Κατώτερος των προβλέψεων τόσο της κυβέρνησης όσο και αρκετών διεθνών οργανισμών αποδείχθηκε ο ρυθμός ανάπτυξης το 2023, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ που δόθηκαν χθες στη δημοσιότητα. Και παρότι η απόκλιση δεν είναι μεγάλη, χτυπάει ένα προειδοποιητικό καμπανάκι, καθώς οφείλεται κυρίως, σύμφωνα με τους αναλυτές, σε χαμηλές επενδυτικές επιδόσεις, δηλαδή στο πιο υγιές κομμάτι της ανάπτυξης.
Συγκεκριμένα, η ΕΛΣΤΑΤ κατέγραψε ρυθμό ανάπτυξης 2% για το 2023, έναντι πρόβλεψης της κυβέρνησης για 2,4%, του ΟΟΣΑ επίσης για 2,4%, του ΔΝΤ για 2,5% και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του ΙΟΒΕ για 2,2%. Σε τρέχουσες τιμές το ΑΕΠ διαμορφώθηκε σε 220,3 δισ. ευρώ, έναντι 206,6 δισ. το 2022 (αύξηση 6,6%). Ο προϋπολογισμός, πριν από 3 μήνες, εκτιμούσε ότι θα ήταν 222,8 δισ. ευρώ.
Το δ΄ τρίμηνο το ΑΕΠ αυξήθηκε σε ετήσια βάση κατά 1,1%, το χαμηλότερο ποσοστό του έτους, το οποίο αποδίδεται έως ένα βαθμό και στις καταστροφές του «Daniel», ενώ σε σύγκριση με το γ΄ τρίμηνο αυξήθηκε κατά 0,2%.
Ο ρυθμός 2% του 2023 είναι βεβαίως τετραπλάσιος από το 0,5% της Ε.Ε. και της Ευρωζώνης, σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία της Eurostat, κάτι που επισήμανε στη δήλωσή του ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης. Αυτό, είπε, «οδηγεί σε πραγματική σύγκλιση με τις προηγμένες ευρωπαϊκές χώρες».
Τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ δείχνουν ότι οι επενδύσεις, ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου, αυξήθηκαν τελικά κατά 4%, ενώ στον προϋπολογισμό του 2023 είχε εκτιμηθεί η αύξησή τους κατά 15,5% και στον προϋπολογισμό του 2024 κατά 7,1%. Η υποχώρηση είχε διαφανεί τόσο από την υστέρηση των δαπανών του Ταμείου Ανάκαμψης (κατά 1,6 δισ. ευρώ, σύμφωνα με τον προϋπολογισμό 2024) όσο και από τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος για τις άμεσες ξένες επενδύσεις που ήταν μειωμένες κατά σχεδόν 40% σε σύγκριση με το ρεκόρ του 2022 (από 7,73 δισ. σε 4,48 δισ. ευρώ).
Η κατανάλωση στήριξε κατά κύριο λόγο την ανάπτυξη, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 1,8% (1,8% των νοικοκυριών και 1,7% της γενικής κυβέρνησης).
Η ιδιωτική κατανάλωση συνεισέφερε την 1,3 ποσοστιαία μονάδα (π.μ.) από τις 2 π.μ. της ανάπτυξης, εκτιμά στην ανάλυσή του ο Τάσος Αναστασάτος, επικεφαλής οικονομολόγος της Eurobank.
Ο ρυθμός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας είναι τετραπλάσιος από το 0,5% της Ε.Ε. και της Ευρωζώνης.
Οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών αυξήθηκαν 3,7%, κυρίως λόγω του τουρισμού που αυξήθηκε 15,7% σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, ενώ οι εξαγωγές αγαθών μειώθηκαν σύμφωνα με τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Εξαγωγέων κατά 8,5% λόγω και της σχεδόν στασιμότητας της οικονομίας της Ευρωζώνης. Οι εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών αυξήθηκαν κατά 2,1%.
Ο κ. Αναστασάτος σε σχόλιό του για τα στοιχεία που ανακοινώθηκαν χθες εκτιμά ότι η επιβράδυνση κατά τη διάρκεια του 2023 είναι αποτέλεσμα του δυσμενούς εξωτερικού περιβάλλοντος, αλλά οφείλεται και σε εγχώριους λόγους. «Παρά ταύτα, η οικονομία συνεχίζει να υπεραποδίδει έναντι του μέσου όρου της Ευρωζώνης», παρατηρεί.
«Οι επενδύσεις σε πάγια, που αποτελούν σημαντικό ζητούμενο για τον μετασχηματισμό του μοντέλου ανάπτυξης, σημείωσαν ήπια αύξηση κατά 4% (0,6 π.μ. συνεισφορά στην ανάπτυξη), παρά την έναρξη υλοποίησης των επενδυτικών σχεδίων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας – ΤΑΑ (κι εν μέρει λόγω της καθυστέρησης στην υλοποίηση κάποιων εξ αυτών), ενώ ο συνολικός σχηματισμός κεφαλαίου μειώθηκε κατά -0,5% λόγω μείωσης των αποθεμάτων».
Αναλύοντας τη σύνθεση των επενδύσεων, ο κ. Αναστασάτος αναφέρει ότι η αύξηση προήλθε από τις κατοικίες (+20,7%) και δευτερευόντως τις άλλες κατασκευές (+10% ), ενώ τα σημαντικά για τη μακροχρόνια ανάπτυξη τμήματα του μηχανολογικού και του μεταφορικού εξοπλισμού, καθώς και του εξοπλισμού τεχνολογίας, πληροφορικής και επικοινωνίας υποχωρούν κατά 3% και 12% αντιστοίχως. Οι επενδύσεις ως ποσοστό του ΑΕΠ διαμορφώθηκαν στο 14,3% έναντι 21,3% μέσου όρου στην Ευρωζώνη.
Κατόπιν των επιδόσεων του 2023 αναθεωρούνται ελαφρώς προς τα κάτω οι προβλέψεις για το 2024. Η κυβέρνηση κινείται ούτως ή άλλως στο ανώτατο όριο, με πρόβλεψη για 2,9%, ενώ οι περισσότεροι διεθνείς οργανισμοί και αναλυτές κινούνται στο 2%-2,5%.
Ο Νίκος Μαγγίνας, επικεφαλής οικονομολόγος της Εθνικής Τράπεζας, εκτιμά ότι το carry over στο 2024 θα είναι 0,3 π.μ., έναντι προηγούμενης εκτίμησης για 0,5 π.μ., και προβλέπει ρυθμό ανάπτυξης 2,5% για την τρέχουσα χρονιά, με πολύ μεγαλύτερη συνεισφορά των επενδύσεων, λόγω αναβαλλόμενων δαπανών του ιδιωτικού τομέα και ενίσχυσης του Ταμείου Ανάκαμψης.
«Η Ελλάδα εξακολουθεί να δείχνει μεγαλύτερη ανθεκτικότητα από τις άλλες χώρες», σχολιάζει, εξάλλου, ο Παναγιώτης Καπόπουλος, επικεφαλής οικονομολόγος της Alpha Bank. Ο ίδιος σημειώνει ότι η συνεισφορά των επενδύσεων ήταν χαμηλότερη από την αναμενόμενη, προσθέτοντας πάντως ότι αυτή η επίδοση ήταν σημαντικά καλύτερη τουλάχιστον από την προηγούμενη δεκαετία.