Στη συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Κωνσταντινούπολη, εκτός από τα συνηθισμένα ελληνοτουρκικά ζητήματα, βασικά θέματα συζήτησης αναμένεται να είναι και η ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης, η μεταφορά του φυσικού αερίου της ανατολικής Μεσογείου στη Δύση, αλλά και το προσφυγικό. Πληροφορίες από την Αγκυρα αναφέρουν ότι ο Τούρκος πρόεδρος ενδέχεται να ανταλλάξει απόψεις με τον κ. Μητσοτάκη και να εκφράσει τις θέσεις της χώρας του για τις έρευνες αερίου στην ανατολική Μεσόγειο και να συζητήσουν πολλές διαφορετικές φόρμουλες συνεργασίας στον τομέα αυτό, δίχως όμως η σημερινή συνάντηση να αναμένεται να φέρει κάποιο άμεσο αποτέλεσμα. Στην τουρκική κυβέρνηση είναι γνωστές οι διαφορές των δύο χωρών για την ΑΟΖ στην ανατολική Μεσόγειο, που οδήγησαν στην κρίση με το «Ορουτς Ρέις». Ομως, αναλυτές θεωρούν πως η κρίση στην Ουκρανία μπορεί να φέρει πιο κοντά τις δύο χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ για να βρουν τρόπους συνεργασίας στον ενεργειακό τομέα, δίχως να υπάρχει κάποια υποχώρηση από τις βασικές θέσεις τους – σύμφωνα πάντα με το διεθνές δίκαιο αλλά και την ευθυδικία.
Πολλοί αναλυτές της γειτονικής χώρας υπενθύμιζαν παλαιότερες δηλώσεις του Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ο οποίος υποστήριζε πως σε περίπτωση που επιλυθεί το Κυπριακό ή βρεθεί λύση στον τρόπο κατανομής του φυσικού πλούτου του νησιού, τότε θα έχει επιλυθεί μεγάλο μέρος των διαφορών στην ανατολική Μεσόγειο. Η Αγκυρα ήδη προσπαθεί να πείσει το Ισραήλ για τη μεταφορά του φυσικού αερίου μέσω της Τουρκίας και τη συνεργασία και στον τομέα ερευνών. Ο Ταγίπ Ερντογάν στην πρόσφατη συνάντησή του με τον Ισραηλινό ομόλογό του Ισαάκ Χέρτζογκ, δήλωσε: «Αυτή είναι μια ευκαιρία για να υλοποιήσουμε τη συνεργασία στον ενεργειακό τομέα που είχαμε επιχειρήσει στο παρελθόν. Αυτή τη στιγμή διαθέτουμε τέσσερα πλωτά γεωτρύπανα, το τέταρτο είναι στον δρόμο. Διαθέτουμε και δύο σεισμογραφικά πλοία. Ετσι σε Μαύρη Θάλασσα και Μεσόγειο μπορούμε με τη συνεργασία μας να υλοποιήσουμε αυτές τις εργασίες».
Πάντως στη συνάντηση Μητσοτάκη – Eρντογάν, που θα πραγματοποιηθεί στις 2 μ.μ. στο «αρχοντικό του Βαχντετίν», στην ανατολική όχθη του Βοσπόρου, οι δύο ηγέτες θα συζητήσουν και για τις διαφορές των χωρών τους στο Αιγαίο και τις διεκδικήσεις της Τουρκίας. Ομως, ο βασικότερος στόχος και των δύο πλευρών, που σύμφωνα με πληροφορίες δεν θα έβλεπαν καθόλου αρνητικά στις Βρυξέλλες και στην Ουάσιγκτον, είναι να μην υπάρχει ένταση στο Αιγαίο στην παρούσα φάση της κρίσης με τη Ρωσία και οι δύο χώρες να βρουν τρόπους συνεννόησης και στο προσφυγικό, που ενδιαφέρει ιδιαίτερα τους Ευρωπαίους αξιωματούχους. Ενας τομέας άμεσης συνεργασίας και εξεύρεσης άμεσης λύσης θεωρείται το φυσικό αέριο, καθώς και η Ελλάδα και η Τουρκία προμηθεύονται μεγάλες ποσότητες φυσικού αερίου από τη Ρωσία και σε περίπτωση μείωσης της ροής του θα πρέπει να υπάρχουν εναλλακτικές, όπως το αέριο του Αζερμπαϊτζάν και του Ιράν. Ενας άλλος τομέας της συνεργασίας είναι ο τουρισμός, που και οι δυο χώρες έχουν μεγάλη ανάγκη. Ο πόλεμος στην Ουκρανία, οι κυρώσεις στη Ρωσία και οι αυξημένες τιμές των καυσίμων ήδη προκαλούν αναταράξεις.
Εκτιμήσεις ότι το ευρύτερο γεωπολιτικό σκηνικό μπορεί να φέρει πιο κοντά Αθήνα και Αγκυρα.
Διπλωματικοί ελιγμοί
Πάντως, η τουρκική κυβέρνηση προσπαθεί να εκμεταλλευτεί τον πόλεμο Ουκρανίας – Ρωσίας για να αναδείξει τη χώρα σε διπλωματικό επίπεδο. Η συνάντηση του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ με τον υπουργό Εξωτερικών της Ουκρανίας Ντμίτρο Κουλέμπα στην Αττάλεια ήταν ένα σημαντικό δείγμα της τουρκικής διπλωματικής δραστηριότητας. Στη συνάντηση αυτή δεν υπήρξε αποτέλεσμα, όμως η Τουρκία κατάφερε να φέρει στο ίδιο τραπέζι τους υπουργούς των δύο χωρών. Ο κ. Ερντογάν στην τηλεφωνική επικοινωνία που είχε το απόγευμα της Πέμπτης με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, υπενθύμισε πως η Τουρκία είναι η μόνη χώρα που μπορεί να έχει επαφές με την Ουκρανία, αλλά και με τη Ρωσία. Παράλληλα, με το κλείσιμο των Στενών για τα πολεμικά πλοία, έστω και καθυστερημένα, έδειξε πως η Αγκυρα προσπαθεί να τηρήσει όσα προβλέπουν οι Συνθήκες και παραμένει μια ισχυρή χώρα του ΝΑΤΟ. Αυτός είναι και ο λόγος που ο Ερντογάν ζήτησε από τον Μπάιντεν την επίσπευση της ολοκλήρωσης των διαδικασιών για την αγορά των 40 F-16 Viper, αλλά και τον εκσυγχρονισμό όσων μαχητικών του ίδιου τύπου διαθέτει η Τουρκία. Παράλληλα ζήτησε την άμεση άρση του εμπάργκο που εφαρμόζει η Ουάσιγκτον στην προμήθεια και συμπαραγωγή εξοπλιστικών προγραμμάτων της Τουρκίας.
Η τουρκική κυβέρνηση, πάντως, εξακολουθεί να μην εφαρμόζει κυρώσεις προς τη Ρωσία και αυτό έχει όφελος για την τουρκική οικονομία. Στη γειτονική χώρα ήδη κυκλοφορούν φήμες πως Ρώσοι ολιγάρχες ανοίγουν τραπεζικούς λογαριασμούς σε τουρκικές κρατικές τράπεζες και μεταφέρουν τα κεφάλαιά τους. Η εφημερίδα Hurriyet αποκάλυψε πως ο Ταγίπ Ερντογάν πρότεινε στον Βλαντιμίρ Πούτιν τρόπo παράκαμψης των κυρώσεων swift που έχουν επιβληθεί στη Ρωσία: «Τουρκία, Ρωσία και Κίνα θα μπορούσαν να κάνουν τις εμπορικές τους συναλλαγές είτε με τα εθνικά τους νομίσματα (το ρούβλι, τη λίρα, το γουάν) είτε έχοντας ως μέσο συναλλαγών τον χρυσό».