Είναι μια κρίση διαρκής, που μολονότι οξυνόμενη προβληματίζει μόνο εκείνους που θίγει· άλλωστε, ό,τι σχετίζεται με την καθημερινότητα μετατρέπεται αναπόδραστα σε κοινό τόπο. Μεταναστευτικό. Ενα κύμα χιλιάδων κυνηγημένων από τον πόλεμο, την απώλεια στέγης και πατρίδας, την ανέχεια, για άλλη μια φορά σκάει στο Ανατολικό Αιγαίο και ξεφουσκώνει πλήρως στην Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη, αφού πρώτα «βρέξει» τα νησιά, την ελληνική πρωτεύουσα, τη βόρεια μεθόριο, την ΠΓΔΜ, τη Σερβία, την Ουγγαρία. Μόνο που οι πέραν της Ελλάδος «σταθμοί» άρχισαν να υψώνουν τείχη και το κύμα πλέον αργά, δραματικά, πισωγυρίζει. Στην περιοχή των συνοριακών σταθμών των Ευζώνων και της Ειδομένης συνωστίζονται χιλιάδες. Το τελευταίο διάστημα, περίπου 1.000 την ημέρα περνούν στην ΠΓΔΜ. Αρκετοί δέχονται επιθέσεις από μαφίες και επαναπροωθούνται στη χώρα μας τραυματισμένοι και καταληστευμένοι. Υστερα από λίγο ξεκινούν και πάλι το οδυνηρό ταξίδι. Ομως ήδη, στη Γευγελή, αλλά και κατά μήκος των 50 χλμ. της συνοριακής γραμμής αναπτύσσονται δυνάμεις του στρατού που μαζί με την αστυνομία επιχειρούν να «συγκρατήσουν» τις ροές, εγκλωβίζοντάς τις στην ουδέτερη ζώνη μεταξύ Ελλάδας και Σκοπίων.
Πιο βόρεια και η Ουγγαρία άρχισε την κατασκευή φράχτη στα σύνορα με τη Σερβία (175 χλμ.), τα οποία περιφρουρεί πλέον και ο στρατός. Από τις αρχές του χρόνου έχουν περάσει από τη Σερβία στην Ουγγαρία 81.000 μετανάστες, όταν το 2014 διέσχισαν τα εδάφη της 43.000…
Στο μεταξύ, στο Αιγαίο, όπου καθημερινά λιμενικοί και εθελοντές ζουν τον αδιάλειπτο κοπιώδη κύκλο της διάσωσης, καταγραφής, σίτισης, «στέγασης», αποδέσμευσης (επιβίβασης στα πλοία για Πειραιά), νέων, μανάδων με μωρά και νήπια, ακόμα και τυφλών ή ανάπηρων, δοκιμάζονται οι αντοχές όλων. Αυξανόμενα πλήθη, συνωστισμένα σε απρόσφορους χώρους, φωνές (θέλουν να αποχωρήσουν το γρηγορότερο, αλλά η ταυτοποίηση παίρνει μέρες), συμπλοκές.
Η Ευρώπη μήνες τώρα μελετά να απορροφήσει, σε βάθος δύο χρόνων, 16.000 πρόσφυγες από την Ελλάδα, όταν 16.000 πρόσφυγες/μετανάστες μπαίνουν στην Ελλάδα σε 16 μέρες (κατά μέσον όρο, τους θερινούς μήνες, 1.000 την ημέρα). Από την αρχή του χρόνου έχουν εισέλθει στη χώρα –που διαθέτει λιγότερες από 2.000 θέσεις υποδοχής– περισσότεροι από 77.000…
Χρόνια τώρα, τους τελευταίους μήνες πιο έντονα, μετά τους πνιγμούς 2.000 μεταναστών στη Μεσόγειο, επαναλαμβάνεται ότι απαιτείται «μια λύση κοινής ευρωπαϊκής ευθύνης», με μικρό πρακτικό αποτέλεσμα – αν συμμορφωνόμασταν με ένα από τα χιλιοειπωμένα πράγματα, η μορφή του κόσμου θα άλλαζε. Αντίθετα, κάθε ευρωπαϊκό κράτος ξεχωριστά κλείνει την κρίση έξω από την αυλή του.
Εύκολοι στην ονοματοδοσία ιδεωδών, γυρεύουμε ανακούφιση σε λεκτικές επινοήσεις: «κοινή ευθύνη». Οχι, ουδείς αναλαμβάνει ευθύνη για ό,τι έλαχε στον πλησίον του, ενώ θα έπρεπε να πρωτοστατεί μαζί του στη μεγάλη «υπόσχεση» για στήριξη στην πηγή των δεινών, για κινήσεις σε περιοχές που παράγουν μετανάστες. Αντίθετα, αφήνει τον ζυγό της τύχης να ζυγίζει μόνο για τον άλλο τα αρνητικά στοιχεία, να γίνεται ο άλλος το κοχλάζον φίλτρο κατακράτησης «του προβλήματος». Λησμονώντας ότι καμία κρίση δεν είναι διαχειρίσιμη αν βλέπεις μόνο τη μία πλευρά του φεγγαριού.