Ο καθηγητής –η αυθεντία που η πολιτεία εμπιστεύθηκε για την αντιμετώπιση της επιδημίας– είχε μόλις αρχίσει να ενημερώνει το κοινωνικό σύνολο για την επώαση της απειλής. Ενα κινητό κουδούνισε ξαφνικά στη διαπασών, σκεπάζοντας τη φωνή του. Ο καθηγητής εκνευρίστηκε. «Μα, σας παρακαλέσαμε», είπε, «να σεβαστείτε…» και κατάπιε το ανάθεμα. Συνέχισε να προσπαθεί να ενημερώσει το πλήθος των υποψήφιων κρουσμάτων. Προτού περάσει ένα λεπτό, δεύτερο κινητό κουδούνισε με την ίδια επιμονή. Και μετά τρίτο.
Τα ξεκούδουνα τηλέφωνα που τάραζαν τη χθεσινή συνέντευξη Τύπου του καθηγητή Σωτήρη Τσιόδρα απηχούσαν το επίπεδο (μη) συμμόρφωσης με τους έκτακτους κανόνες δημόσιας υγείας. Ολοι τούς ξέρουν. Ολοι ανησυχούν. Αλλά λίγοι τούς επωμίζονται. Λίγοι –όπως λέγαμε στη μνημονιακή γλώσσα– αναλαμβάνουν την «ιδιοκτησία» τους. Ασ’ το να βαράει.
Ο ιός δεν είναι ούτε πολιτικά ούτε πολιτισμικά άχρωμος. Τον χρωματίζουν οι κοινωνίες που τον υποδέχονται. Η ίδια η πρόζα της επιδημιολογίας μοιάζει να υπαινίσσεται αυτές τις επίκτητες, εξωβιολογικές ιδιότητες της νόσου: Ο καθηγητής Τσιόδρας μιλάει, ας πούμε, για τον τρόπο που η νέα γρίπη «συμπεριφέρεται μέσα στην κοινότητα». Παραπέμπει έτσι σιωπηρά και στον τρόπο που η κοινότητα συμπεριφέρεται στη γρίπη.
Πόσες αποχρώσεις παίρνει η νόσος; Ο ιός των Δεξιών είναι εισβολέας· συνάπτεται με τους μετανάστες, που λογίζονται πλέον «παράσιτα» με την πιο στυγνή κυριολεξία.
Ο ιός των Αριστερών είναι παρτιζάνος· προσβάλλει τις κυρίες των μιλανέζικων fashion shows, τις τράπεζες και τα σχολεία των πλουσίων.
Ο ιός των πιστών είναι αμετάδοτος· είναι κάτι σαν χάδι του Θεού πάνω στους προσκυνητές του όρους Σινά.
Και ο ιός των καρναβαλιστών είναι πολλαπλασιαστής της μέθης· πυροκροτητής μιας παραφοράς που περιφρονεί τον θάνατο.
Ετσι, η επιδημία, που γεννήθηκε σε ένα ολοκληρωτικό καθεστώς, καθώς εξαπλώνεται εκδημοκρατίζεται. Κυκλοφορεί πια σε τόπους όπου τα νοσοκομεία δεν χτίζονται καταναγκαστικά, μέσα σε δέκα ημέρες· όπου οι «αμάσκωτοι» πολίτες δεν συλλαμβάνονται από drones.
Στις ελεύθερες χώρες ακόμη και οι ιοί κυκλοφορούν πιο ελεύθερα. Καμία δημοκρατία δεν μπορεί να επιβάλει στην «κοινότητα» την αυτοσυντήρησή της.
Πρέπει, λέει ο Τσιόδρας, «να επιπεδώσουμε την καμπύλη» της εξάπλωσης. Πρέπει δηλαδή να μπορούμε να δούμε τους εαυτούς μας ως κουκκίδες που μέλλουν να σχηματίσουν την καμπύλη. Πρέπει η πολιτική μας κουλτούρα να μη μας κρύβει αυτή τη θέα.
Ο ιός δεν ιχνηλατείται μόνο. Ιχνηλατεί. Φανερώνει τη σχέση του επιπολασμού με την επιπολαιότητα. Και του δήμου με την επιδημία.