«Απομένει να διανύσουμε το τελευταίο δύσκολο μίλι» είπε προ ημερών ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιώργος Προβόπουλος, εκφράζοντας την αισιοδοξία ότι ύστερα από έξι χρόνια ύφεσης, το 2014 θα είναι η πρώτη θετική χρονιά. Κατά την οποία, βέβαια, θα πρέπει να διαφυλαχθούν -η σταθεροποίηση είναι ακόμη εύθραυστη- όσα έχουν επιτευχθεί με τόσο μεγάλο κόστος…
Πρόκειται για μια γενναία απόπειρα να «φωτιστούν», να περισωθούν τα πρώτα ελπιδοφόρα μηνύματα (πρωτογενές πλεόνασμα, απορρόφηση κονδυλίων, τουρισμός), καθώς θα είναι πράγματι πολύ δύσκολο, δύσβατο, μακρύ το τελευταίο (;) μίλι.
Στο εξωτερικό η Ελλάδα συνεχίζει να είναι το κακό παιδί της Ευρωζώνης, πολύ πίσω σε όρους λειτουργίας προηγμένης οικονομίας, υπεύθυνη για τα σφάλματα όλων, κατηγορούμενη για την εφαρμογή μόνο του ενός τρίτου των συμφωνημένων μεταρρυθμίσεων, ευάλωτη σε πιέσεις, λοιδορούμενη. Στο εσωτερικό, εμπρός σ’ ένα «βουνό» προβλημάτων. Η ανεργία είναι σε άνοδο, από 27,8% σήμερα εκτιμάται (ΙΝΕ/ΓΣΕΕ) ότι το 2016 θα φτάσει το 34% και δύσκολα θα πέσει κάτω από το 17% έως το 2026. Η φοροδιαφυγή εξακολουθεί να αγγίζει τα 15 δισ. ευρώ ετησίως. Από τις παλιές και νέες ληξιπρόθεσμες οφειλές, που ανέρχονται σε 62 δισ. ευρώ, έχουν εισπραχθεί λιγότερα από 20 δισ. Από τις 10.000 offshore έχουν ελεγχθεί 34. Από τα 1.700 ονόματα της λίστας Λαγκάρντ έχουν εισαχθεί σε διαδικασία ελέγχου μόλις τα 266.
Η αγορά υποφέρει από έλλειψη ρευστότητας και δυσκολία πρόσβασης στα χρηματοδοτικά εργαλεία (μια υγιής επιχείρηση, εάν καταφέρει να εξασφαλίσει χρηματοδότηση, πρέπει να καταβάλει επιτόκια 8 – 10%, 3 – 4 μονάδες πάνω από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης). Οι καταναλωτές υποφέρουν από την έλλειψη ανταγωνισμού, άρα τις υψηλές τιμές, τη χειρότερη ποιότητα, τις λιγότερες επιλογές, πρόβλημα που επιτείνει την ύφεση, εμποδίζει την είσοδο νέων επιχειρήσεων, παγιώνει τα ολιγοπώλια. Τίποτα δεν αυτορρυθμίζεται και επικρατεί η αισχροκέρδεια. Το υψηλό κόστος ενέργειας γονατίζει τις βιομηχανίες, σε ορισμένους κλάδους προκάλεσε μείωση της απασχόλησης άνω του 50%. Την τριετία 2011-2013 έκλεισαν 82.610 επιχειρήσεις (και άνοιξαν 116.016, όμως κυρίως καφενεία, μπαρ, σουβλατζίδικα, αναψυκτήρια)· περισσότερα από 18 δισ. ευρώ χάνουμε κάθε χρόνο από το ισοζύγιο εισαγωγών – εξαγωγών.
Στο 40% του συνόλου θα ανέβουν φέτος τα κόκκινα δάνεια από 35% το 2013· δεν εξυπηρετούνται 350.000 δάνεια, ύψους 70 δισ. ευρώ -38% του ΑΕΠ. Η γραφειοκρατία -και η διαφθορά που παράγει- κοστίζει 14 δισ. ευρώ ετησίως. Το συνολικό δημόσιο χρέος έχει αγγίξει το 175,9% του ΑΕΠ (321,4 δισ. ευρώ) και βαίνει αυξανόμενο, ενώ ο ΟΟΣΑ προβλέπει ότι το 2020 θα διαμορφωθεί στο 157% και όχι στο 124% του ΑΕΠ, που είναι ο στόχος. Ενδεχομένως τρίτο πακέτο βοήθειας.
Ρουβίκωνας. Ωστόσο οι μέρες είναι κατάλληλες για εκμαίευση βελτιώσεων. Η Ελλάδα, που είναι σε κατάσταση χρόνιας δυσαρμονίας, σε συνεχή παλινδρόμηση ανάμεσα στον έλεγχο και το «κουκούλωμα», το μαχαίρι για τη μάζα και το χάδι στους ημέτερους, σε μια πορεία διάστικτη από λάθη, πρέπει επιτέλους να περιμαζέψει τους αγώνες της και να τους οδηγήσει στη μέγιστη απόδοσή τους. Δεν είναι ανέφικτο. Σε ορισμένες κινήσεις διαφαίνεται ήδη η αρχή μιας απάντησης. Δεν θα μεταμορφωθεί το στίγμα σε φωτοστέφανο, όμως ίσως να χαραχθεί ένα κανάλι επιστροφής στην κανονικότητα.