Σε πρώτο επίπεδο φταίει το εκλογικό σύστημα, που είναι άκαμπτο σε σχέση με τις συνεργασίες των κομμάτων. Για να πάρουν μέρος μαζί σε κοινό σχήμα, στις επόμενες εκλογές, ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ θα πρέπει να αυτοδιαλυθούν και μετά να «αλεστούν» για να προκύψει νέο κόμμα συντεθειμένο από τα υλικά τους. Δεδομένου ότι τα κόμματα είναι και γραφειοκρατικές οντότητες, γρανάζια κρατικοδίαιτου συστήματος και κλειστών μηχανισμών, είναι πολύ δύσκολο οι «ιδιοκτήτες» τους να εγκαταλείψουν τα θεσμικά προνόμιά τους και να δοκιμαστούν σε νέες περιπέτειες.
Αλλά ακόμη και αν άλλαζε ο εκλογικός νόμος για να διευκολυνθούν τέτοιου είδους συμμαχίες, όπως συμβαίνει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες (Γερμανία, Ιταλία, Ισπανία κ.ά.), επίσης είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς πώς θα υποχωρούσαν κομματικοί εγωισμοί, ηγετικοί ναρκισσισμοί και η ιδιοτέλεια οργανωμένων ομάδων για να αναδειχθεί ένας νέος πολιτικός φορέας από μηδενική βάση.
Οσοι επικαλούνται το Επινέ, το ιδρυτικό συνέδριο των κατακερματισμένων δυνάμεων της γαλλικής σοσιαλδημοκρατίας το 1971, ξεχνούν ότι η ενότητα τότε επιτεύχθηκε σε μεγάλο βαθμό επειδή υπήρχε ένας Φρανσουά Μιτεράν και όχι απλώς επειδή το επέβαλε η ιστορική συγκυρία.
Εδώ και τώρα, ισχύει ότι δεν μπορεί να υπάρξει ισχυρή προοδευτική αντιπολίτευση χωρίς συγκλίσεις, αλλά επίσης ισχύει ότι ούτε ο Στ. Κασσελάκης ούτε ο Ν. Ανδρουλάκης πείθουν ως ηγέτες κυβερνητικής παράταξης που μπορούν να εμπνεύσουν την κοινωνική πλειοψηφία.
Ισχύει ακόμη ότι η «χημεία» μεταξύ τους είναι κακή και ότι δεν υπάρχει κοινός ψυχικός χώρος για να συναντηθούν στελέχη της εκσυγχρονιστικής πτέρυγας του ΠΑΣΟΚ με τον πολακικό κόσμο του ΣΥΡΙΖΑ.
Με άλλα λόγια, όταν ακόμη δεν έχει καταφέρει η Νέα Αριστερά να συμπορευτεί με τους «Πράσινους» του Π. Κόκκαλη, μπορεί κανείς εύκολα να συμπεράνει πόσο πιο δύσκολο θα ήταν ένα ανάλογο εγχείρημα για τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ, που έχουν χωριστεί στη διαδρομή τους όχι μόνον από ανταγωνισμούς και αντιπαραθέσεις, αλλά και από καθαρό μίσος.
Αθροιστικά, το ποσοστό όλων των κομμάτων αριστερά της Ν.Δ. μπορεί να ξεπεράσει το 45%, αλλά αυτό δεν σημαίνει και πολλά δεδομένων των σκληρών διαχωριστικών γραμμών ανάμεσά τους.
Τα πράγματα γίνονται ακόμη πιο περίπλοκα εάν συνεκτιμήσει κανείς την απήχηση του Κυριάκου Μητσοτάκη στο Κέντρο και την κυριαρχία της Ν.Δ. στον πολιτικό χώρο αριστερά της.
Ακόμη και η κατοχύρωση της ισότητας στον γάμο που διχάζει το κυβερνών κόμμα, όπως θα δίχαζε οποιοδήποτε συντηρητικό κόμμα υπό την επιρροή της Εκκλησίας, έχει προκαλέσει εσωκομματικά προβλήματα και στα κόμματα της αντιπολίτευσης που αυτοπροσδιορίζεται ως προοδευτική (περισσότερα στο ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, λιγότερα στον ΣΥΡΙΖΑ, με το ΚΚΕ να συντάσσεται με την Ελληνική Λύση και τη ΝΙΚΗ κατά του συγκεκριμένου νομοσχεδίου).
Αθροιστικά, το ποσοστό όλων των κομμάτων αριστερά της Ν.Δ. μπορεί να ξεπεράσει το 45%, σύμφωνα με εκτιμήσεις πολιτικών επιστημόνων, αλλά αυτό δεν σημαίνει και πολλά δεδομένων των σκληρών διαχωριστικών γραμμών ανάμεσά τους, με τις προσωπικές αντιπάθειες και τους παλιούς λογαριασμούς να επηρεάζουν καταλυτικά τη δυναμική των σχέσεων.
Μετά τις ευρωεκλογές, το τρίτο κόμμα (είτε είναι το ΠΑΣΟΚ είτε ο ΣΥΡΙΖΑ) θα ταρακουνηθεί, πολύ εντονότερα, εάν βρίσκεται σε μικρή απόσταση από το τέταρτο, που, σύμφωνα με όλες τις δημοσκοπήσεις, θα είναι το ΚΚΕ.
Αλλά και το δεύτερο κόμμα, εάν δεν πλησιάζει το 20%, θα δυσκολευτεί να πείσει ότι μπορεί να απειλήσει τη Ν.Δ. στις εθνικές εκλογές που, κανονικά, θα γίνουν το 2027.
Μέχρι τότε, βέβαια, υπάρχει πολύς πολιτικός χρόνος και είναι νωρίς για να διατυπωθούν ασφαλείς εκτιμήσεις, αλλά είναι ήδη αργά για τα κόμματα αριστερά της Ν.Δ. να ξανασυστηθούν στο εκλογικό ακροατήριο.