Το 1999 στην «αργκό» των ελληνοτουρκικών προστέθηκε μια –νέα τότε– έννοια, με αφορμή δύο σεισμούς, που με διαφορά περίπου 20 ημερών είχαν πλήξει αρχικά τη Νικομήδεια και στη συνέχεια την Αθήνα. Η «διπλωματία των σεισμών», όπως ονομάστηκε τότε, οδήγησε σε μια έκρηξη αισιοδοξίας, η οποία –συνεπικουρούμενη από την περίσταση της Συνόδου Κορυφής της Ε.Ε. του Ελσίνκι– έδωσε στην Τουρκία το καθεστώς υποψήφιας προς ένταξη χώρας.
Οι σεισμοί της περασμένης Δευτέρας, που σύμφωνα με τους πρόχειρους υπολογισμούς προσώπων με γνώση των εξελίξεων, μπορεί να έχουν κοστίσει τη ζωή ακόμη και 100.000 ανθρώπων μόνο στην Τουρκία (για τη Συρία αξιόπιστη εκτίμηση είναι σχεδόν αδύνατον να γίνει) έχουν προξενήσει το διεθνές ενδιαφέρον, καθώς έχουν αξιολογηθεί ως ιστορικών διαστάσεων.
Κανένας στην Αθήνα δεν θεωρεί ότι είναι δυνατή η επανάληψη ενός «δεύτερου ’99», ωστόσο λίγοι είναι όσοι διαφωνούν με την εκτίμηση ότι για τους επόμενους μήνες οι ελληνοτουρκικές σχέσεις περνούν σε πολύ χαμηλότερη προτεραιότητα για τον πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, είτε προχωρήσει στις εκλογές που έχουν ανακοινωθεί για τις 14 Μαΐου είτε τελικά μεταφέρει την ημερομηνία ελαφρώς αργότερα, εκμεταλλευόμενος τις συνθήκες έκτακτης ανάγκης οι οποίες επικρατούν.
Υπενθυμίζεται ότι με βάση το τουρκικό σύνταγμα, η κατάσταση έκτακτης ανάγκης δίνει στον πρόεδρο της Τουρκίας το δικαίωμα να αναβάλει τις εκλογές έως και έξι μήνες.
Σε κάθε περίπτωση, η τρέχουσα κατάσταση μειώνει, κατά κάποιον τρόπο, την εκλογική σημασία του παράγοντα των ελληνοτουρκικών από τους υπολογισμούς του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη. Επιπλέον έδωσε αφορμή για κάποιες, έστω συμβολικές, επαφές. Δόθηκε η ευκαιρία για ενεργοποίηση διαύλων στο ανώτατο επίπεδο (Κατερίνα Σακελλαροπούλου και πρωθυπουργός με Ερντογάν, Νίκος Δένδιας με Τσαβούσογλου), αλλά και τη χρησιμοποίηση επιχειρησιακών επαφών για τη μεταφορά της ανθρωπιστικής βοήθειας και των ομάδων διάσωσης από την Ελλάδα στο Ιντσιρλίκ.
Επιπλέον, οι πρώτες επαφές του νέου πρέσβη της Τουρκίας στην Αθήνα, του πολύπειρου Τσαγατάι Ερτσιγές, έγιναν μακριά από το σκηνικό διαρκούς κρίσης των τελευταίων ετών. Είναι ακόμη νωρίς να φανεί αν θα ενεργοποιηθεί κάποιος πρόσθετος δίαυλος τους επόμενους μήνες.
Η κατάσταση στη σεισμόπληκτη Τουρκία φέρνει τα ελληνοτουρκικά σε δεύτερη μοίρα, τόσο στις προτεραιότητες του Ταγίπ Ερντογάν όσο και στον εκλογικό σχεδιασμό του Κυριάκου Μητσοτάκη.
Είναι κοινό μυστικό ότι οι σχεδόν παράλληλες εκλογές σε Ελλάδα και Τουρκία έχουν δημιουργήσει πονοκέφαλο, όχι μόνο στο επιτελείο του πρωθυπουργού αλλά και στην Ουάσιγκτον.
Αλλωστε, τμήμα της προγραμματιζόμενης περιοδείας του υπουργού Εξωτερικών Αντονι Μπλίνκεν στην περιοχή ήταν μέρος της επιχείρησης να σταλούν μηνύματα για την ανάγκη οι εκλογές να πραγματοποιηθούν χωρίς εντάσεις στα ελληνοτουρκικά. Είναι δεδομένο ότι μετά τους καταστροφικούς σεισμούς, η αποστολή Μπλίνκεν στην περιοχή θα αποκτήσει άλλα χαρακτηριστικά, αν δεν αλλάξει και η μορφή της.
Εμπειροι παρατηρητές σημειώνουν ότι οι μέχρι στιγμής αντιδράσεις της κυβέρνησης Ερντογάν υποδηλώνουν πως γίνεται μια πολύ ισχυρή προσπάθεια να δημιουργηθεί η εντύπωση ότι η σημερινή καταστροφή μπορεί να αναστραφεί μέσω της κλασικής συνταγής του ΑΚΡ των τελευταίων 20 ετών, της ταχείας επιχείρησης ανοικοδόμησης της περιοχής με τρόπο που θα δημιουργήσει μια κάποια προοπτική αναγέννησης μετά τον όλεθρο.
Η πραγματικότητα είναι ότι στα 20 και πλέον χρόνια διακυβέρνησης της Τουρκίας, ο Ερντογάν δεν έχει αντιμετωπίσει τέτοιου μεγέθους κρίση, μάλιστα σε μια περιοχή στην οποία επανειλημμένως παρενέβη πολιτικά με τρόπο επιθετικό, καθώς συνέλαβε και φυλάκισε δημάρχους, με πλέον σημαντικό (από πλευράς μεγέθους πόλης) εκείνον του Ντιγιάρμπακιρ. Πρακτικά είναι πάρα πολύ δύσκολο για οποιονδήποτε στην παρούσα φάση να προβλέψει πώς θα εξελιχθεί η πολιτική κατάσταση στο εσωτερικό της Τουρκίας έπειτα από έναν μήνα. Διότι από αυτήν θα κριθεί και η στάση του Ερντογάν και προς το εξωτερικό.
Αρμόδιες πηγές ανέφεραν ότι το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα η κυβέρνηση θα εντείνει τις προσπάθειες αποστολής ανθρωπιστικής ή όποιας άλλης μορφής βοήθειας απαιτείται για τη στήριξη όλων όσοι έχουν πληγεί στη νότια και νοτιοανατολική Τουρκία. Η διάχυση της αλληλεγγύης σε περιφερειακό επίπεδο με σκοπό την εξομάλυνση των σχέσεων δεν είναι αποκλειστικά προνόμιο της Ελλάδας. Πολύ μεγαλύτερη βοήθεια έχει ήδη στείλει το Ισραήλ, μια χώρα που, επίσης, στα προηγούμενα χρόνια βρισκόταν στο επίκεντρο των επιθέσεων του Ερντογάν και των στελεχών της κυβέρνησής του.