Η κρίση είναι εδώ, τα short funds όχι. Οι περίοδοι κρίσης συνήθως αποτελούν μεγάλη ευκαιρία για τα short funds, τα οποία εκμεταλλεύονται τις συνθήκες αναταραχής που κυριαρχούν στις αγορές, ώστε να αυξήσουν τα στοιχήματά τους για την περαιτέρω πτώση μετοχών και δεικτών, εντείνοντας συχνά τις πιέσεις. Το… παράδοξο είναι πως στην τρέχουσα κρίση που προκάλεσε η πανδημία, αυτά τα επιθετικά κεφάλαια αντί να… επιτεθούν, έχουν οπισθοχωρήσει από το ελληνικό χρηματιστήριο, παρά το γεγονός ότι ο τραπεζικός δείκτης σημειώνει βουτιά της τάξης του 67% από τις αρχές του έτους κινούμενος κοντά σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, ενώ για μεμονωμένες μετοχές η πτώση φτάνει ακόμα και το 74% (Alpha Bank).
Κορύφωση
Τα προηγούμενα τρία χρόνια (2017-2019), η τριάδα των Marshall Wace, Lansdowne Partners και Oceanwood Capital Management κυριαρχούσε στο Χ.Α. αφού είχε καταφέρει σε μεγάλο βαθμό να δημιουργήσει πολύ αρνητικό κλίμα και –κατ’ επέκταση– πίεση στις τιμές των ελληνικών τραπεζικών μετοχών, αρκετά μεγαλύτερη σε σχέση με το μέγεθος των θέσεών τους.
Για παράδειγμα, στην κορύφωση του sell-off του Οκτωβρίου του 2018, οι αρνητικές θέσεις τους δεν ξεπερνούσαν το 1% του συνόλου των μετοχών των τεσσάρων ελληνικών τραπεζών. Τα funds αυτά είχαν γίνει «θαμώνες» του Χ.Α. ειδικά από το καλοκαίρι του 2017, την περίοδο που το ΔΝΤ άρχισε να απαιτεί 10 δισ. ευρώ ανακεφαλαιοποίηση για τις ελληνικές τράπεζες, ενώ ακόμη και μετά τον «συμβιβασμό» του ΔΝΤ και την υποχώρηση από τις απαιτήσεις του, τα τρία βρετανικά funds συνέχισαν απτόητα να σορτάρουν τις μετοχές των συστημικών τραπεζών.
Ακόμα και το 2019, το σχεδόν ασταμάτητο ράλι που σημείωσε ο κλάδος με κέρδη άνω του 100%, δεν πτόησε τα short funds –στα οποία προστέθηκε και η BlackRock Investment Management, η οποία επικεντρώθηκε στη μετοχή της Alpha Bank– αυξομειώνοντας τις θέσεις τους με μεγάλη συχνότητα.
«Κάηκαν»
Οι επιδόσεις τους το 2019 αποτελούν έναν από τους λόγους που φέτος επέλεξαν να μην είναι ιδιαίτερα ενεργά στο Χ.Α. και στις ελληνικές τράπεζες. Το ράλι «έκαψε» τα στοιχήματά τους με αποτέλεσμα, μάλιστα, στα τέλη του 2019 η Oceanwood να προχωρήσει στο κλείσιμο του hedge fund της που επικεντρωνόταν σε τοποθετήσεις σε ευρωπαϊκές τράπεζες, ενώ στις αρχές του φετινού καλοκαιριού και η Lansdowne ανακοίνωσε ότι κλείνει το μεγαλύτερο hedge fund της μετά τις φτωχές επιδόσεις τόσο κατά την άνοδο όσο και κατά την πτώση των αγορών.
Αξίζει να σημειώσουμε πως, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, το Lansdowne Partners είναι σήμερα το μόνο που διατηρεί short θέσεις σε ελληνικές μετοχές και τις οποίες δεν έχει μεταβάλει από τον Ιούνιο. Συγκεκριμένα, έχει short θέση στο 2,57% των μετοχών της Τράπεζας Πειραιώς, στο 0,90% των μετοχών της Eurobank και στο 1% των μετοχών της Alpha Bank. Και πριν από τον Ιούνιο ωστόσο οι κινήσεις του ήταν ελάχιστες, ενώ το Marshall Wace και το Oceanwood δεν εμφανίζονται να έχουν καμία (σημαντική) short θέση.
Πού οφείλεται αυτή η… εξαφάνιση; Ειδικά τη στιγμή που σε ό,τι αφορά τις ευρωπαϊκές τράπεζες είναι… «business as usual» γι’ αυτά τα funds, δηλαδή συνεχίζουν την κινητικότητά τους. Οπως εξηγεί στην «Κ» κορυφαίο τραπεζικό στέλεχος, με τις αποτιμήσεις των ελληνικών τραπεζικών μετοχών σε τόσο χαμηλά επίπεδα εδώ και μήνες, με τον δείκτη τιμής προς λογιστική αξία να κινείται στο 0,2 μόλις, είναι δύσκολο να σορτάρουν και να στοιχηματίσουν σε περαιτέρω πτώση.
Επιπλέον, το γεγονός ότι όλες οι ελληνικές τράπεζες έχουν τεθεί από τον Μάιο εκτός του βασικού δείκτη αναφοράς της MSCI, σημαίνει πως όλο και λιγότεροι επενδυτές τις «κοιτούν» και αυτό ισχύει και για τα short funds. Τα funds αυτά αγόραζαν και μείωναν θέσεις στις αναδιαρθρώσεις της MSCI, κάτι που δεν προσφέρεται πλέον.
Ενας άλλος λόγος, σύμφωνα με τον Νίκο Σακαρέλη, αναλυτή της Wealth Fund Services, είναι πως όταν αυτά τα funds σόρταραν με… μανία τις ελληνικές τράπεζες, δεν υπήρχε το σχέδιο «Ηρακλής» ούτε πρόταση της bad bank από την ΤτΕ, με τις λεπτομέρειες για το σχέδιο αυτό να είναι σημαντικές. Δεν είναι ακόμη σαφές αν με αυτά τα σχέδια θα λυθεί το πρόβλημα εις βάρος των φορολογουμένων ή των μετόχων ώστε να υποστούν dilution, κάτι που θα μπορούσε να δημιουργήσει «ευκαιρία» για τα συγκεκριμένα funds.
Ρηχή αγορά
Επίσης, σημαντικό ρόλο παίζει και το βάθος της ελληνικής αγοράς. Μπορεί η ρηχότητά της να βοηθούσε τους shorts, καθώς οι όποιες πιέσεις προκαλούσαν μεγάλη πτώση στο Χ.Α., ωστόσο όταν ήθελαν να μειώσουν ή να κλείσουν short θέσεις δυσκολεύονταν πολύ. Επιπλέον, αιφνιδιάστηκαν στο ξέσπασμα της πανδημίας και δεν σόρταραν ή σόρταραν σε άλλες χώρες.
Τέλος, λόγω της κρίσης η στήριξη από τις ευρωπαϊκές αρχές για τις τράπεζες ήταν πολύ σημαντική. Οι δράσεις της ΕΚΤ οι οποίες βοηθούν τις ελληνικές τράπεζες (PEPP και αποδοχή των ελληνικών ομολόγων ως collateral, άρση των ορίων στις θέσεις τους στα ελληνικά ομόλογα, προγράμματα μακροπρόθεσμου φθηνού δανεισμού – TLTROs) και η ευελιξία από τις εποπτικές αρχές για τα κεφάλαια και τα NPEs, σε συνδυασμό με την απόφαση της Ε.Ε. τον Μάιο για τη δημιουργία του Ταμείου Ανάκαμψης που θεωρείται καταλυτική για την οικονομία, αποτελούν άλλο ένα σημαντικό «απαγορευτικό» για τους shorts.