Μπορεί να προσφέρονται για εντυπωσιακούς τίτλους τα σχήματα του είδους «Ανεμος αλλαγής στην Ευρώπη», «Ευρωπαϊκή στροφή προς τα Κεντροδεξιά», «Αριστερό κύμα» και όσα άλλα περιγράφουν τις εκλογικές «στιγμές» της ιστορίας της γηραιάς ηπείρου, η ερμηνευτική τους αξία ωστόσο είναι πολύ μικρή. Αν υπάρχει ένα γενικότερο ευρωπαϊκό γνώρισμα είναι η άνοδος του ευρωσκεπτικισμού. Και αυτός όμως δεν έχει ένα και μόνο χρώμα. Στον καθαρά αντιδραστικό ευρωσκεπτικισμό, του εθνικισμού και της μισαλλοδοξίας, που τώρα ξιφουλκεί κατά των προσφύγων και των μεταναστών, αντιτίθεται ένας ευρωσκεπτικισμός δημιουργικού ή προωθητικού χαρακτήρα, που επιχειρεί να ξαναφέρει στο προσκήνιο, με ανανεωμένο νόημα, όσες αρχές και αξίες πλήττει η εμμονική λιτότητα και η αυταρχική γερμανική ηγεμονία, ο «λιταρχισμός» μονολεκτικά.
Το δόγμα της λιτότητας αφενός και η βαριά κρίση, με τα συνήθη θύματα, τους πιο αδύναμους, η διαφθορά αφετέρου του δικομματισμού, που δέσποσε στη μεταφρανκική Ισπανία, ήταν οι κύριες παράμετροι της εκλογικής αναμέτρησης στη μεγάλη χώρα του Νότου, αυτό το «έθνος εθνών» όπως το χαρακτηρίζουν οι Podemos. Ορισμένες πτυχές του αποτελέσματος θα υποστήριζαν την άποψη περί αναλογίας με όσα συμβαίνουν τελευταία στην Ελλάδα και την Πορτογαλία, όπου αναδείχθηκαν κυβερνήσεις αριστερού χρωματισμού.
Η άποψη αυτή ενισχύεται ακόμα περισσότερο αν θυμηθούμε ότι οι τρεις χώρες αντιμετωπίστηκαν από την ευρωπαϊκή οικονομική ελίτ και το πολιτικό διευθυντήριο σαν τρία από τα τέσσερα μέλη των PIGS: Οι προς σφαγήν, που έχουν ήδη πληρώσει βαρύτατα (τεράστια ανεργία, μόνιμη ύφεση, μυριάδες νεόπτωχοι, εξώσεις και αυτοκτονίες, φαλκίδευση της εθνικής κυριαρχίας, όσο κι αν ο κ. Ραχόι επαναλάμβανε επηρμένα πως «η Ισπανία δεν είναι Ελλάδα»), αντέδρασαν με διασταυρούμενους ή τεμνόμενους τρόπους και πιθανόν αλληλεπηρεαζόμενοι, μέχρις ενός βαθμού. Από κει και πέρα όμως η αντίδραση σε κάθε χώρα έχει τα απολύτως δικά της γνωρίσματα. Δεν είναι εύκολο άλλωστε να αποδώσουμε κοινά ιδεολογικά χαρακτηριστικά στο νυν ΠΑΣΟΚ, λ.χ., και στα σοσιαλιστικά κόμματα της Ισπανίας και της Πορτογαλίας, μόνο και μόνο λόγω κοινής επωνυμίας.
Οπου κι αν γίνονται, οι εκλογές παραμένουν γιορτή της δημοκρατίας, παρότι πληθαίνουν όσοι προτιμούν να αυτοαποκλείονται από το γιορτινό κλίμα, δηλώνοντας το ευαγγελικό «έχε με παρητημένον», ποικιλότροπα εξειδικευμένο. Το πρόβλημα της δημοκρατίας στην Ευρώπη δεν σχετίζεται μόνο με το μέγεθος της αποχής από τα κοινά ή με τον εσκεμμένα αδύναμο χαρακτήρα θεσμών όπως η Ευρωβουλή. Σχετίζεται και με τον μικρό σεβασμό που δείχνουν οι ηγεμονεύουσες χώρες απέναντι στα εκλογικά αποτελέσματα των περιφερειακών κρατών. Θα ήταν άραγε μανιώδης της συνωμοσιολογίας όποιος υπέθετε ότι τώρα σε Βρυξέλλες και Βερολίνο διερευνούν πώς θα στερήσουν από τους Podemos όση ισχύ τούς πρόσφερε η ψήφος των Ισπανών πολιτών;