Με τον ενθουσιασμό από τους εορτασμούς της 25ης Μαρτίου να φθίνει σιγά σιγά, ίσως είναι χρήσιμο να προσγειωθούμε στην πραγματικότητα. Πολλά ακούστηκαν για το ένδοξο παρελθόν της νεότερης Ελλάδας. Ακόμη περισσότερες αοριστίες για το μέλλον της χώρας, τις καταπληκτικές προοπτικές, τη δυναμική της. Αν τα πρώτα 200 χρόνια ιδωθούν από τη θέση του παρατηρητή του 2021, πράγματι, η Ελλάδα κατόρθωσε πράγματα τα οποία δεν ήταν ούτε αυτονόητα ούτε εύκολα. Εχουν παρουσιαστεί και αναλυθεί αρκούντως εξαντλητικά και από τις τελευταίες γενιές επιστημόνων, χωρίς τα πάθη και την ανάγκη για ιδεολογική θέση, ιδιαιτέρως στα χρόνια της μετεμφυλιακής Ελλάδας.
Το ζήτημα είναι τι κάνουμε από εδώ και πέρα. Συχνά-πυκνά λέγεται ότι τελικά επικρατεί η άποψη εκείνων που καταθέτουν προτάσεις. Αυτό αντικατοπτρίζει, ώς ένα βαθμό, την πραγματικότητα. Αν και είναι αμφίβολο ότι οι προτάσεις που κατά καιρούς κατατίθενται έχουν βάση την Ελλάδα ή την ορθολογική ανάλυση των υφιστάμενων δεδομένων. Συνήθως είναι συγκυριακή αποτύπωση της ισορροπίας συμφερόντων και των πολιτικών προτεραιοτήτων της εκάστοτε κυβέρνησης.
Διαβάστε επίσης:
• Γ. Μαυρογορδάτος: Εικασίες για την Ελλάδα του 2121
• Β. Στεργίου: Πιο πλούσιοι, πιο ελεύθεροι, πιο ευτυχείς
• Οι ιδέες και η παραγωγή μετά το 2021
Υπάρχει όμως και μια χώρα, πέρα από τα συγκυριακά συμφέροντα. Πώς μπορεί να βγουν ορισμένα συμπεράσματα για τη στρατηγική των επόμενων χρόνων. Για να γίνει αυτό, πρέπει να απαντηθούν ειλικρινά κάποια ερωτήματα. Κάποια πιο γενικά. Οπως, για παράδειγμα, τι δυνατότητες έχει η Ελλάδα να διαδραματίσει ρόλο στην περιοχή; Πόσο αυτόνομη μπορεί να είναι η ελληνική εξωτερική πολιτική; Ποιες είναι οι παραγωγικές δυνατότητες της ελληνικής οικονομίας; Εχει παραγωγικές δυνατότητες; Είναι πιθανό το ενδεχόμενο η Ελλάδα να αποτελέσει μια χώρα που θα εκμεταλλευθεί τη δυναμική της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης; Πώς μπορεί να αντιστραφεί η εφιαλτική δημογραφική τάση; Και ορισμένα ειδικότερα ερωτήματα, αλλά σε απόλυτη σύνδεση με τα γενικότερα. Εχει εξασφαλίσει η Αθήνα την αυτονομία αποφάσεων σε ό,τι αφορά την πολιτική της έναντι των αμφισβητιών της εθνικής κυριαρχίας, με πρώτη την Τουρκία; Πέρα από τις –αναγκαίες– αγορές δισεκατομμυρίων για την αμυντική θωράκιση της χώρας και την εισαγωγή τεχνογνωσίας, υπάρχει σχέδιο για τη δημιουργία μιας αυτόνομης αμυντικής βιομηχανίας; Ποια είναι τα κίνητρα για την επιστροφή των ταλαντούχων Ελλήνων που πραγματοποίησαν απόδραση από τη χώρα στη δεκαετία 2010-2020; Είμαστε διατεθειμένοι να δεχθούμε περισσότερους μετανάστες; Ποια είναι η μεταναστευτική πολιτική της χώρας; Είναι επιτυχημένη η έως τώρα «παραγωγή» των δικτύων που τελικά συνεισφέρουν στη στελέχωση των πολιτικών κομμάτων (άρα και των κυβερνήσεων) και της αποκαλούμενης επιχειρηματικής ελίτ; Τέλος, είμαστε ειλικρινείς με τον εαυτό μας;