Η διαφωνία λύνεται με τη βία ακόμη και σε εννιάχρονα. Μαθητής της Τρίτης Δημοτικού στην Καβάλα ξυλοκοπήθηκε από μαθητές της Τετάρτης και κατέληξε στο νοσοκομείο με σπασμένο πλευρό. Αιτία; Ενας μικροτσακωμός για την μπάλα. Το πολλοστό δείγμα κατάρρευσης των νοερών σχολικών προστατευτικών τειχών.
Η βία στα σχολεία δεν είναι ένα φαινόμενο που υποχωρεί με θεωρητικές προσεγγίσεις, διακηρύξεις και επιτροπές, με κηρύγματα στα διευθυντικά γραφεία ή το «δεν αντιλήφθηκα κάτι» του επόπτη, την ευκολόχρηστη συνταγή της αυτορρύθμισης, τη σκόνη της ρουτίνας που σκεπάζει, μαζί με τους σχολικούς κανόνες και τις παραβατικές συμπεριφορές, το «πού να μπλέκω με τους γονείς των νταήδων και τη γραφειοκρατία της παρέμβασης ψυχολόγου» – τα προσχήματα εγκαρτέρησης μέσα στην αδράνεια και διάχυσης της ευθύνης πολλά. Αλλά μόνο με ένα συνολικό κύμα κινήσεων που εμπλέκει, πέρα από εκπαιδευτικούς και μαθητές, και γονείς και ολόκληρη την τοπική κοινωνία. Δεν αρκούν από μόνες τους οι γραμμές βοήθειας, οι διαδικτυακές πλατφόρμες, η Ημέρα κατά της Βίας (6 Μαρτίου), τα προγράμματα καλλιέργειας της ενσυναίσθησης, αν τα συγκοινωνούντα περιβάλλοντα δεν είναι σχετικά ευθυγραμμισμένα. Δύσκολο σε έναν κόσμο όπου τα παιδιά ζουν χαζεύοντας καταστήματα που βανδαλίστηκαν, γήπεδα που διαλύθηκαν, συνδικαλιστές ή βουλευτές που αλληλοπροπηλακίστηκαν.
Τα παιδιά μάς ξεγυμνώνουν. Δεν υπάρχουν ειρηνικά σχολεία σε έναν βίαιο κόσμο. Το πρόβλημα δεν εξαλείφεται. Ομως ελέγχεται αν οι κοινότητες κρατήσουν την «καυτή πατάτα» της διαχείρισής του, που συνήθως πετούν. Αν δεν παρεισφρήσουν τόσα επιφωνήματα αδυναμίας, δεν θεωρηθεί μια εξαρχής χαμένη μάχη, αλλά το πιο αποτελεσματικό από τα διαθέσιμα αντίδοτα. Ο σχολικός εκφοβισμός είναι φαινόμενο πολυπαραγοντικό. Συνδέεται με το «αυτό βλέπουν, αυτό κάνουν», αλλά παράλληλα και με την ψυχολογία της ομάδας, που προσφέρει συντροφικότητα, αμβλύνει την ατομική ευθύνη και κάνει τη βίαιη πράξη ηρωική. Ακόμη, σχετίζεται με την προδιάθεση για κυριαρχία, τη σιωπηρή επιβράβευση της μαγκιάς, τη μη παρέμβαση των παρευρισκομένων, τη σχολική αποτυχία, την περιθωριοποίηση, την αίσθηση του ατελεύτητου σχολικού χρόνου και την εφηβική ανία, την αναβίωση των φιλοπόλεμων μύθων που κάνουν το οριακό σημείο ζητούμενο και οικείο. Τα περιθώρια δράσης ώστε να μην παγιωθεί στα σχολεία η ανωμαλία της βίας, είναι ακόμη πλατιά.