Σύγκρουση ως αυτοσκοπός
Οσοι αποδίδουν τα πρόσφατα κατορθώματα του Παύλου Πολάκη σε οργανωμένο σχέδιο του ΣΥΡΙΖΑ, δηλαδή σε κάποια μελετημένη στρατηγική που τέθηκε σε εφαρμογή αφού πρώτα συζητήθηκε ενδοπαραταξιακά και εγκρίθηκε, μάλλον δεν έχουν καταλάβει καλά τον ΣΥΡΙΖΑ ως κόμμα εξουσίας. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει κανένα σχέδιο, για τον ίδιο λόγο που δεν είχε σχέδιο ποτέ: οι σχηματισμοί που βασίζονται σε ακλόνητα δόγματα και αλληλεπικαλυπτόμενους εγωισμούς, που αντλούν έμπνευση από οράματα ολοκληρωτισμού και ενεργούν με οριακά θρησκευτικό ζήλο, ούτε οργανώνονται ούτε σκέφτονται, παρά μόνο πράττουν· συγκρουσιακά, σπασμωδικά, αγενώς. Για τον ΣΥΡΙΖΑ, η μόνη στρατηγική είναι η επίθεση με κάθε τρόπο και κάθε ευκαιρία. Δεν υπάρχουν ενδιάμεσες αποχρώσεις, ενώ η ηθική είναι κυρίως ευκαιριακό πρόσχημα, όχι εφαρμόσιμη αρχή. Για να καταλάβουμε τον ΣΥΡΙΖΑ, πρέπει να αποδεχτούμε τη μακιαβελικά δονκιχωτική ιδιοσυγκρασία του: έχει πάντα δίκιο, καθώς πατάει πάνω μας για το καλό μας.
Τηλεοπτικός αυτοματισμός
Σε αυτό το πλαίσιο, ο αντικοινοβουλευτισμός και οι αγοραίες εκφράσεις του Πολάκη εναντίον πολιτικών του αντιπάλων δεν θα έπρεπε να εκπλήσσουν, όσο απεχθείς κι αν είναι. Η ισχύς του συγκεκριμένου πολιτικού έγκειται ακριβώς στη δυνατότητα που του δίνουμε να σοκάρει ή, μάλλον, στη δική μας αδυναμία να σταματήσουμε να τον βρίσκουμε συνταρακτικό. Στην πραγματικότητα, η τακτική Πολάκη είναι φτιαγμένη από τα πιο κοινά και ευτελή υλικά του τηλεοπτικού μπανάλ. Γι’ αυτόν τον λόγο είναι και τόσο ακαταμάχητη, όπως άλλωστε και τα χαμηλού επιπέδου αλλά πάντοτε δημοφιλή τηλεοπτικά προγράμματα. Ο Πολάκης είναι ένα πολυφορεμένο ρούχο, ένας χαρακτήρας που απαντά σε όλο το φάσμα της κοινωνικής ζωής, από το γήπεδο μέχρι το σούπερ μάρκετ. Ο διαρκώς θυμωμένος ανθρωπότυπος που κουβαλάει όλο το δίκαιο και τη μαγκιά του κόσμου, και που, αν δεν προσέξουμε καλά, θα μας βάλει από στιγμή σε στιγμή στη θέση μας. Πρόκειται περί καρικατούρας με μοναδικό της χάρισμα την αυτοεπανάληψη.
Ηθική σύμπτωση
Ο Παύλος Πολάκης θα ήταν βαρίδι για τον ΣΥΡΙΖΑ, μόνο αν ο ΣΥΡΙΖΑ στόχευε σε κάτι καλύτερο από αυτόν, είτε από πλευράς έμψυχου δυναμικού είτε από πλευράς ψηφοφόρων. Προς το παρόν, ο Αλέξης Τσίπρας και οι γύρω από αυτόν δεν φαίνεται να έχουν τέτοιες φιλοδοξίες. Ο ΣΥΡΙΖΑ παραμένει ένα οκνηρό και αποδυναμωμένο πολιτικό πλάσμα χωρίς κίνητρα, ικανότητες και στόχους. Το μόνο που έχει να ελπίζει είναι μια μεγάλη ταραχή, ώστε να πλειοδοτήσει στην επιδείνωσή της και να διεκδικήσει υπόσταση μέσα από αυτήν. Αν η ταραχή δεν προσφέρεται από μόνη της, μπορεί να δημιουργηθεί τεχνητά· ο σόουμαν Πολάκης, ως οιονεί τρολ, αγωνίζεται προς αυτή την κατεύθυνση: να δημιουργήσει το κατάλληλο κλίμα ώστε η παράταξή του να αποκτήσει θέση σε ένα διάλογο στον οποίο, κατά τα άλλα, δεν έχει κάτι ουσιώδες να εισφέρει. Ο αγώνας του, όμως, είναι και υπόθεση ναρκισσισμού. Ο Πολάκης λατρεύει τον εαυτό του και αν ποτέ τα σπάσει με τον ΣΥΡΙΖΑ δεν θα είναι για λόγους ηθικούς, αλλά για λόγους ανταγωνισμού και αντικρουόμενων συμφερόντων.
Μπαγιάτικη δικαιολογία
Η ενασχόληση με τα θεατρικά δρώμενα του ΣΥΡΙΖΑ, βέβαια, έχει πάψει προ πολλού να αποτελεί άλλοθι για την αδράνεια και τις αστοχίες της κυβέρνησης. Εχει ειπωθεί πολλές φορές, αλλά μάλλον δεν έχει εντυπωθεί σ’ αυτούς που πρέπει: η αντι-ΣΥΡΙΖΑ λογική μπορεί να είναι πολιτική στάση, αλλά δεν αποτελεί πολιτικό εργαλείο. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι κυρίως οι θέσεις και λιγότερο οι αντιθέσεις· τις αντιθέσεις τις γνωρίζουμε ήδη και δεν ωφελεί ιδιαίτερα η συνεχής πρόταξή τους σαν άλλο ηθικό πλεονέκτημα. Από ένα σημείο κι έπειτα, τα εύσημα της ευνοϊκής σύγκρισης με το αυταπόδεικτο κακό αδυνατίζουν και δεν τιμούν εκείνους που τα διεκδικούν. Σιγά την κατάκτηση, να είναι κανείς καλύτερος από τον χειρότερο! Η παραπολιτική φιλολογία πρέπει να δώσει τη θέση της στη συγκρότηση πολιτικών που δεν θα λοξοκοιτάνε στην πλευρά του Πολάκη κάθε φορά που τα βρίσκουν σκούρα.
Αναζητώντας τη λογική
Μερικές φορές, ευκολότερο από το να εντοπίσεις τι πρέπει να κάνεις, είναι να εντοπίσεις τι δεν πρέπει να κάνεις. Οι συναναστροφές, ακόμη και σε επίπεδο τυπικής αβρότητας, με υπόδικους πρωταγωνιστές της trash TV είναι ένα σχετικό παράδειγμα. Ο υπόκοσμος δεν ενδείκνυται για δημόσιες σχέσεις και το κλείσιμο του ματιού σε εκπροσώπους του είναι αγκάθι στο κύρος και στην ηθική ακεραιότητα μιας κυβέρνησης που ποντάρει στα τελευταία. Η υπαναχώρηση, από φόβο ή ραθυμία, από ζωτικές μεταρρυθμίσεις που η κοινωνία έχει εγκρίνει με την ψήφο της, είναι ένα ακόμη τέτοιο παράδειγμα. Η βία και η γενικότερη κατάσταση υπανάπτυξης στα πανεπιστήμια κοστίζει στο προφίλ της κυβέρνησης πολύ περισσότερο απ’ όσο αυτή δείχνει να αντιλαμβάνεται· ροκανίζει την αξιοπιστία της πολύ αποτελεσματικότερα από τα fake news της αντιπολίτευσης.
Προεκλογικά άγχη
Καθώς οι συσχετισμοί των πολιτικών δυνάμεων αλλάζουν μέρα με τη μέρα, και οι ενδιαφερόμενοι ψάχνουν αγχωμένοι τις εκλογές στον ορίζοντα, μία αξία μοιάζει πιο επίκαιρη αλλά και δυσεύρετη από ποτέ: η σοβαρότητα. Οποιος καταφέρει να τη διατηρήσει, ίσως εκτός από ψήφους κερδίσει και σεβασμό.