ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Ευκαιρία να σταλούν συγκεκριμένα μηνύματα για την ενταξιακή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων αποτελούν οι ξεχωριστές σύνοδοι κορυφής των ηγετών της Ευρωπαϊκής Eνωσης με τους ομολόγους τους από τις χώρες της περιοχής. Η τρίτη κατά σειρά σύνοδος Ευρωπαϊκής Ενωσης – Δυτικών Βαλκανίων θα πραγματοποιηθεί αυτή τη φορά στις Βρυξέλλες την προσεχή Τετάρτη, μία ημέρα πριν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο –το τελευταίο για φέτος–, όπου μάλιστα η διεύρυνση θα αποτελέσει βασικό θέμα στην ατζέντα των «27» ηγετών, που καλούνται να αποφασίσουν συγκεκριμένα για το εάν θα ανοίξουν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις για Ουκρανία, Μολδαβία και Βοσνία – Ερζεγοβίνη, αλλά και εάν θα αποδοθεί καθεστώς υποψήφιας προς ένταξη χώρας στη Γεωργία. Για συμβολικούς κυρίως λόγους κρίθηκε απαραίτητο να πραγματοποιηθεί στις Βρυξέλλες η φετινή σύνοδος για τα Δυτικά Βαλκάνια, προκειμένου –όπως παραδέχθηκε Ευρωπαίος διπλωμάτης– να δοθεί μήνυμα ότι η Ε.Ε. «δεν ξεχνάει την περιοχή», παρά το γεγονός ότι διαπιστώνεται «κόπωση» για την ενταξιακή προοπτική των «6» συνολικά χωρών, λόγω και μη προώθησης των απαιτούμενων μεταρρυθμίσεων.
Για την περίπτωση ειδικά της Βόρειας Μακεδονίας και της Αλβανίας δεν υπάρχει ρεαλιστικά περιθώριο χρόνου, ώστε να περάσουν στην επόμενη φάση των διαπραγματεύσεών τους με την Ευρωπαϊκή Ενωση φέτος, καθώς η πρώτη δεν έχει προχωρήσει στις συνταγματικές αλλαγές που θέτει ως όρο η Βουλγαρία για να συναινέσει, ενώ για τη δεύτερη –με βάση και την κατάθεση δήλωσης της Ελλάδας την προηγούμενη εβδομάδα στην Επιτροπή Μονίμων Αντιπροσώπων (COREPER)– η Αθήνα «δεν πρόκειται να συμφωνήσει στα επόμενα στάδια της ενταξιακής διαδικασίας», εάν δεν αναλάβει άμεσα καθήκοντα ο εκλεγμένος δήμαρχος Χειμάρρας Φρέντι Μπελέρης και δεν υπάρχει σεβασμός στο δικαίωμά του για δίκαιη δίκη.
Το μήνυμα της Ελλάδας είναι σαφές και μάλιστα καταγράφεται –εμμέσως πλην σαφώς– και στο κείμενο της διακήρυξης της Συνόδου Ευρωπαϊκής Ενωσης – Δυτικών Βαλκανίων. Σύμφωνα με το προσχέδιο του κειμένου, που έχει στην κατοχή της η «Κ», ενώ δεν γίνεται ονομαστική αναφορά σε χώρα, υπάρχει ωστόσο ειδική επισήμανση στην «προώθηση και διατήρηση της δικαστικής ανεξαρτησίας», καθώς και «στα δικαιώματα ανθρώπων που ανήκουν σε μειονότητες».
Στο προσχέδιο συμπερασμάτων «φωτογραφίζεται» η υπόθεση Μπελέρη, καθώς υπάρχει αναφορά «στα δικαιώματα ανθρώπων που ανήκουν σε μειονότητες».
Να σημειωθεί ότι αυτές οι επισημάνσεις δεν υπήρχαν στη διακήρυξη της περυσινής συνόδου, που πραγματοποιήθηκε στα Τίρανα. Η πολιτική ατμόσφαιρα άλλωστε τον Δεκέμβριο του 2022 μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας ήταν πολύ διαφορετική, ενώ ακολούθησε στα τέλη του ίδιου μήνα και κοινή επίσκεψη των δύο πρωθυπουργών στα χωριά της ελληνικής εθνικής μειονότητας.
Συγκεκριμένα, στο προσχέδιο του κειμένου της διακήρυξης υπάρχει ρητή αναφορά στη δέσμευση των εταίρων των Δυτικών Βαλκανίων «έναντι θεμελιωδών δικαιωμάτων και αξιών, που περιλαμβάνουν τα δικαιώματα των ανθρώπων που ανήκουν στις μειονότητες και στο κράτος δικαίου».
Σε ειδική παράγραφο για την ενίσχυση των σχέσεων καλής γειτονίας και με κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης γίνεται αναφορά –όπως και πέρυσι– στην εφαρμογή της συμφωνίας των Πρεσπών, ενώ τονίζεται η ανάγκη επίτευξης «οριστικών και διαρκών λύσεων σε διμερείς διαφορές και ζητήματα που έχουν τις ρίζες τους στο παρελθόν».