Οπως διαβάζω σε ρεπορτάζ στην «Κ» του καλού συναδέλφου Νικόλα Ζώη («Με όχημα την Utopia ο Κουρεντζής στη Δύση»), ο Θεόδωρος Κουρεντζής παρουσιάζει την «Utopia», τη νέα του ορχήστρα με 112 μουσικούς από 28 χώρες.
Η είδηση δεν παρουσιάζει μονάχα καλλιτεχνικό ενδιαφέρον. Εχει και τις πολιτικές της υποδηλώσεις. Κατά τους Νew York Times, η ίδρυση της «Ουτοπίας» αποτελεί «κίνηση υπαγορευμένη από την πίεση που ο μαέστρος δέχεται μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, προκειμένου να απομακρυνθεί από την επιρροή του ρωσικού κράτους».
Πράγματι, αρκετοί μουσικόφιλοι διερωτήθηκαν αν ο Κουρεντζής θα έπαιρνε θέση αναφορικά με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Κράτησε όμως αποστάσεις. Ολη του η καριέρα, αλλά και η προσωπική ζωή, είναι θεμελιωμένη πάνω στον άρρηκτο δεσμό που έχει με τη Ρωσία. Και όχι μόνο με τη ρωσική κουλτούρα.
Ο Κουρεντζής έχει σπουδάσει στην Αγία Πετρούπολη και είναι πολιτογραφημένος Ρώσος από το 2014. Κυρίως, όμως, η πρώτη του ορχήστρα, η MusicAeterna, χρηματοδοτείται από την τράπεζα VTB, της οποίας μεγάλο μέρος ανήκει στο ρωσικό κράτος. Η συγκεκριμένη τράπεζα έχει δεχτεί κυρώσεις από τη Δύση μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Είναι και κάτι ακόμα: στο διοικητικό συμβούλιο του ιδρύματος που βρίσκεται πίσω από τη MusicAeterna βρίσκει κανείς πρόσωπα που, σύμφωνα με δημοσιεύματα, συνεργάζονται στενά με τον Βλαδίμηρο Πούτιν. Επιπροσθέτως, η Gazprom ήταν χορηγός πρόσφατης περιοδείας της στη ρωσική επικράτεια.
Με τη νέα ορχήστρα του, η ονομασία της οποίας (Ουτοπία) έχει συμβολικό βάρος, που δύσκολα μπορεί να αποσυνδεθεί με το δυστοπικό περιβάλλον που βιώνουμε διεθνώς τους τελευταίους μήνες, δείχνει να στοχεύει σε αυτό που θίγει και ο Ν. Ζώης: στη σύνδεση με τη Δύση. Οπως αναφέρει χαρακτηριστικά το ρεπορτάζ, «οι δικοί της χρηματοδότες είναι Ευρωπαίοι φορείς και μαικήνες των τεχνών, μεταξύ των οποίων το ίδρυμα Kunst & Kultur DM. Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι η “Utopia” δεν έχει επίσημη έδρα. (…) Για την ακρίβεια, τα παραπάνω συνοψίζουν μάλλον πολύ καλά, όπως το έθετε σε σχετικό άρθρο της η γερμανική εφημερίδα Die Welt, το “πώς ο Θεόδωρος Κουρεντζής θέλει να ξανακερδίσει τη Δύση”».
Διαισθάνεται ο ιδιοφυής μουσικός τη διεθνή απομόνωση προς την οποία οδεύει η Ρωσία; Προσπαθεί να ρίξει «γέφυρες» μέσω της μουσικής προτού να είναι πολύ αργά, δίχως την ίδια στιγμή να ενοχλήσει ορισμένους Ρώσους που δεν πρέπει να ενοχλήσει;
Το ρεπερτόριο, πάντως, σε πρώτη φάση, περιλαμβάνει έργα Ρώσου συνθέτη (Στραβίνσκι) και Γάλλου (Ραβέλ). Ταιριαστός συνδυασμός για την περίσταση…