«Είστε μαζί περισσότερο από ό,τι εγώ με τη γυναίκα μου, ποιο είναι το μυστικό για έναν επιτυχημένο γάμο;» ρώτησε ο Μπράντο από την Καλιφόρνια μέσω του Τζίμι Φάλον τους Rolling Stones πριν από λίγο καιρό, για να λάβει από τον Μικ Τζάγκερ την απάντηση: «Το να μην μιλάτε πολύ συχνά».
Δεν έκανε πλάκα. Δεν ξέρουμε αν όντως οι Τζάγκερ – Ρίτσαρντς δεν μιλιούνται όπως θέλουν εδώ και χρόνια τα «κίτρινα» πηγαδάκια, πάντως, δισκογραφικά είχαν να το κάνουν κοντά δύο δεκαετίες (δεν μετρούν πραγματικά οι διασκευές του «Blue & Lonesome» του 2016). Αλλά γιατί όχι, να μην το κάνουν στα 80 τους χρόνια, με έναν νέο δίσκο –τον πρώτο στη μακρά πορεία τους χωρίς τον εκλιπόντα-βράχο του ρυθμού τους Τσάρλι Γουότς– ανακοινώνοντάς τον μάλιστα… σε μια εφημερίδα του Χάκνεϊ, εξού και «Hackney Diamonds».
Η μηχανή αυτή τη φορά δεν άναψε με την Κρίστεν Στιούαρτ στο τιμόνι να σαρώνει το Λος Αντζελες του «Ride ‘Em On Down», ούτε με την Αντζελίνα Τζολί να γεννά φανταστικές ιστορίες πίσω από εκείνο τον κορσέ και τη γούνα τού «Anybody Seen My Baby». Αλλά με τη Σίντνεϊ Σουίνεϊ («Euphoria», «The White Lotus») σε ένα ανοιχτό κάμπριο στο βίντεο του πρώτου single «Angry» από το «Hackney Diamonds», τον δίσκο που αναπόφεκυτα αποτελεί «event» για φανατικούς και μη – «Είμαστε τεμπέληδες!» δήλωσε ο Τζάγκερ για το γεγονός ότι είχαν να βγάλουν 18 χρόνια άλμπουμ, σχεδόν σαν να αποζητούσε εκείνον που θα βρεθεί να τον αντιτάξει και, εμμέσως, να αποθεώσει την μπάντα του για νιοστή φορά.
Δεν ξέρεις τι σου φαίνεται περισσότερο «αυτοματοποιημένο»: εκείνα τα billboards του «Angry» που αναβιώνουν το συγκρότημα σε διάφορες φάσεις του ή το γεγονός πως η ίδια η τριάδα πλέον, μετά από εξήντα χρόνια στις πλάτες της, «το κάνει» όπως κανείς, ασταμάτητα, λες και ό,τι και αν συμβεί σε αυτόν τον κόσμο ο Τζάγκερ θα… «got the moves».
Οι Stones έχουν καταφέρει όπως κανείς να γίνουν η ζωντανή ιστορία που δεν επαναπαύεται ποτέ, οι υπεράνθρωποι του ροκ, που όση σάρκα και ιδρώτα και αν ενσωμάτωσαν στο DNA τους, αυτό θα μένει αεικίνητο με έναν τρόπο που, τελικά, τα ξεπερνά όλα αυτά. Δεν κάνουν περιοδείες και δίσκους γιατί το έχουν πραγματικά ανάγκη (θα μπορούσαν να «τρώνε από τα έτοιμα» των άπειρων επανεκδόσεων, των ειδικών κυκλοφοριών, των «βλέπε Μπομπ Ντίλαν»), το κάνουν γιατί μόνο αυτοί μπορούν να το κάνουν έτσι και δεν θα το αφήσουν να πάει χαμένο. Και το «Hackney Diamonds» έρχεται απλώς και μόνο για να επικυρώσει τα παραπάνω, όπως κάνει λόγου χάρη και κάθε επόμενη ταινία του Γούντι Αλεν.
Τι και αν τραγουδούσαν το 2019 «Living In A Ghost Town», είναι το λονδρέζικο Χάκνεϊ του 2023 που γίνεται τρόπον τινά μια «πόλη φαντασμάτων». Οχι μόνο γιατί εδώ ακούμε τις τελευταίες ηχογραφήσεις του Τσάρλι Γουότς, μα κυρίως γιατί η παρέλαση πρωτοκλασάτων γκεστ είναι σχεδόν ανεπαίσθητη. Αμφιβάλλω αν θα μαντεύατε ότι κάπου εκεί στο «Get Close» κρύβεται ένας Ελτον Τζον ή στο «Bite My Head Off» το μπάσο του Πολ Μακάρτνεϊ, ενώ αυτό του Μπιλ Γουάιμαν στο «Live By The Sword» περισσότερο μοιάζει να λειτουργεί σαν εκείνα τα billboards στο βίντεο του «Angry». Δεν μπορούμε να πούμε βέβαια το ίδιο και για τη Lady Gaga και τις αλά Μέρι Κλέιτον του «Gimme Shelter» ιαχές της στο «Sweet Sounds of Heaven», που όταν αντιπαρατίθενται σε αυτές του Μικ Τζάγκερ μάς χαρίζουν την απολαυστικότερη στιγμή αυτού του δίσκου.
Ενός δίσκου που λειτουργεί σε δύο ταχύτητες, χωρίς καμία από τις δύο να οργώνει απρόσκοπτα τελικά την άσφαλτο. Από τη μία έχουμε κομμάτια που ακόμα και αν σου κολλούν στο μυαλό (το «Angry» καλή ώρα), φαίνονται σχεδόν γραμμένα με το στανιό, δίνουν μια συντηρητικά αξιοπρεπή εικόνα στα κουπλέ τους, για να καταφύγουν στη νερόβραστη ευκολία ρεφρέν που θα ταίριαζαν περισσότερο στους ύστερους Bon Jovi παρά στους Stones («Whole Wild World»), ενώ άλλες φορές προσπαθούν να προτάξουν ένα γενικόλογο ροκ νεύρο που δεν παραδίδει πραγματικά αξιόλογα ή αξιομνημόνευτα κομμάτια («Bite My Head Off», «Mess It Up»).
Μα, όταν έρχονται τα ζόρια, κανείς δεν ξέρει πώς να βγάλει στο τραπέζι, να παίξει μια παρτίδα blues και να κερδίσει όπως οι Rolling Stones. Για αυτό και το νωχελικό «Dreamy Skies», το βραδύκαυστο «Rolling Stones Blues» και το αντικειμενικά δυνατότερο κομμάτι του δίσκου «Sweet Sounds of Heaven», παρά την όποια προβλεψιμότητά τους, αποτελούν στιγμές διαύγειας επαρκείς για να πούμε πως αυτή δεν ήταν μια κίνηση εντελώς χαμένη.
Ακόμα και αν στο τελευταίο τα «easter eggs» του παρελθόντος των ίδιων των Rolling Stones είναι υπερβολικά εύκολα (ναι, κάποτε έβγαλαν το «Exile On Main St.» και το «Let It Bleed») και ίσως θα είχε περισσότερη πλάκα αν τα έκρυβαν λίγο καλύτερα, λίγο πιο διακριτικά και μας «ζόριζαν» να τα βρούμε.
«Everywhere I’m looking there are memories of my past» (μτφρ. «Οπου και αν κοιτάω, βλέπω αναμνήσεις του παρελθόντος μου») τραγουδάει ο Μικ Τζάγκερ στο «Whole Wide World» και ένα άλμπουμ που τελικά είναι ένα άτυπο «φωτογραφικό λεύκωμα» της πορείας τους, που δεν μπορούσε να έρθει και πάλι με τη μορφή κάποιας συλλογής.
Θα πείτε και πάλι πως δεν έχουν να αποδείξουν τίποτα. Για να είμαστε ειλικρινείς, δεν είχαν ούτε και το 2005, μα με χαρά καλωσορίσαμε κομμάτια του «A Bigger Bang» όπως το πονηρό «Rain Fell Down» και το ρομαντικό «Streets of Love», το μέταλλο των οποίων εδώ δυσκολεύονται να αποκτήσουν.
Γιατί ακόμα και το καλογυαλισμένο εξώφυλλο και ο τίτλος, που από τη μία υπονοεί το απαγορευμένο («Hackney diamonds» είναι μια φράση για να αναφερθούν οι Βρετανοί στα σπασμένα γυαλιά που βρίσκονται σκορπισμένα μετά από μια διάρρηξη), από την άλλη… πιάνει έστω και καθυστερημένα τον παλμό του gentrification (το κάποτε επικίνδυνο Χάκνεϊ είναι τα τελευταία χρόνια κάτι σαν την ανανεωμένη Κυψέλη του Λονδίνου) μοιάζουν προσπάθειες μιας πνοής ανανέωσης-συντονισμού με το παρόν. Ομως τα νιάτα έρχονται μια φορά και η γλώσσα των Rolling Stones δεν πρέπει να ξεχνούν και οι ίδιοι πως από μόνη της θα είναι για πάντα νέα, πολύ νεότερη από μια γυάλινη καρδιά.
Οπως και να έχει, το «άγιο δισκοπότηρο» των Rolling Stones δεν σταματά να βρίσκει τρόπους να γεμίζει ξανά και ξανά. Ακόμα και αν, πλέον, μας ξεδιψάει περισσότερο φαντασιακά.
To «Hackney Diamonds» των Rolling Stones κυκλοφορεί από την Polydor σε διανομή της Minos EMI.