγηση που είναι σεβαστή για την επιχειρηματικότητα αλλά αμφιλεγόμενη για την πολιτισμική πρόοδο της Αθήνας», θα πει ο Μάρκος Φράγκος.
Ο μουσικοκριτικός θα συνεχίσει λέγοντας πως «όταν ένας καλλιτέχνης βρίσκεται στο αποκορύφωμα της παγκόσμιας δημοφιλίας του και η ζήτησή του είναι αυξημένη, είναι αναμενόμενο να αυξάνει τις απαιτήσεις του. Δύσκολα ο διοργανωτής θα ρισκάρει να φέρει έναν καλλιτέχνη που βρίσκεται στην καλύτερη στιγμή του, αν δεν μπορεί να εξασφαλίσει μία minimum προσέλευση κοινού που θα του καλύψει τα κόστη».
Πάντως το Release Athens και το SNF Nostos το έκαναν με την Rosalia. Μια συναυλία που έφερε στην Πλατεία Νερού αισθητά νεαρότερο κόσμο από αυτόν που συχνάζει σε αυτή. Και αυτός ήταν ο λόγος που το ρίσκο, σύμφωνα με τον Μάρκο Φράγκο, απέδωσε: «Τα νεαρά παιδιά συντονίζονται παντού στον κόσμο μέσω των ψηφιακών δικτύων με αυτό που συμβαίνει τώρα. Έτσι ενημερώνονται (και μαθαίνουν τους στίχους) την ίδια στιγμή που στριμάρουν στις πλατφόρμες το “Motomami” της Rosalia, είτε μένουν στη Φινλανδία, στη Μαλαισία, στην Ελλάδα ή στα Φίτζι. Δεν υπάρχει κανένα χάσμα χρόνου στη γιγάντωση των εφηβικών φαινομένων, όπως αποδεικνύεται ας πούμε, με την άνοδο της k-pop». Ετσι και σπεύδουν να δουν αυτό που «συμβαίνει τώρα» -μαζί με μερικούς χιλιάδες πάντα ανήσυχους μουσικόφιλους, ανεξαρτήτως ηλικίας.
Πάντως σε περιπτώσεις όπως αυτή των Arctic Monkeys, για να αγγίξουν ένα ακροατήριο της τάξεως των 40.000 ατόμων, σίγουρα στην Πλατεία Νερού δεν βρέθηκαν μόνο οι φανατικοί, αλλά και αυτοί… που ξέρουν το «Do I Wanna Know?» και το «R U Mine?». Ο Γιώργος Μουχταρίδης θεωρεί πως πλέον οι συναυλίες και τα φεστιβάλ επενδύουν ακόμα περισσότερο στην έννοια της εμπειρίας, που είναι και αυτό που μπορεί να προσελκύσει και ένα λιγότερο μυημένο κοινό.
Ο Μάρκος Φράγκος αναλύει και τους λόγους: «Στις περισσότερες των περιπτώσεων οι αθρόες προσελεύσεις ερμηνεύονται καταρχάς με την υπόσχεση της ζωικής ενέργειας που μπορεί να προσφέρει η μπάντα και ειδικότερα ο frontman της. Κοινώς, ο μαγνήτης είναι το σεξαπίλ. Είναι παγκοίνως γνωστό ότι η δύναμη που πουλάει παγκόσμια περισσότερο από το σεξ είναι η -πραγματική ή δυνητική- υπόσχεση του σεξ». Που εξηγεί και γιατί πολλοί -και πολλές- έσπευσαν να αποθεώσουν τον Αλεξ Τέρνερ.
«Τα 80 ή 100 ευρώ προσφέρουν -πραγματικά ή φαντασιακά- μια εμπειρία που εκ των πραγμάτων είναι μοναδική (δηλαδή δεν προβλέπεται να ξανασυμβεί σε κοντινό διάστημα στο μέλλον)».
Και μετά, είναι βέβαια και το «FOMO» («Fear Of Missing Out»), δηλαδή, ο φόβος ότι μπορεί κάποιος να χάσει κάτι που άξιζε να δει ή που τέλος πάντων, θα δουν πολλοί χωρίς αυτόν. «Ετσι, είναι εν πολλοίς ψυχαναγκαστικά τα κίνητρα για την εξασφάλιση ενός εισιτηρίου, για έναν χρόνο μετά, πόσο μάλλον όταν η κινητοποίηση για αυτή την εξασφάλιση εισιτηρίων είναι κοινωνικά μαζική», θα πει ο μουσικοκριτικός, σχολιάζοντας και την περίπτωση των Coldplay.
«Τα 80 ή 100 ευρώ λοιπόν στην προκειμένη περίπτωση προσφέρουν -πραγματικά ή φαντασιακά- μια εμπειρία που εκ των πραγμάτων είναι μοναδική (δηλαδή δεν προβλέπεται να ξανασυμβεί σε κοντινό διάστημα στο μέλλον). Η αξία που αγοράζει με αυτό το αντίτιμο κάποιος, προσφέρει αξία -ή νομίζει ότι προσφέρει αξία- μεγαλύτερη από τις προσδοκίες του», θα καταλήξει ο Μάρκος Φράγκος, κάνοντας να φαίνεται λογικότερο το ότι διατίθεται να πληρώσει ένα σεβαστό ποσό ακόμα και «ο περαστικός».
Είναι και τα κατάλοιπα της πανδημίας που παίζουν τον ρόλο τους. Βλέπουμε λοιπόν, «την ορμητική έξοδο του κόσμου προς την εστίαση και τα θεάματα. Τα πάντα είναι sold out, τα πάντα απαιτούν κράτηση. Οι άνθρωποι εξορμούν μαζικά προς οτιδήποτε υπόσχεται απόλαυση ή εμπειρία. Αυτό τείνει να παγιωθεί δεδομένης μιας σχετικής οικονομικής και κοινωνικής σταθερότητας. Τουλάχιστον αυτό φαίνεται ως τώρα. Το κατά πόσο αυτή η προθυμία του κόσμου συνδέεται με την άνοδο του πήχη της ποιότητας σε αυτά που προσφέρονται είναι κάτι που δεν έχει διαπιστωθεί», για τον Μάρκο Φράγκο.
Λαμβάνοντας όλα αυτά υπόψη, μένει πράγματι να δούμε αν η νέα αυτή πνοή που φαίνεται να φυσάει συναυλιακά ήρθε για να μείνει και θα φέρει στα μέρη μας συναυλιακά απωθημένα του ελληνικού κοινού και ονόματα που σείουν τα στάδια και τα φεστιβάλ του κόσμου. Πάντως, η Μαρίνα Σακελλαρίου θεωρεί πως η κουλτούρα αλλάζει και ίσως να μην είναι και όσο μακριά νομίζουμε η μέρα που, όπως βλέπουμε και στα φεστιβάλ του εξωτερικού, τα εισιτήρια αγοράζονται πριν καν ανακοινωθεί το line up.
Η Νανά Τράντου θα συμφωνήσει: «Η προοπτική και το όραμα υπάρχουν. Μετά την πανδημία η Ελλάδα έχει αλλάξει συναυλιακά και έχει γίνει μέρος του υπόλοιπου κόσμου. Τα μεγάλα ονόματα μπορούν να έρθουν αλλά πρέπει να υπάρχει και στήριξη».
Και αν κρίνουμε και από τα 150.000 άτομα που περιμένουν ευλαβικά με το μαγικό χαρτάκι για τους Coldplay, κάτι θα ξέρει.