Για εμάς τους Ελλαδίτες η Ιμβρος φαντάζει τόσο μακριά όσο η Καππαδοκία. Λες και ένα ψυχικό ανάχωμα μας εμποδίζει να την πλησιάσουμε, ενώ βρίσκεται δίπλα μας, στο Αιγαίο. Είναι τόσο κρίμα να μην ενώνουμε τις δυνάμεις μας με τους Ιμβριους, που κάνουν τα τελευταία χρόνια μια συστηματική προσπάθεια να κρατήσουν ζωντανό το ελληνικό στοιχείο του νησιού, τα έθιμα και τις παραδόσεις. Πρωτεργάτης σε αυτόν τον αγώνα είναι ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος, ο οποίος όχι μόνο δεν ξεχνάει το μέρος όπου γεννήθηκε, αλλά χάρη στις πρωτοβουλίες του άνοιξε ξανά ελληνικό σχολείο, μετά δεκαετίες, με άριστους καθηγητές και δεκάδες μαθητές. Αλλωστε, η απαγόρευση της ελληνικής εκπαίδευσης από τους Τούρκους ήταν η αιτία που οδήγησε σε μαρασμό τα επτά ελληνοχώρια, που είχαν κάποτε χιλιάδες κατοίκους, ενώ σήμερα μόνο μερικές εκατοντάδες.
Από αυτόν τον έντονα φορτισμένο τόπο, ο Πατριάρχης επέλεξε να τελέσει τη θεία λειτουργία ανήμερα τη γιορτή της Παναγίας και να στείλει ένα μήνυμα σθένους για τους απανταχού ορθοδόξους, σε μια περίοδο έντονων δοκιμασιών. «Επιβιώσαμε, ανασυγκροτηθήκαμε, ξανασταθήκαμε στα πόδια μας και συνεχίζουμε», τόνισε. «Θα κρατήσει παραπέρα η πνοή. Εως της συντελείας του αιώνος. Με τα σχολεία μας και τα βλαστάρια μας, την ελπίδα μας. Με τον επαναπατρισμό των ξενιτεμένων αδελφών μας. Με τις ανακαινισμένες ενοριακές εκκλησίες και τα ξωκλήσια μας».
Ο Κ. Κουτσομάλλης (αριστερά) με τον Πατριάρχη στην Ιμβρο.
Συντοπίτης του κκ. Πατριάρχη, με καταγωγή από το χωριό Αγρίδια, ο διευθυντής του Μουσείου Γουλανδρή, Κυριάκος Κουτσομάλλης, θυμάται για χατίρι της στήλης τα έθιμα της Παναγίας: «Ηταν η γιορτή που εμείς οι μικροί περιμέναμε πώς και πώς, διότι κρατούσε τρεις ολόκληρες ημέρες. Την παραμονή υπήρχε ο εσπερινός και ολονύχτια αγρύπνια. Κατά τη διάρκεια της νύχτας ετοιμάζονταν τα τάματα, τα κουρμπάνια. Επρόκειτο για μοσχάρια που θυσιάζονταν για τη χάρη της Παναγίας. Ανήμερα γινόταν η δοξολογία και μετά μοιραζόταν το κρέας σε όλους τους κατοίκους, ανεξαρτήτως θρησκεύματος. Το μαγείρευαν οι άνδρες και όχι οι γυναίκες του σπιτιού. Από το κρέας αυτό έβγαινε ένα ακόμα πιάτο, η περίφημη κουρκούτα, που ήταν σπασμένο στάρι βρασμένο μέσα στον ζωμό». «Ανήμερα, επίσης», συνεχίζει ο Κυριάκος Κουτσομάλλης, μέγας Αρχων του Πατριαρχείου, «οι γυναίκες έφτιαχναν γλυκίσματα και πήγαιναν στα μνήματα για να τιμήσουν τους νεκρούς. Το βράδυ ξεκινούσε το γλέντι με τα όργανα, που κρατούσε μέχρι το πρωί. Αλλά και την επόμενη ημέρα, στο ξωκκλήσι της Παναγίας της Μπαλωμένης, απέναντι από τη Σαμοθράκη, είχε λειτουργία και στην περιοχή Σπηλιά γινόταν δεύτερο γλέντι κάτω από έναν αιωνόβιο πλάτανο, με τα μπουκάλια ρακί να παγώνουν μέσα στις βρύσες. Ας ευχηθούμε του χρόνου να είναι καλύτερα για όλους μας».