Η ανάγκη για αύξηση της αγροτικής παραγωγής και η διασφάλιση της αυτάρκειας της χώρας με αγροτικά-διατροφικά προϊόντα έγινε ιδιαίτερα αντιληπτή την περασμένη άνοιξη, οπότε λόγω της οριζόντιας επιβολής μέτρων περιορισμού της κυκλοφορίας τα παραδοσιακά κανάλια διανομής κινδύνευσαν με κατάρρευση. Το διαχρονικό αυτό πρόβλημα, του οποίου την έκταση ανέδειξε ακόμη περισσότερο η πανδημία, θα μπορούσε, ώς ένα βαθμό, να επιλυθεί μέσω επενδύσεων σε ψυχόμενες αποθήκες. Πρόκειται για ένα είδος βιομηχανικών εγκαταστάσεων που επιτρέπει τη μακροχρόνια συντήρηση ευαίσθητων αγροτικών προϊόντων και απουσιάζει από τις βιομηχανικές περιοχές (ΒΙΠΕ) της χώρας. Το κενό αυτό στην ελληνική αγορά έχει εντοπίσει η ΕΤΒΑ ΒΙΠΕ, που αποτελεί τον μεγαλύτερο πάροχο βιομηχανικών και επιχειρηματικών περιοχών στην Ελλάδα, διαθέτοντας 51.000 από τα συνολικά 70.000 στρέμματα που αντιστοιχούν στις νόμιμες τέτοιου είδους εγκαταστάσεις.
Τα αγροτικά προϊόντα
Οπως εξηγεί στην «Κ» ο Αθανάσιος Ψαθάς, διευθύνων σύμβουλος της ΕΤΒΑ ΒΙΠΕ, το απόθεμα ψυχόμενων αποθηκών στην Ελλάδα είναι σχεδόν ανύπαρκτο, με αποτέλεσμα η αγροτική παραγωγή να πρέπει να πωλείται άμεσα, πρακτική που μειώνει τις προοπτικές της χώρας ως εξαγωγικού προορισμού, ενώ καθίσταται αδύνατη η ρύθμιση των τιμών των αγροτικών προϊόντων. «Οπως προκύπτει από μελέτη που έχουμε πραγματοποιήσει για την ανάπτυξη ψυχόμενων αποθηκών στη Βόρεια Ελλάδα, σε συγκεκριμένα αγροτικά προϊόντα η παραγωγή θα μπορούσε να αυξηθεί μέχρι και 25%.
Αντί η πώληση να πραγματοποιείται σε διάστημα ενός ή δύο μηνών από τη συγκομιδή, θα μπορούσε να λαμβάνει χώρα ακόμη και ύστερα από έξι μήνες, επιτρέποντας στους αγρότες και τους αγροτικούς συνεταιρισμούς να πετυχαίνουν πολύ καλύτερες τιμές», σημειώνει.
Οι ψυχόμενες αποθήκες αποτελούν μόνον ένα σκέλος από τα 170 έργα, συνολικής αξίας 1 δισ. ευρώ, που θέτει σε προτεραιότητα η ΕΤΒΑ ΒΙΠΕ, με στόχο τον εκσυγχρονισμό των υφιστάμενων και τη δημιουργία νέων βιομηχανικών εγκαταστάσεων. Τα έργα αυτά θα μπορούσαν να συγχρηματοδοτηθούν με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης, όπως και μέσω του «Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης» για την απολιγνιτοποίηση. Σήμερα υπολογίζεται σε 2.000 ο αριθμός των επιχειρήσεων που βρίσκονται εγκατεστημένες στις ΒΙΠΕ της χώρας, ενώ μόλις το 15% εκ των 70.000 τ.μ. βιομηχανικών χώρων είναι διαθέσιμο. Την ίδια ώρα, η ζήτηση για βιομηχανικούς χώρους από εταιρείες με αντικείμενο την μεταποίηση ή την παραγωγή ενέργειας παραμένει ισχυρή χωρίς να έχει επηρεαστεί από την πανδημία. Το τελευταίο δε διάστημα έχουν δημιουργηθεί δύο νέες μονάδες παραγωγής φυσικού αερίου στη Βόρεια Ελλάδα, ενώ στα σκαριά βρίσκεται η υλοποίηση τρίτης στην Κεντρική Ελλάδα.
Η λίστα των προτεινόμενων από την ΕΤΒΑ ΒΙΠΕ έργων περιλαμβάνει τον εκσυγχρονισμό και των υφιστάμενων υποδομών, με στόχο τη «μετάβασή τους στην 4η Βιομηχανική Επανάσταση ώστε, μεταξύ άλλων, να είναι εφικτός ο απομακρυσμένος έλεγχός τους», όπως σημειώνει ο κ. Ψαθάς. Τα έργα αυτά δεν θα μπορούσαν να μην περιλαμβάνουν τη βελτιστοποίηση της διαχείρισης των υδάτινων πόρων ή την αναβάθμιση των μονάδων επεξεργασίας αποβλήτων, ενώ απαιτείται η δημιουργία νέων σύγχρονων βιομηχανικών περιοχών στη Θεσσαλονίκη, την Πάτρα, το Ηράκλειο Κρήτης και την Αττική. Εναν ακόμη στόχο που φιλοδοξεί να πετύχει η ΕΤΒΑ ΒΙΠΕ περιλαμβάνει την εκμετάλλευση του αναξιοποίητου «θησαυρού» της ιλύος, της λάσπης 2.000 τόνων που παράγεται, ετησίως, από τις μονάδες καθαρισμού που διαχειρίζεται η εταιρεία. Ως εκ τούτου, η εταιρεία επιδιώκει τη δημιουργία μονάδας ιλύος στη Βόρεια Ελλάδα που είτε θα παράγει λίπασμα είτε βιοαέριο, με το τελικό προϊόν και τη δυναμικότητα να αναμένεται ότι θα προσδιοριστούν ύστερα από διαβούλευση με τους δήμους που βρίσκονται σε εγγύτητα με την εγκατάσταση.
Απαραίτητη, κατά τον κ. Ψαθά, για την εξυγίανση των ΒΙΠΕ είναι και η απαλλοτρίωση εγκαταστάσεων που ανήκουν σε επιχειρήσεις που έχουν πτωχεύσει και αντιπροσωπεύουν το 20% του συνολικού αριθμού χρηστών. Οι εν λόγω εταιρείες αποτελούν «βαρίδι» και για έναν ακόμη λόγο. Ευθύνονται δηλαδή για περίπου το ήμισυ των συσσωρευμένων οφειλών, ύψους 30 εκατ. ευρώ, προς την ΕΤΒΑ ΒΙΠΕ.
Σε σχέση με τα έργα που δρομολογεί η ΕΤΒΑ ΒΙΠΕ, η επένδυση της τάξεως των 150 εκατ. ευρώ για την κατασκευή του Εμπορευματικού Κέντρου στο Θριάσιο Πεδίο βρίσκεται πιο κοντά στη γραμμή εκκίνησης. Ωστόσο, η έναρξη του έργου, που θα υλοποιήσει η ΕΤΒΑ ΒΙΠΕ από κοινού με την Goldair και αφορά την υλοποίηση αποθηκών, συνολικής επιφάνειας έως 210.000 τ.μ., θα κριθεί από την προσδοκώμενη, ενδεχομένως έως το τέλος του έτους, εξασφάλιση της απαιτούμενης έγκρισης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού. Εάν δεν τεθεί ζήτημα κρατικής ενίσχυσης, δηλαδή η συμφωνία της ΓΑΙΑΟΣΕ με το Δημόσιο και το ύψος του τιμήματος που εξασφαλίζει το κράτος κριθούν εύλογα κι εφόσον δεν υπάρξουν άλλου είδους τροποποιήσεις (π.χ. στους όρους δόμησης) οι κατασκευαστικές εργασίες, διάρκειας 24 μηνών, θα μπορούσαν να ξεκινήσουν, χωρίς να απαιτηθεί η εκ νέου κύρωση της σύμβασης παραχώρησης από τη Βουλή.
Και σε αυτήν, όμως, την περίπτωση το έργο δεν αναμένεται να ξεκινήσει άμεσα. Υπολογίζεται ότι απαιτείται τουλάχιστον 1,5 χρόνος για την εξασφάλιση σειράς αδειοδοτήσεων και την υλοποίηση αναγκαίων αλλαγών επί του αρχικού master plan. Προκειμένου να εξοικονομηθεί πολύτιμος χρόνος, η ΕΤΒΑ ΒΙΠΕ, όπως σημειώνει ο κ. Ψαθάς, έχει υλοποιήσει, ήδη, σημαντικό τμήμα των αναγκαίων πρόδρομων εργασιών, όπως συγκοινωνιακές μελέτες κ.ά.