Ηταν προμελετημένα ανεπιτήδευτη. Μπορεί να πόζαρε για το εξώφυλλο της Vogue· αλλά η πόζα της Κάμαλα Χάρις ακολούθησε το στυλιζάρισμα της ατημελησίας προκειμένου να μην προκαλέσει την κατηγορία, που τελικώς δεν απέφυγε: την κατηγορία ότι την ώρα που οι πυλώνες της δημοκρατίας ράγιζαν, η νέα αντιπρόεδρος ασχολιόταν φιλάρεσκα με το γυαλιστερό της είδωλο. Εδώ ο κόσμος καιγόταν και η φιλελεύθερη ελίτ των αμερικανικών ακτών χτενιζόταν.
Η Χάρις ήταν άτυχη, γιατί ήταν σχεδόν αδύνατο να προβλέψει ότι η δημοσίευση του εξωφύλλου της Vogue θα συνέπιπτε με την εισβολή στο Καπιτώλιο. Η κακή σύμπτωση έγινε έτσι αφορμή να αναζωπυρωθεί το διαρκές ερώτημα: μήπως για τον Τραμπ φταίει η πολιτική εκζήτηση των αντιπάλων του; Μήπως για τις ορδές των αγανακτισμένων λευκών φταίνε εκείνοι που τους ενέσπειραν την ανασφάλεια, κηρύττοντάς τους από θέση ηθικής υπεροχής τον σεβασμό στα δικαιώματα των λίγων;
Είναι ένα ερώτημα που πρώτος, με μεγάλη οξύτητα, είχε διατυπώσει ο ίδιος ο πρόεδρος Ομπάμα. Κατά τις τελευταίες ημέρες της προεδρίας του, ενώ ετοιμαζόταν να παραδώσει την εξουσία στον Τραμπ, ο Ομπάμα είχε αναρωτηθεί απευθυνόμενος προς τον στενό του συνεργάτη, Μπεν Ρόουντς: «Μήπως ήμασταν λάθος; Μήπως το παρακάναμε; Μερικές φορές αναρωτιέμαι μήπως ήρθα 10 ή 20 χρόνια νωρίτερα από ό,τι έπρεπε».
Μια όψιμη αλλά πολύ ενδιαφέρουσα απάντηση στα ερωτήματα του Ομπάμα δίνει ένας εκπρόσωπος της ευρωπαϊκής φιλελεύθερης –τρόπος του λέγειν– «Αριστεράς», ο επικεφαλής των Γερμανών Πρασίνων, Ρόμπερτ Χάμπεκ. Ο Χάμπεκ υπερασπίζεται τα επιτεύγματα του φιλελευθερισμού και της οικολογίας, αναγνωρίζοντας ταυτόχρονα ότι ο τρόπος που προωθήθηκαν τα ίδια αυτά επιτεύγματα προκάλεσε την αποξένωση ορισμένων στρωμάτων. Οι οικολόγοι, για παράδειγμα, χαρακτήριζαν «βρώμικες δουλειές» τις θέσεις εργασίας των ανθρακωρύχων, χωρίς να υπολογίζουν πόσο βαθιά προσβλητικός ήταν ο χαρακτηρισμός για τις οικογένειες που για γενιές ολόκληρες ζούσαν από τα ορυχεία.
Το μάθημα που έχει πάρει ο Χάμπεκ, λέει σε συνέντευξή του στη Zeit, είναι ότι πρέπει «να δουλέψουμε, ώστε η πρόοδος του ενός να μη συνεπάγεται την οικονομική και πολιτισμική υποτίμηση του άλλου». Τα δικαιώματα και οι αξίες του κοινωνικού φιλελευθερισμού δεν είναι ασύμβατα με τις βιοτικές ανάγκες των πολλών. Ή, όπως θα λέγαμε σε μια μπαγιάτικη γλώσσα, τα μετα-υλιστικά αιτήματα δεν είναι εξ ορισμού ανταγωνιστικά με τα υλιστικά.
Μια τέτοια αρμονία –όπου οι ταυτότητες ενσωματώνονται σε μια κοινή αντίληψη του κοινωνικού συμφέροντος– ακούγεται ιδεαλιστική. Η πρώτη μαύρη γυναίκα αντιπρόεδρος δεν θα είναι αντιπρόεδρος όλων των Αμερικανών. Για πολλούς από αυτούς φαίνεται ότι είναι πολύ νωρίς για μια τέτοια αντιπρόεδρο. Αλλά ίσως όχι πολύ αργά. Ισως υπάρχει χρόνος να δοκιμαστεί και ο δημοκρατικός ρομαντισμός του Χάμπεκ.
Κάμαλα Χάρις: Πόζες
2' 1" χρόνος ανάγνωσης
