Αν κάτι μπορεί και πρέπει να αναγνωριστεί στον Χριστόφορο Παπακαλιάτη, είναι το χαρακτηριστικό του στυλ: η τεχνικώς άρτια εικόνα των έργων του· το σχολαστικά επιμελημένο σάουντρακ· ο νευρώδης τρόπος που εκφέρει τον λόγο· ο μοιραίος πρωταγωνιστικός ρόλος τον οποίο επιφυλάσσει πάντοτε στον εαυτό του. Είναι όμως ένα ακόμη γνώρισμα που μαρτυρεί το στίγμα του ακριβέστερα κι από υπερσύγχρονο GPS: όταν κανείς παρακολουθεί έργο του Χριστόφορου Παπακαλιάτη, στην πραγματικότητα το έχει παρακολουθήσει ήδη. Η νέα σειρά του δημιουργού με τίτλο «Maestro» είναι, όπως αναμενόταν, ένα δημιουργικό κράμα της σειράς «Euphoria» του HBO, της ταινίας «Call Me By Your Name» του Λούκα Γκουαντανίνο και της σειράς «Ozark» του Netflix. Ειδικά δε σε ό,τι έχει να κάνει με την τελευταία, ο Χριστόφορος Παπακαλιάτης δεν έμεινε μόνο σε αισθητικές λεπτομέρειες και υφολογικά στοιχεία· αντιθέτως, έχει ξεσηκώσει την κεντρική ιστορία (δυσλειτουργική οικογένεια που «ξεπλένει» χρήμα), τους χαρακτήρες, μέχρι και το παραθαλάσσιο περιβάλλον! Το κερασάκι στην τούρτα ήταν ένα πλάνο βγαλμένο από την εμβληματική σειρά «Breaking Bad» (ίσως την πιο διάσημη απ’ όσες περιγρά-φουν την «τέχνη» του ξεπλύματος).
Ενοχο παρελθόν
Μια βόλτα στο YouTube είναι αρκετή για να θυμηθεί κανείς την παράδοση του Χριστόφορου Παπακαλιάτη στη δραστηριότητα της δημιουργικής αντιγραφής: σκηνές αλλά και διάλογοι από την κλασική σειρά «Friends» έχουν μεταφερθεί αυτούσια σε παλαιότερες σειρές του, περισσότερες φορές απ’ όσες μπορεί κανείς να μετρήσει· ο θάνατος της ηρωίδας που ενσαρκώνει η Αν Χάθαγουεϊ στην ταινία «One Day» έχει και αυτός ξεπατικωθεί στην ταινία του με τίτλο «Αν». Μέχρι και η πιο συγκινητική σκηνή της Μπέτι Μίντλερ στην ταινία «Beaches» του 1988(!) έχει μεταφερθεί στο «Η ζωή μας μια βόλτα», με τον Χριστόφορο Παπακαλιάτη, εννοείται, στη θέση της Μπέτι Μίντλερ. Εύλογα, στα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του ηθοποιού/σκηνοθέτη/σεναριογράφου προστίθεται κι ένα ακόμη: η πλήρης υποτίμηση του κοινού του. Είναι δυνατόν να πιστεύει ότι οι θεατές δεν έχουν παρακολουθήσει, πιθανότατα πριν καν τα παρακολουθήσει ο ίδιος ο καλλιτέχνης, τα αυθεντικά έργα που κουτοπόνηρα μεταγράφει στο μιμητικό του σύμπαν; Και αν γνωρίζει πως γνωρίζουμε, γίνεται να μην τον νοιάζει;
Πρόβλημα ουσιαστικό
Υπάρχει, βέβαια, και η άποψη ότι η αντιγραφή δεν παίζει μεγάλο ρόλο. Μπορεί ο σκοπός να αγιάζει τα μέσα! Oμως το τελευταίο πόνημα του Παπακαλιάτη βρίσκεται πολύ μακριά απ’ ό,τι θα μπορούσε να χαρακτηριστεί επίτευγμα. Ο ναρκισσισμός του δημιουργού και πρωταγωνιστή –ο οποίος υποδύεται έναν μουσικό που καταφθάνει στους Παξούς και μέσα σε λίγα λεπτά κάνει το νησί να παραμιλάει με την ομορφιά του!– διαποτίζει κάθε κομμάτι του έργου με το μικρόβιο της αβασάνιστης, επιφανειακής προσέγγισης. Οι χαρακτήρες, ακόμη κι εκείνοι με καλή πρώτη ύλη, αποτυπώνονται ως μονοδιάστατες καρικατούρες (η αντισυμβατική καλλονή, η μποέμ γιαγιά, ο μυστηριώδης γιατρός). Η βία αισθητικοποιείται – τη βλέπουμε περισσότερο για να την καταναλώσουμε ως έργο τέχνης, παρά για να την κατανοήσουμε ως σχόλιο. Οι γκέι χαρακτήρες πλάθονται με απαρχαιωμένα υλικά στρέιτ έμπνευσης και απηχούν προβληματισμούς και αδιέξοδα από τα βαθιά ’80s, η σύγχρονη γυναίκα αντιμετωπίζεται είτε ως «cool girl» (εγώ δεν είμαι σαν τις άλλες) είτε ως θύμα των καταστάσεων, ενώ το σύνολο μοιάζει περισσότερο με ακριβή διαφήμιση κινητής τηλεφωνίας παρά με συνεκτική οπτική αφήγηση. Η «ανατροπή» του πρώτου επεισοδίου είχε κάτι από παρωδία: εκεί όπου ο Χριστόφορος Παπακαλιάτης είδε ένα έξυπνο σκηνοθετικό εύρημα, ο μοντέρνος κόσμος ανέγνωσε μια αφορμή για σκετσάκι του «Saturday Night Live».
Ευκαιρία καριέρας
Ο Παπακαλιατισμός δεν θα μπορούσε ποτέ να είναι ρεύμα, γιατί αποτελεί ταξικό προνόμιο. Κανείς άλλος δεν διαθέτει την πολυτέλεια να χτίζει καριέρα πάνω σε ιδέες άλλων και να βγαίνει από αυτό αλώβητος, με την πλήρη στήριξη της βιομηχανίας του, αλλά και του Τύπου. Θα μπορούσε, όμως, το φαινόμενο αυτό να γίνει σειρά! Και σε αυτή την περίπτωση, ο Χριστόφορος Παπακαλιάτης δεν θα είχε ανάγκη να αντιγράψει κανέναν.