Καμιά φορά μοιάζει λες η Ιμβρος και η Τένεδος να παραμένουν στη σκιά της Ιστορίας, δηλαδή των τεράστιων ξεριζωμών στη Μικρά Ασία και την Πόλη, που αλλάξαν για πάντα το πρόσωπο του ελληνισμού. Κοντολογίς ξέρουμε για τη Σμύρνη, την Ανατολική Θράκη, τον Πόντο, αλλά αγνοούμε τους διωγμούς, τις ταπεινώσεις και τη φθορά που υπέστησαν οι πληθυσμοί αυτών των δύο καθαρά αιγαιοπελαγίτικων νησιών. Είδαν τη μοίρα τους να αλλάζει βάναυσα με τη Συνθήκη της Λωζάννης. Εκτοτε άρχισε μια εκστρατεία αφελληνισμού που κορυφώθηκε στα μέσα της δεκαετίας του ’60 με τρόπο αφάνταστα αποτελεσματικό. Εγινε απαλλοτρίωση των καλλιεργήσιμων εκτάσεων σε συντριπτικό ποσοστό, πλήττοντας τους αγρότες, φτιάχτηκαν νέοι οικισμοί με μέτοικους από τα βάθη της Ανατολίας, παύθηκε η ελληνική εκπαίδευση και η διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας. Χιλιάδες Ιμβριοι και Τενέδιοι ωθήθηκαν στην έξοδο προς την Ελλάδα, τις ΗΠΑ, την Αφρική και την Αυστραλία.
Ορισμένες φορές, το λεγόμενο «Πρόγραμμα Διάλυσης» είχε και πιο ακραίες παραμέτρους: στο Σχοινούδι, το μεγαλύτερο χωριό της Ιμβρου, ιδρύθηκαν τότε Ανοιχτές Αγροτικές Φυλακές. Βαρυποινίτες από πολλά μέρη της Τουρκίας κυκλοφορούσαν ελεύθεροι και τρομοκρατούσαν τον κόσμο με την ανοχή των Αρχών. Κι όμως αυτά τα βασανισμένα χώματα κρατούν ακόμα, και οι κάτοικοι που δεν μετανάστευσαν, γνωρίζουν πως σηκώνουν στους ώμους τους κοινότητες με παρουσία χιλιάδων ετών. Λογικό είναι, λοιπόν, ο Ιμβριος Πατριάρχης Βαρθολομαίος, που αγαπά όσο τίποτε τον τόπο της καταγωγής του, να τους δίνει απίστευτο κουράγιο όταν πηγαίνει στο νησί. Αλλωστε, η δική του παρουσία αλλά και το έργο που αθόρυβα κάνει, έχει συμβάλει πολύ, ώστε τις δύο τελευταίες δεκαετίες να υπάρχει σχετική βελτίωση. Το 2013 άνοιξε ξανά ελληνικό σχολείο.
Η τελευταία του επίσκεψη έγινε πρόσφατα, με αφορμή τα εγκαίνια του ανακαινισμένου εκ βάθρων παλαιού εξωκκλησίου του Αγίου Τρύφωνος, στο Σχοινούδι, τα οποία τέλεσε ο Μητροπολίτης Ιμβρου και Τενέδου κ. Κύριλλος. Εκεί βρέθηκαν και ο υφυπουργός Εξωτερικών της Ελλάδος, Ανδρέας Κατσανιώτης, η γενική πρόξενος της Ελλάδος στην Πόλη, Γεωργία Σουλτανοπούλου, ο κ. Παύλος Σταματίδης, πρόεδρος της Ιμβριακής Ενώσεως Μακεδονίας-Θράκης. Ο Πατριάρχης αναφέρθηκε στα πολλά ξωκκλήσια που ήταν διάσπαρτα στο νησί και με το «Πρόγραμμα Διάλυσης» βεβηλώθηκαν ή έγιναν σταύλοι. Τα τελευταία χρόνια υπάρχουν πρωτοβουλίες αποκατάστασης κάποιων εξ αυτών. Σημασία, ωστόσο, έχει η δύναμη που δείχνουν οι ίδιοι οι κάτοικοι.Να τι τόνισε ο Πατριάρχης: «Επ’ ουδενί λόγω δεν τελείωσαν όλα στην Ιμβρο και για την Ιμβρο. Εχουμε μέλλον διότι έχουμε πίστη στον Θεό. Εχουμε και πρέπει να έχουμε ομόνοια και ενότητα μεταξύ μας. Τα παιδιά των σχολείων μας είναι ό,τι δυνατότερο για να τονώσουμε την αισιοδοξία μας. Και εύχομαι ο Θεός να μη διαψεύσει τις ελπίδες μας. Και όπως μας βοήθησε να γίνουμε από τριακόσιοι, εξακόσιοι, να μας βοηθήσει να γίνουμε πολλοί περισσότεροι. Να γίνουμε άξιοι της Ιμβρου, της ιστορίας μας, των κόπων και των μόχθων των πατέρων μας».
