Αντίφαση: τη νύχτα που δύο διεμφυλικά άτομα δέχθηκαν ομαδική επίθεση στην πλατεία Αριστοτέλους, βρισκόταν σε εξέλιξη το 26ο Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης (7-17.3). Η αντίφαση έγκειται στο ότι μεγάλο μέρος της θεματολογίας του φεστιβάλ είναι αφιερωμένο σε LGBTQ+ θεματικές.
Η άλλη μεγάλη θεματική της φετινής διοργάνωσης είναι η ιδέα της δημοκρατίας και πόσο δοκιμάζεται σήμερα στον κόσμο, με μερικές εξαιρετικά ενδιαφέρουσες ταινίες. Συνεπώς, αυτή την εβδομάδα στη στήλη αυτή θα λοξοδρομήσουμε ελαφρώς: δεν θα έχουμε οδηγό ένα βιβλίο, όπως τις προηγούμενες εβδομάδες, αλλά το 26ο Φεστιβάλ και όσες ταινίες προλάβαμε τις μέρες που ήμασταν εκεί να παρακολουθήσουμε.
Μία ημέρα, λοιπόν, πριν από την επίθεση στην Αριστοτέλους, προβλήθηκε στην αίθουσα «Μακεδονικόν» το ντοκιμαντέρ «Queercore: How to Punk a Revolution», γυρισμένο το 2017, σε σενάριο και σκηνοθεσία του Γιόνι Λέισερ.
Ο τίτλος –Queercore– είναι ενδεικτικός: «σκληροπυρηνική» (εκ του hardcore) queer θεματολογία με άξονα ένα ελάχιστα γνωστό χρονικό: άτομα από μια περιθωριοποιημένη μερίδα των LGBTQ+ κοινοτήτων της εποχής, στον Καναδά και τις ΗΠΑ, με μουσικό και κινηματογραφικό υπόβαθρο, υιοθέτησαν τη λεκτική, εικαστική προκλητικότητα του πανκ για να διαχωρίσουν στη συνέχεια τη θέση τους από αυτό και να εκφράσουν την αυτονομία τους, καθώς, ακόμη και το ίδιο το πανκ –έντονα ομοφοβικό σε πολλές του εκφάνσεις– στράφηκε εναντίον τους.
Μέσα από σειρά συνεντεύξεων και μαρτυριών από τα άτομα που πρωτοστάτησαν σ’ εκείνη την κίνηση και με πρωτότυπο οπτικοακουστικό υλικό της εποχής, ανακαλύπτουμε ότι για τα άτομα αυτά αντίπαλος δεν ήταν μονάχα ο ομοφοβικός σκίνχεντ ή ο οπισθοδρομικός συντηρητικός, αλλά ακόμη και η πιο «παραδοσιακή» γκέι κοινότητα η οποία, πλην του σεξουαλικού προσανατολισμού, στα δικά τους μάτια τουλάχιστον αποδεχόταν επί της ουσίας τον κονφορμισμό του στρέιτ κόσμου.
Οπως λένε στην ταινία για τα άτομα αυτά, η έννοια του «στρέιτ» αφορούσε λιγότερο τον σεξουαλικό προσανατολισμό και περισσότερο ένα σετ αντιλήψεων, έναν τρόπο ζωής. Χαρακτηριστικό είναι ότι στις αρχές της δεκαετίας του ’90 ο διάσημος Κερτ Κομπέιν, των «Νιρβάνα», πήρε το μέρος τους λέγοντας «είμαι γκέι παρότι είμαι στρέιτ»…
Το ντοκιμαντέρ του Λέισερ αναβιώνει μια εποχή μακρινή και έναν κόσμο που έχει παρέλθει, αλλά που σε μια δεδομένη στιγμή, μέσα στην «εξαλλοσύνη» του, διεκδίκησε μια ζωή ελευθερίας.
Υπό αυτήν την έννοια, το ντοκιμαντέρ εμπίπτει και στην έτερη θεματική του Φεστιβάλ, την ιδέα της δοκιμαζόμενης δημοκρατίας. Αλλά επ’ αυτού θα επανέλθουμε αύριο, με το συγκλονιστικό «Ναβάλνι» (2022) του Ντάνιελ Ρόχερ.