Σημαντικά αμερικανικά έντυπα, αναφερόμενα στην ποινική δίωξη που άσκησε δικαστήριο της Νέας Υόρκης στον τέως πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, χαρακτηρίζουν την υπόθεση «αμερικανική τραγωδία».
Οχι, δεν είναι τα τραμπικά μέσα που χρησιμοποιούν τέτοιο χαρακτηρισμό. Είναι τα φιλελεύθερα, όσα δηλαδή άσκησαν δριμύτατη κριτική στον τέως πρόεδρο. Και, όχι, δεν θρηνολογούν για το πρόσωπο· θρηνολογούν για τον θεσμό.
Αμερικανική τραγωδία. Αυτός ήταν ο τίτλος ενός φημισμένου μυθιστορήματος του σημαντικού σοσιαλιστή Αμερικανού δημοσιογράφου και συγγραφέα Θεόδωρου Ντράιζερ (1871-1945). Ο Ντράιζερ δημοσίευσε την «Αμερικανική τραγωδία» το 1925.
Το βιβλίο θεωρήθηκε αντιπροσωπευτικό της αμερικανικής σχολής του νατουραλισμού, λογοτεχνικό και καλλιτεχνικό ρεύμα στα τέλη του 19ου αιώνα στο οποίο πρώτευσε βέβαια ο μεγάλος Εμίλ Ζολά.
Στα έργα του νατουραλισμού δεν αρκεί η πιστή, αληθοφανής αποτύπωση της καθημερινότητας. Εκείνο που προέχει είναι η ανάδειξη της αδυναμίας του ατόμου να ξεφύγει από το κοινωνικό πλαίσιο στο οποίο γεννήθηκε και μεγάλωσε. Το περιβάλλον σου σε καταπίνει, λέει το νατουραλιστικό μυθιστόρημα.
Στο εν λόγω βιβλίο του Ντράιζερ, ένας νεαρός χαμηλής κοινωνικής στάθμης προσπαθεί να ανέλθει, αλλά στο τέλος θα νικηθεί από τις ροπές μέσα στις οποίες έχει γαλουχηθεί, φτάνοντας στο έγκλημα. Στο σινεμά το βιβλίο γνώρισε δόξες το 1951, όταν το μετέφερε ο Τζορτζ Στίβενς με τον τίτλο «Μια θέση στον ήλιο», με πρωταγωνιστές τον Μοντγκόμερι Κλιφτ, την Ελίζαμπεθ Τέιλορ και τη Σέλι Γουίντερς.
Γιατί όμως «αμερικανική τραγωδία»; Διότι είναι το αντίθετο του αμερικανικού ονείρου. Αντί το άτομο να υπερβεί τα όριά του, τα προσωπικά και τα κοινωνικά, καταπίνεται στο τέλος από αυτά. Είναι η διάψευση του κατεξοχήν αμερικανικού αφηγήματος.
Στην περίπτωση του ζάπλουτου Τραμπ, ο οποίος μάλιστα διετέλεσε και «πλανητάρχης», πού κολλάει όλο αυτό; Ισως στο ότι, ανεξάρτητα από το οικονομικό υπόβαθρο, και τον Τραμπ φαίνεται να τον καταπίνει το περιβάλλον, η νοοτροπία μέσα στην οποία ανδρώθηκε: η απληστία, η έπαρση, ο αγοραίος κυνισμός.
Σημειώνεται πως αυτή είναι η πρώτη φορά στην Ιστορία που πρώην ή νυν Αμερικανός πρόεδρος υφίσταται ποινική δίωξη. Η αιτία, θυμίζουμε, είναι ο χρηματισμός στον οποίο προέβη, παραμονές της εκλογής του, στην πορνοστάρ Στόρμι Ντάνιελς προκειμένου να την κάνει να σωπάσει για την πληρωμένη σεξουαλική επαφή που είχαν (η Ντάνιελς έγραψε ολόκληρο βιβλίο γι’ αυτό).
Είναι αμερικανική τραγωδία για φιλελεύθερα έντυπα όπως το New Yorker και το Atlantic, διότι εδώ το μεγάλο πλήγμα υφίσταται ο θεσμός. Ως γνωστόν, ο Τραμπ αγνοούσε ή και περιφρονούσε ακόμη κάθε έννοια θεσμού.