Ένα άτομο που ζει έως τα 80 μπορεί να περπατήσει περίπου 180.000 χιλιόμετρα, δηλαδή πάνω από τέσσερις φορές τον γύρο της Γης στο επίπεδο του Ισημερινού. Αυτό το μακρύ ταξίδι μπορεί να έχει επιπτώσεις στα πόδια σας.
«Η ηλικία μπορεί να επηρεάσει όλες τις περιοχές του σώματος, αλλά τα πόδια είναι ιδιαίτερα ευάλωτα, καθώς περιλαμβάνουν μεγάλο αριθμό οστών, μυών και αρθρώσεων», αναφέρει ο ορθοπεδικός και χειρουργός άκρου ποδός και ποδοκνημικής άρθρωσης δρ Chris Chiodo, ο οποίος μαζί με τον ποδίατρο Joseph Hartigan ήταν οι ιατρικοί συντάκτες της Ειδικής Έκθεσης Υγείας του Χάρβαρντ με τίτλο Healthy Feet: Preventing and treating common foot problems (Υγιή πόδια: Πρόληψη και αντιμετώπιση των συχνότερων προβλημάτων του άκρου ποδός).
Επιπλέον, οι ηλικιωμένοι συχνά υφίστανται αναμενόμενες αλλαγές στα πόδια, καθώς τα πέλματα φαρδαίνουν και η καμάρα καταρρέει. «Όλα αυτά αυξάνουν τον κίνδυνο για προβλήματα τα οποία εμποδίζουν πολλούς ηλικιωμένους να παραμείνουν δραστήριοι και υγιείς», δηλώνει ο δρ Chiodo.
Η κατάλληλη φροντίδα και συντήρηση των ποδιών μπορεί να βοηθήσει να αποφευχθούν τα καθημερινά προβλήματα και να διατηρήσει τα πόδια σας δυνατά και υγιή καθώς μεγαλώνετε (βλ. «Ελέγξτε τα πόδια σας»). Ωστόσο, ορισμένες παθήσεις του άκρου ποδός που είναι συνηθισμένες στους ηλικιωμένους απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή.
Πελματιαία απονευρωσίτιδα
Η πελματιαία περιτονία (η παχιά ταινία συνδετικού ιστού στο πέλμα του ποδιού) μπορεί να εμφανίσει φλεγμονή, η οποία οδηγεί σε έναν έντονο πόνο στη φτέρνα που ονομάζεται πελματιαία απονευρωσίτιδα. Τείνει να αναπτύσσεται όταν υπερβάλλετε στην έντονη άσκηση ή όταν φοράτε παπούτσια με κακή εφαρμογή και σόλα με ανεπαρκή στήριξη. Ο πόνος είναι συνήθως εντονότερος το πρωί που σηκώνεστε από το κρεβάτι.
Η πελματιαία απονευρωσίτιδα συχνά υποχωρεί μόνη της, αν και μπορεί να διαρκέσει πολλές εβδομάδες. Για να ανακουφιστείτε από τα συμπτώματα, τοποθετήστε πάγο στην περιοχή που πονάει και πάρτε ένα μη συνταγογραφούμενο αντιφλεγμονώδες παυσίπονο, όπως η ιβουπροφαίνη ή η ναπροξένη, όταν πονάτε. Επίσης, χρησιμοποιήστε έναν πάτο γέλης (τζελ) που υποστηρίζει την καμάρα του ποδιού και προστατεύει τη φτέρνα.
Οι απαλές διατάσεις μπορούν επίσης να βοηθήσουν. Καθίστε σε μια καρέκλα με το ένα πόδι στο πάτωμα και φέρτε τον άλλο αστράγαλο στο γόνατο του πρώτου ποδιού. Πιάστε τα δάχτυλα του σηκωμένου ποδιού με το χέρι και σπρώξτε τα απαλά προς τα πάνω, έως ότου αισθανθείτε το πέλμα σας να τεντώνει. Συγχρόνως, κάντε απαλό μασάζ στην τεντωμένη πελματιαία περιτονία με το άλλο χέρι. Κρατήστε τα σε αυτή τη θέση για 10 δευτερόλεπτα. Επαναλάβετε το ίδιο 10 φορές σε κάθε πόδι, τρεις φορές την ημέρα. Αν συνεχίσετε να έχετε πόνο ή ενόχληση μετά από έξι εβδομάδες, επισκεφθείτε τον γενικό γιατρό ή έναν ποδίατρο.
Η κατάλληλη φροντίδα και συντήρηση των ποδιών μπορεί να διατηρήσει τα πόδια σας δυνατά και υγιή.
Πλατυποδία
Η πλατυποδία εμφανίζεται όταν οι τένοντες, οι σύνδεσμοι και τα μαλακά μόρια που στηρίζουν την καμάρα χάνουν την ελαστικότητά τους, με αποτέλεσμα η καμάρα να εξασθενεί και το πέλμα να έρχεται σε επαφή με το έδαφος ή να βρίσκεται κοντά σε αυτό. Παρόλο που αυτό είναι συνήθως αποτέλεσμα πολλών ετών επιβάρυνσης των ποδιών, μπορεί επίσης να οφείλεται σε κληρονομικούς παράγοντες.
Η πλατυποδία μπορεί να κάνει τα πόδια σας να κουράζονται γρήγορα και την καμάρα σας να πονάει. Οι εσωτερικές πλευρές και τα πέλματα μπορεί να εμφανίσουν οίδημα (να πρηστούν) ή να αναπτύξουν οστέινες προεκβολές. Μπορεί επίσης να νιώθετε πόνο στην πλάτη ή σε ολόκληρο το μήκος του κάτω άκρου, καθώς το σώμα προσπαθεί να αντισταθμίσει τον πόνο που αναπτύσσεται όταν στέκεστε όρθιοι ή περπατάτε.
Για να δείτε αν έχετε πλατυποδία, βρέξτε τα πέλματα, σταθείτε σε μια επίπεδη επιφάνεια στην οποία θα μείνει το αποτύπωμα του ποδιού (π.χ. τσιμέντο) και εξετάστε το αποτύπωμα. Αν έχετε πλατυποδία, θα παρατηρήσετε αποτύπωμα ολόκληρου του πέλματος (χωρίς να διακρίνεται η καμάρα). Η πλατυποδία δεν μπορεί να προληφθεί όταν είναι κληρονομική. Αν το πρόβλημα προκαλείται από τη γήρανση, υπάρχουν τρόποι να στηρίξετε την καμάρα και να εμποδίσετε την επιδείνωση της κατάστασης.
«Χρησιμοποιώντας μη συνταγογραφούμενα ή κατά παραγγελία ένθετα ορθωτικά πέλματα και παπούτσια με καλή στήριξη ή κατάλληλα διαμορφωμένα υποστηρίγματα, μπορείτε να στηρίξετε καλύτερα την καμάρα», δηλώνει ο δρ Hartigan. Μπορείτε επίσης να μειώσετε την πίεση και τη φόρτιση στην καμάρα κάνοντας διατάσεις των μυών της γάμπας. Επιπλέον, παρακολουθείτε τις δραστηριότητές σας για να καθορίσετε πότε νιώθετε συχνότερα πόνο στην καμάρα. Μπορεί να χρειαστεί να περιορίσετε τις έντονες ή επαναληπτικές κινήσεις και να προτιμήσετε τη χαμηλότερης έντασης άσκηση, όπως το περπάτημα ή την ποδηλασία αντί για το τρέξιμο ή την ορειβασία.
Οστεοαρθρίτιδα
Η οστεοαρθρίτιδα είναι μία από τις συχνότερες νόσους που πλήττουν τους ενήλικες 65 ετών και άνω. Παρόλο που η αρθρίτιδα χτυπά συχνότερα τα ισχία, τα γόνατα, τις παλάμες και τη σπονδυλική στήλη, οι αστράγαλοι και τα πέλματα είναι επίσης ευάλωτα λόγω των πολλών οστών και αρθρώσεων. «Αν και η ηλικία μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο οστεοαρθρίτιδας, τα άτομα με επαναλαμβανόμενα διαστρέμματα στον αστράγαλο μπορεί να αναπτύξουν επίσης αρθρίτιδα στα πέλματα στην πάροδο των ετών», δηλώνει ο δρ Chiodo.
Η οστεοαρθρίτιδα δεν μπορεί να αντιστραφεί και επομένως η καλύτερη προσέγγιση είναι η διαχείριση της κατάστασης. Τα τοπικά αναλγητικά (όπως τα προϊόντα που περιέχουν λιδοκαΐνη) και οι αντιφλεγμονώδεις παράγοντες όπως η δικλοφαινάκη είναι αποτελεσματικά. Επίσης, μπορεί να ανακουφιστείτε περισσότερο με ένα συνταγογραφούμενο ή μη συνταγογραφούμενο φάρμακο από το στόμα. Η χρήση ένθετων ορθωτικών πελμάτων και υποστηριγμάτων της καμάρας μπορεί επίσης να βοηθήσει.
Για τις πιο έντονες εξάρσεις, ο γιατρός σας μπορεί να προτείνει μια ένεση κορτικοστεροειδούς για να μειώσει τη φλεγμονή και τον πόνο. Οι ενέσεις μερικές φορές παρέχουν ανακούφιση από τον πόνο για μήνες, αν και δεν λειτουργούν σε όλους. Αν αυτές οι θεραπευτικές επιλογές δεν βοηθήσουν και ο πόνος γίνει αρκετά σοβαρός ώστε να προκαλέσει αναπηρία, μπορεί να προταθεί χειρουργική επέμβαση. Ανάλογα με τη θέση και τον τύπο της οστεοαρθρίτιδας, η χειρουργική επέμβαση μπορεί να περιλαμβάνει αφαίρεση του χαλαρού χόνδρου και των φλεγμονωδών ιστών γύρω από τις πληγείσες αρθρώσεις ή ακόμη και επανευθυγράμμιση, σύντηξη ή αντικατάσταση των αρθρώσεων σε ορισμένες περιπτώσεις.
Ελέγξτε τα πόδια σας
Κάντε έναν προσεκτικό έλεγχο στα πόδια σας κάθε εβδομάδα. Εξετάστε το πάνω μέρος και τα πέλματα των ποδιών σας, τις περιοχές ανάμεσα στα δάχτυλα, καθώς και τα νύχια των ποδιών. Πρόσφατοι κάλοι, φουσκάλες και πληγές μπορεί να δείχνουν ότι χρειάζεστε καινούργια παπούτσια. (Ζητήστε επαγγελματική βοήθεια από ένα εξειδικευμένο κατάστημα αθλητικών παπουτσιών, για να εξασφαλίσετε ότι θα πάρετε το σωστό μέγεθος παπουτσιού, με κατάλληλη υποστήριξη της καμάρας.) Τα νύχια με πάχυνση, δυσχρωμία ή κηλίδες μπορεί να υποδηλώνουν μυκητίαση, η οποία μπορεί να αντιμετωπιστεί με κάποιο μη συνταγογραφούμενο ή, σε σοβαρές περιπτώσεις, συνταγογραφούμενο φάρμακο. Το οίδημα ή οι αλλαγές στο χρώμα των ποδιών μπορεί να υποδηλώνουν κακό κυκλοφορικό ή ακόμη και κάταγμα που απαιτεί άμεση ιατρική φροντίδα.