Πόσοι Γιατρομανωλάκηδες χρειάζονται για να ισοφαρίσουν έναν Βορίδη; Πόσες δόσεις προοδευτισμού σαν αυτή που κομίζει στο κυβερνητικό σχήμα ο ανοιχτά ομοφυλόφιλος υφυπουργός Πολιτισμού απαιτούνται προκειμένου να μποτοξάρει η κυβέρνηση το συντηρητικό προφίλ της;
Περιέργως, αυτή η μπακαλική των συμβολισμών, που βιάστηκε να υποτάξει μια ιστορική πρωτιά στα συμφραζόμενα της μικροπολιτικής κουζίνας, προήλθε από εκείνους που θα ήταν σε θέση να εκτιμήσουν τη σημασία της υπουργοποίησης Γιατρομανωλάκη. Θα ήταν σε θέση να ενεργοποιήσουν το αβρό πολιτικό τους αισθητήριο, αν δεν το είχε στομώσει η κομματική προκατάληψη.
Το πόσο παραπειστικοί καταλήγουν αυτοί οι συμψηφισμοί φαίνεται αν αντιστρέψει κανείς τη στόχευση. Λένε, ας πούμε, ότι ο ΣΥΡΙΖΑ συγκυβέρνησε με ένα κραγμένα ομοφοβικό κόμμα. Οποτε χρειάστηκε να προωθήσει νομοθετικά την ατζέντα των ατομικών δικαιωμάτων, το κατάφερε χάρη στις ψήφους της αντιπολίτευσης – αφού για λόγους αρχής το Ποτάμι και το ΠΑΣΟΚ υπερψήφιζαν αυτές τις πρωτοβουλίες.
Τι έχει όμως, εντέλει, σημασία; Οτι η ad hoc κοινοβουλευτική πλειοψηφία ήταν ένα ετερόκλητο κάλυμμα των συριζανελικών αντιφάσεων; Ή ότι έτσι τελεσφόρησε η μεταρρύθμιση της νομοθεσίας, που έκλινε προς την ισότητα τα δικαιώματα χιλιάδων πολιτών;
Την ίδια στάθμιση μπορεί να δοκιμάσει κανείς και στην περίπτωση του Γιατρομανωλάκη: η θραύση του ταμπού είναι από μόνη της σημαντική, όσο κι αν κάποιος επείγεται να τη φθηνύνει με λογικές τύπου «και εσείς βασανίζετε τους μαύρους». Το γεγονός, δε, ότι το ταμπού έσπασε μια συντηρητική κυβέρνηση, δεν ανεβάζει μόνο τον βαθμό πολιτικής δυσκολίας του εγχειρήματος· εστιάζει και την παιδαγωγική επιρροή του σε εκείνο ακριβώς το ακροατήριο όπου τα ταμπού είναι ακόμη ριζωμένα.
Δεν περιμένει κανείς να αλλάξουν τα κοινωνικά στερεότυπα από ένα διορισμό. Αν όμως πρόκειται να αλλάξουν, χρειάζονται υποδείγματα μεγάλης δημοσιότητας –ή, όπως λέγεται στη συνδικαλιστική αργκό, «ορατότητας»– που θα λειτουργήσουν ως καταλύτες μεταστροφής.
Η πάρα πολλή ορατότητα που διεκδικεί η περίπτωση Γιατρομανωλάκη –καθώς ο υφυπουργός έχει στην πρώτη εβδομάδα μεγαλύτερο μιντιακό αποτύπωμα από τον κυβερνητικό εκπρόσωπο– μπορεί να αποδοθεί στις συνθήκες υπό τις οποίες υπηρετούσε ως γενικός γραμματέας. Βρισκόταν, λένε, τόσο καιρό σε συμπληγάδες επιτήρησης από τις δύο κεφαλές –την επίσημη και τη σκιώδη– του υπουργείου Πολιτισμού, ώστε να του συγχωρείται τώρα το πλεόνασμα εξωστρέφειας.
Για την ορατότητα, ισχύει ό,τι για την αγάπη: καλύτερα υπερβολική παρά καθόλου. Η αλήθεια είναι ότι τα περισσότερα στελέχη της συμπολίτευσης δεν αντιδρούν πολύ αγαπησιάρικα σε αυτό που τους δείχνει η «ορατότητα». Αντιδρούν από φοβία πολιτικού κόστους. Αυτή τη φοβία αψήφησε ο διορισμός του ορατού υφυπουργού.