Την επέκταση των αντικειμενικών αξιών καλύπτοντας το σύνολο της επικράτειας σχεδιάζει το υπουργείο Οικονομικών, με τους πιστοποιημένους εκτιμητές ακινήτων να προσκαλούνται προσεχώς να αναλάβουν τον καθορισμό τιμών ζώνης σε 2.167 περιοχές.
Αυτές οι περιοχές θα αποκτήσουν για πρώτη φορά αντικειμενικές αξίες. Πρόκειται για «το υπολειπόμενο 1,5% της επικράτειας, όπου έλειπαν τα απαιτούμενα πολεοδομικά στοιχεία». Σε όρους πληθυσμού, οι εν λόγω οικισμοί αντιστοιχούν μόλις στο 1,5% του συνολικού πληθυσμού της επικράτειας και όπως είναι προφανές δεν πρόκειται απλώς για απομακρυσμένους, αλλά για αραιοκατοικημένους ή ερημωμένους οικισμούς, γεγονός που καθιστά εξαιρετικά δύσκολη τη συλλογή όχι μόνο τεχνικών αλλά και εμπορικών στοιχείων για τις συγκεκριμένες ζώνες. Σύμφωνα με πληροφορίες:
• Σε 650 από αυτούς τους οικισμούς δεν υπάρχει ούτε ένας κάτοικος.
• Σε άλλους 500 κατοικούν το πολύ 10 άτομα.
• Σε 800 ο τοπικός πληθυσμός φθάνει τα 50 άτομα.
• Μόνο στους υπόλοιπους 550 καταγράφονται πάνω από 50 κάτοικοι.
Δύσκολη η συλλογή στοιχείων. Πρόκειται για αραιοκατοικημένους ή ερημωμένους οικισμούς.
Ακόμη ένα χαρακτηριστικό αυτών των περιοχών είναι ότι στην πλειονότητά τους πρόκειται για νησιωτικές περιοχές, με πολύ χαμηλή εμπορική αξία –εξ ου και είναι σχεδόν ακατοίκητες–, συνεπώς από τη στιγμή που δεν υπάρχουν ενεργή οικονομική δραστηριότητα, συναλλαγές και αγοραπωλησίες ακινήτων, ο προσδιορισμός της αξίας και ως εκ τούτου των τιμών ζώνης καθίσταται εξαιρετικά δυσχερής.
Από την επέκταση τουλάχιστον σε αυτή τη φάση θα εξαιρεθούν οι περιοχές που επλήγησαν από τις πρόσφατες πλημμύρες αλλά και τις πυρκαγιές, καθώς είναι αδύνατο να διαμορφωθεί τιμή ζώνης υπό αυτές τις συνθήκες.
Οι αποκλίσεις
Σε ό,τι αφορά τις υφιστάμενες αντικειμενικές αξίες, τον Ιανουάριο του 2024 συμπληρώνονται δύο χρόνια από την αναπροσαρμογή τους. Για πρώτη φορά οι τιμές ζώνης που είχαν καθορισθεί ήταν σχεδόν στα ίδια επίπεδα με τις εμπορικές αξίες. Ωστόσο, σε αυτό το διάστημα και συγκεκριμένα από τα μέσα Ιουνίου 2021 που ανακοινώθηκαν μέχρι σήμερα έχουν εκτιναχθεί οι εμπορικές αξίες, και σε πολλές περιοχές κυρίως των μεγάλων αστικών κέντρων αλλά και των τουριστικών περιοχών καταγράφουν αύξηση κατά μέσον όρο που ξεπερνάει το 30%.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), από τις αρχές του 2021 και μέχρι το τέλος του φετινού δεύτερου τριμήνου οι τιμές στην Αττική έχουν αυξηθεί κατά 32,5%, με τις αυξήσεις σε βόρεια και νότια προάστια να εκτιμάται ότι είναι ακόμη υψηλότερες. Σε πανελλαδικό επίπεδο, δε, η αύξηση των τιμών κατά την ίδια περίοδο διαμορφώνεται σε 30% κατά μέσον όρο, χωρίς ιδιαίτερη διαφορά είτε πρόκειται για νεόδμητο ακίνητο είτε για μεγαλύτερης ηλικίας.
Αν και καταγράφονται μεγάλες αποκλίσεις, προς το παρόν δεν γίνεται καμία συζήτηση στην κυβέρνηση για νέα αναπροσαρμογή, κάτι που θα συμβεί ενδεχομένως με την ενεργοποίηση του αυτοματοποιημένου συστήματος μαζικών εκτιμήσεων (εντός του 2024). Σημειώνεται ότι έως το τέλος του 2023 σχεδιάζεται να έχει ολοκληρωθεί η ψηφιοποίηση των ζωνών για όλες τις περιοχές εκτός σχεδίου πόλης ή ορίων οικισμών, η οποία αποτελεί τη βάση για τη λειτουργία του αυτοματοποιημένου συστήματος αναπροσαρμογής των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων. Το νέο πληροφοριακό σύστημα θα παρακολουθεί τις τάσεις της αγοράς των ακινήτων και όπου εντοπίζει αυξομειώσεις στις εμπορικές τιμές θα παρεμβαίνει αυτόματα και θα αναπροσαρμόζει τις τιμές ζώνης.
Αυτές οι εξελίξεις και συγκεκριμένα το άνοιγμα της ψαλίδας μεταξύ εμπορικών και αντικειμενικών αξιών πιθανόν να οδηγήσει στη μη αποδοχή των αιτημάτων-ενστάσεων που κατέθεσαν οι δήμοι για τις αντικειμενικές αξίες οι οποίες τέθηκαν σε ισχύ τον Ιανουάριο του 2022. Σχεδόν οι μισοί δήμοι της χώρας έχουν υποβάλει ενστάσεις ζητώντας επαναπροσδιορισμό των τιμών ζώνης που ισχύουν στην περιοχή τους. Στην περίπτωση πάντως που διαπιστωθεί ότι οι τιμές ζώνης ήταν υψηλότερες από τις εμπορικές, οι νέες τιμές που θα καθορισθούν δεν θα έχουν αναδρομική ισχύ. Σημειώνεται ότι περίπου 145 δήμοι ζήτησαν με αιτιολογημένη γνώμη τη μείωση αντικειμενικών αξιών των ακινήτων που τέθηκαν σε ισχύ τον Ιανουάριο του 2022. Ο επανακαθορισμός των αντικειμενικών τιμών θα γίνει στις περιοχές όπου θα αποδειχθεί η βασιμότητα των αιτημάτων των τοπικών δημοτικών αρχών, ενώ την τελική απόφαση θα λάβει ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.