Στη Λισαβόνα, η ιστορία του εσπρέσο είναι τόσο παλιά όσο το εμβληματικό café A Brasileira, στη γειτονιά Chiado. Εκεί όπου ξεκίνησε την επιχείρησή του το 1905 ο Adriano Telles, Πορτογάλος μετανάστης στη Βραζιλία, που όταν επέστρεψε στη χώρα του -αφού είχε παντρευτεί την κόρη ενός ντόπιου μεγαλοπαραγωγού καφέ-, ξεκίνησε να πουλά το άγνωστο μέχρι τότε ρόφημα στην Πορτογαλία. Για να προσελκύσει το ενδιαφέρον των συμπατριωτών του, ξεκίνησε να το κερνά σε σφηνάκια, δημιουργώντας την ιστορική πλέον «Βραζιλιάνα». Κάποιοι μάλιστα λένε ότι ο όρος «bica», που περιγράφει μέχρι σήμερα τον καφέ στη Λισαβόνα, είναι συντομογραφία του σλόγκαν του μαγαζιού «Beba Isto Com Açúcar» (Πιες το με ζάχαρη). Κάπως έτσι, το ρόφημα με τη χαρακτηριστική πικρή γεύση έγινε σιγά σιγά αγαπημένη συνήθεια των κατοίκων.
Σήμερα, σε κάθε γωνιά της Λισαβόνας μπορείτε να πιείτε έναν καλό εσπρέσο ή καπουτσίνο, είτε στα γρήγορα στον πάγκο, όπως στην Ιταλία, είτε σε τραπέζι, απολαμβάνοντας τη θέα από έναν από τους επτά λόφους της πόλης. Ο καφές αυτός είναι συνήθως ένα μείγμα Arabica-Robusta, αλλά λίγο πιο ελαφρύς και περισσότερο αρωματικός από τον ιταλικό αντίστοιχό του. Επίσης είναι πιο φθηνός, καθώς η τιμή του καφέ στην Πορτογαλία είναι από τις χαμηλότερες στην Ευρώπη – σύμφωνα με τα στοιχεία του numbeo.com/geografikoi.gr ένα φλιτζάνι καπουτσίνο κοστίζει κατά μέσο όρο 1,46 ευρώ, την ίδια στιγμή που στην Ιταλία τιμάται 1,50 ευρώ και στην Ελλάδα 3,10 ευρώ.
Στη Λισαβόνα υπάρχουν πολλά όμορφα και φιλόξενα café με πολύ καλές τιμές, που παραμένουν λίγο-πολύ σταθερές σε όλες τις γειτονιές, είτε επιλέξετε ένα αριστοκρατικό ζαχαροπλαστείο στην Avenidas Novas είτε ένα hipster café με όλες τις ανέσεις για τους ψηφιακούς νομάδες στο ιστορικό κέντρο. Μερικά, μάλιστα, είναι τόσο ιδιαίτερα, που αξίζει να τα επισκεφτείτε γι’ αυτά τα ίδια και όχι μόνο για να πιείτε τον καπουτσίνο σας.
Café Bertrand – Απολαύστε τον καφέ σας στο πιο παλιό βιβλιοπωλείο στον κόσμο
Αν αποφασίσετε να μπείτε στο βιβλιοπωλείο Bertrand από την είσοδο της οδού Garrett, προτού φτάσετε στο Café Bertrand θα περάσετε από έξι αίθουσές αφιερωμένες η κάθε μία σε έναν από τους μεγαλύτερους συγγραφείς της Πορτογαλίας: Aquilino Ribeiro, José Saramago, Eça de Queiroz, Almada Negreiros, Alexandre Herculano και Sophia de Mello Breyner. Αν πάλι μπείτε από την είσοδο της οδού Anchieta, στη μεγάλη τοιχογραφία της Tamara Alves θα αναγνωρίσετε τον πιο διάσημο ποιητή και συγγραφέα της Λισαβόνας, Fernando Pessoa, ο οποίος δίνει το όνομά του στην έβδομη αίθουσα αυτού του ιδιόμορφου βιβλιοπωλείου που ιδρύθηκε το 1732, έχοντας βιώσει τα μεγαλύτερα ιστορικά γεγονότα, ενώ μπήκε και στο βιβλίο Γκίνες ως το παλαιότερο σε λειτουργία στον κόσμο. Σε αυτή την τελευταία αίθουσα, που για χρόνια ήταν η αποθήκη του καταστήματος, έδωσε τέλος στη ζωή του ο βιβλιοπώλης και ιδρυτής της Εργατικής Αδελφότητας (Associação Fraternidade Operária) José Fontana, ο οποίος έπασχε από φυματίωση. Σήμερα, φιλοξενεί το Café Bertrand, όπου μπορείτε να βυθιστείτε στους αγαπημένους σας λογοτέχνες απολαμβάνοντας τον καφέ σας και δοκιμάζοντας πιάτα από την πορτογαλική και τη διεθνή κουζίνα, καθημερινά μέχρι τις 10 το βράδυ.
Α Brasileira – Το στέκι του ποιητή Fernando Pessoa
Σχεδόν απέναντι από το Bertrand, στην μικρή πλατεία Largo do Chiado, βρίσκεται το πιο διάσημο café της πόλης, σκηνικό καλλιτεχνικών και πολιτικών αναζητήσεων του περασμένου αιώνα και αγαπημένο στέκι του Fernando Pessoa, μεταξύ άλλων. Από τη δεκαετία του ’80, όταν έγιναν τα αποκαλυπτήρια του χάλκινου αγάλματός του από τον γλύπτη Lagoa Henriques, ο ποιητής συνεχίζει να κάθεται στην αγαπημένη του θέση έξω από το art deco «διαμάντι» της Λισαβόνας, που έχει διατηρήσει το αριστοκρατικό του στυλ για περισσότερο από έναν αιώνα. Σχεδιασμένο από τον βραβευμένο αρχιτέκτονα Manuel Norte Júnior, το Α Brasileira συνεχίζει να εισάγει καφέ από τη Βραζιλία και να ακολουθεί την ιεροτελεστία της bica, όπως την είχε φαντασιωθεί ο ιδρυτής του Adriano Telles το 1905. Αν και από τις πλέον τουριστικές στάσεις της πόλης, η εμπειρία του καφέ στη «Βραζιλιάνα» είναι πολύ ιδιαίτερη. Δοκιμάστε το galão -καφέ με γάλα- μαζί με το παραδοσιακό γλυκό pastel de nata. Κι αν σας ανοίξει η όρεξη, τολμήστε τη σπεσιαλιτέ του καταστήματος, αγαπημένη του Pessoa: μπριζόλα με τσιπς και αυγό τηγανητό.
Wise – Ένα café αφιερωμένο στον graffiti artist Nuno Reis
Λίγο πιο μακριά από το κέντρο, στη γειτονιά Campo de Ourique, θα ανακαλύψετε μια άλλη, πιο σύγχρονη πλευρά της Λισαβόνας, που δεν θα βρείτε στους τουριστικούς οδηγούς. Εκεί, στον πολυχώρο Dedicated, ένα ιδιαίτερο πολιτιστικό κέντρο αφιερωμένο στη street art, θα πιείτε καφέ ανάμεσα σε μια γκαλερί τέχνης της αστικής κουλτούρας, ένα κατάστημα με είδη γκράφιτι κι ένα μικρό χιπ χοπ μουσείο. Θα χαζέψετε επίσης τη συλλογή με πάνω από χίλια μεταχειρισμένα δοχεία σπρέι που επιμελήθηκε ο graphic deigner Eko, ο οποίος και έδωσε ζωή σε αυτό το εναλλακτικό στέκι της οδού Rua Do Sol Ao Rato.
To café Wize είναι μια γωνιά αφιερωμένη στον Πορτογάλο πρωτοπόρο του γκράφιτι Nuno Reis, γνωστό ως Nomen, ο οποίος έφυγε από τη ζωή το 2022. Το όνομά του είναι ακόμα γραμμένο σε τοίχους όλης της Πορτογαλίας, ενώ έργα του θα βρείτε και σε διάφορα μέρη σε όλο τον κόσμο. Σε αυτό το φιλόξενο café μπορείτε να μάθετε περισσότερα για την urban culture της Λισαβόνας, πίνοντας τον καφέ σας με πορτογαλικά τάπας ή δοκιμάζοντας κρασιά μικρών τοπικών παραγωγών.
28 Café – Το café του εμβληματικού τραμ της πόλης
Η Λισαβόνα ήταν γεμάτη γραμμές τραμ, που με τα χρόνια έδωσαν τη θέση τους στις υπόγειες του μετρό. Σήμερα έχουν μείνει πέντε σε ολόκληρη την πόλη, με διασημότερη τη γραμμή 28, που σχεδιάστηκε το 1914 για να εξυπηρετεί τη μετακίνηση μεταξύ της κεντρικής γειτονιάς Baixa με εκείνες στους λόφους της πόλης. Αν δεν θέλετε να περιμένετε στην ουρά για να πάρετε το elétrico ή eléctrico, όπως το αποκαλούν οι ντόπιοι, μπορείτε να αναζητήσετε το 28 Cafè στη γειτονιά Castelo de S.Jorge, στην Alfama. Εξωτερικά μοιάζει με ένα συνηθισμένο café, αλλά όταν μπείτε μέσα θα βρεθείτε σε ένα ιστορικό τραμ, όπως αυτά που μεταφέρουν τουρίστες από το ένα αξιοθέατο στο άλλο. Στη θέση των παραθύρων του θα δείτε μια σειρά από ασπρόμαυρες φωτογραφίες που αφηγούνται την ιστορία του τραμ της πορτογαλικής πρωτεύουσας, κάνοντας ένα ταξίδι στον χρόνο ενώ απολαμβάνετε τον καπουτσίνο σας και δοκιμάζετε ντόπια σνακ.
Patisserie Versailles – Με γαλλική φινέτσα
Αν σας αρέσει η αίσθηση VIP, στο ζαχαροπλαστείο Versailles το σέρβις θα σας κάνει να νιώσετε πολύ ξεχωριστοί. Αυτό το ιστορικό café που έκλεισε πέρυσι έναν αιώνα ζωής και θεωρείται μνημείο εθνικής κληρονομιάς, είναι διακοσμημένο σε στυλ Λουδοβίκου XIV, με πίνακες του Benvindo Ceia, βιτρό, πολυελαίους και γύψινες οροφές που απεικονίζουν τις λίμνες των Βερσαλλιών. Το ζαχαροπλαστείο, που το εμπνεύστηκε το 1922 ο Πορτογάλος λάτρης της γαλλικής ζαχαροπλαστικής και τέχνης Salvador José Antunes, διατηρεί μέχρι σήμερα τον αριστοκρατικό του χαρακτήρα. Εδώ μπορεί να μη συναντήσετε πια την μπουρζουαζία της πόλης, αλλά θα μεταφερθείτε σε μια άλλη εποχή με την ατμόσφαιρα και τις γεύσεις του. Το ιστορικό Patisserie Versailles θα το βρείτε ως Versailles Saldanha στην Av. da Republica.
Ίδρυμα Gulbenkian – Η τέχνη του καφέ
Αν αγαπάτε το πράσινο, στον κήπο του Ιδρύματος Gulbenkian, στην περιοχή Avenidas Nοvas, θα απολαύσετε τον καφέ σας στη βεράντα του café που βλέπει στον καταπράσινο κήπο με τα ρυάκια και τις λιμνούλες με τα παπάκια. Εκτός από το ιδιαίτερα ενδιαφέρον μουσείο που φιλοξενεί την τεράστια συλλογή του Calouste Sarkis Gulbenkian με έργα τέχνης και αντικείμενα από τη Μέση Ανατολή, την Άπω Ανατολή, τη Γαλλία, κ.α., αυτή η όαση πρασίνου που δημιουργήθηκε τη δεκαετία του 1960 αποτελεί σημείο αναφοράς για τη σύγχρονη αρχιτεκτονική τοπίου στην Πορτογαλία και είναι ένα εξαιρετικά ήσυχο μέρος για να πιείτε καλό και φθηνό καφέ, αλλά και να δοκιμάστε το menú del día. Στον κήπο φιλοξενούνται αρκετά συχνά ενδιαφέρουσες performance, άλλες προγραμματισμένες και κάποιες αυθόρμητες. Το café έχει ξεχωριστή είσοδο από το μουσείο.