Θα μπορούσαν να του έχουν προκαλέσει μόνιμη βλάβη. Θα μπορούσαν ακόμη και να τον έχουν σκοτώσει. Η επίθεση στον 52χρονο σταθμάρχη, ωστόσο, δεν πρέπει να μας εκπλήσσει. Η τυφλή βία δεν σπανίζει τα τελευταία χρόνια· θυμηθείτε πόσες φορές πέσαμε από τα σύννεφα, πόσες φορές δυσκολευτήκαμε να κατανοήσουμε συμπεριφορές μεγάλης αγριότητας, πόσο μάλλον να τις χωνέψουμε. Αντίστοιχη περίπτωση είναι και αυτή. Τα ίδια τα γεγονότα ξετυλίγουν μιαν άρρωστη, κτηνώδη πράξη.
Δύο νέοι εκνευρίζονται όταν ο σταθμάρχης τούς ζητάει να φορέσουν τη μάσκα τους. Του επιτίθενται φραστικά, αλλά η λεκτική βία δεν είναι αρκετή για να τους εκτονώσει. Ο εκνευρισμός ταχύτατα μετατρέπεται σε οργή. Διψούν για περισσότερη, χειροπιαστή βία, την έχουν ανάγκη. Τον ακολουθούν και όταν εκείνος αποβιβάζεται στον σταθμό της Ομόνοιας, τον χτυπούν με γροθιές και κλωτσιές, με μίσος. Τι αναγνωρίζουν εκείνη τη στιγμή στο πεσμένο σώμα του εργαζομένου που, κουλουριασμένος, προσπαθεί να προστατευθεί; Βλέπουν έναν άνθρωπο, ένα θήραμα ή ένα αντικείμενο για να ξεσπάσουν το μένος τους; Από πού πηγάζει όλος αυτός ο άρρωστος θυμός, που μπορεί να κάνει δύο νέους ανθρώπους εν δυνάμει δολοφόνους;
Δεν είναι η πρώτη φορά που παρακολουθούμε ακραία βία, σωματική ή ψυχολογική. Δεν χρειάζεται καν να απομακρυνθούμε από τις αποβάθρες του μετρό και του ΗΣΑΠ για να φρεσκάρουμε τη μνήμη μας. Τον Δεκέμβριο του 2015, ομάδα είκοσι ατόμων ξυλοκόπησε στον σταθμό της Ομόνοιας εργαζομένους που διενεργούσαν έλεγχο εισιτηρίων. Τρεις απ’ αυτούς διακομίστηκαν στο νοσοκομείο. Εργαζόμενη στον έλεγχο των εισιτηρίων ήταν και η γυναίκα που είδε στον τοίχο του σπιτιού της γραμμένο το σύνθημα «Ρουφιάνα ελεγκτής μένει εδώ. Εξω από τη γειτονιά».
Από χθες, στα ρεπορτάζ που μεταδίδουν την είδηση οι δύο νέοι δράστες παρουσιάζονται ως αρνητές της μάσκας. Η επικαιρότητα της πανδημίας και το κίνημα κατά της μάσκας δεν αρκούν για να ερμηνεύσουν ένα γεγονός τόσο μεγάλης βαρβαρότητας. Η απλή υπόδειξη «φόρεσε τη μάσκα σου» δεν είναι αρκετή για να πυροδοτήσει τόσο μίσος. Οπως στο σύντομο παρελθόν δεν ήταν αρκετή η φράση «πλήρωσε εισιτήριο».
Δεν υποστηρίζω πως η κουλτούρα της γενικότερης άρνησης σε μέτρα και κανόνες, της απρόκλητης λεκτικής και σωματικής βίας, της δημόσιας διαπόμπευσης, κουλτούρα που τόσο γιγαντώθηκε την τελευταία δεκαετία, δεν μας βοηθάει να δώσουμε κάποιες εξηγήσεις. Παραμένει όμως το σύμπτωμα, όχι η αιτία. Οι δύο νέοι μπορεί να είναι αρνητές της μάσκας και να γοητεύονται από οποιαδήποτε αντισυστημική νοοτροπία, κυρίως όμως είναι αρνητές της παιδείας, αρνητές του μέτρου, αρνητές της ανθρώπινης ζωής, δύο άνθρωποι με πρωτόγονα ένστικτα, χωρίς εσωτερικά όρια, χωρίς ηθικούς φραγμούς. Αυτά τα ένστικτα δεν μπορούν να συνδεθούν μόνο με μια άρνηση. Οι ρίζες τους είναι πολύ πιο βαθιές.