Η «φτωχή» συγκοινωνιακή εξυπηρέτηση εν μέσω υγειονομικής κρίσης αποτέλεσε το βασικότερο παράπονο των μετακινουμένων, με τα μέσα μαζικής μεταφοράς της πρωτεύουσας να λειτουργούν με γερασμένο στόλο και ελλείψεις προσωπικού. Αποτέλεσμα ήταν, ειδικά κατά το πρώτο κύμα του ιού, ο συνωστισμός σε λεωφορεία αλλά και στα μέσα σταθερής τροχιάς να προκαλεί δικαιολογημένο άγχος στους χρήστες του ΟΑΣΑ (Οργανισμός Αστικών Συγκοινωνιών Αθηνών). Η κινητικότητα με το σύστημα αστικών συγκοινωνιών μπορεί να περιορίστηκε με την πλειονότητα των χρηστών να επιλέγει, όποτε αυτό ήταν εφικτό, το Ι.Χ., ωστόσο η μη ικανοποιητική ποιότητα της συγκοινωνιακής εξυπηρέτησης παρέμεινε μια πραγματικότητα. Εχοντας κάνει σημαντική προεργασία τον τελευταίο ενάμιση χρόνο ο ΟΑΣΑ και το υπουργείο Υποδομών προχώρησαν σε διορθωτικές κινήσεις, ενώ σήμερα ετοιμάζονται πυρετωδώς για την επόμενη ημέρα σε μια προσπάθεια βελτίωσης του παρεχόμενου συγκοινωνιακού έργου. Βασικοί άξονες για τη διαμόρφωση της επόμενης ημέρας αποτελούν η κάλυψη των κενών σε επίπεδο προσωπικού, η ανανέωση του στόλου η οποία δεν κινείται με τους επιθυμητούς ρυθμούς, ωστόσο έχει ήδη μπει σε τροχιά, και η παροχή αξιόπιστων υπηρεσιών με ταυτόχρονη διασφάλιση της υγειονομικής ασφάλειας προσωπικού και επιβατών.
Τον περασμένο χειμώνα εντάχθηκαν στον στόλο του ΟΑΣΑ συνολικά 300 λεωφορεία, τα οποία το υπουργείο Υποδομών μίσθωσε με τη μέθοδο του leasing. Η μίσθωση μέσω leasing κρίθηκε αναγκαία, καθώς εξασφάλισε γρήγορα πρόσθετα οχήματα χωρίς τις χρονοβόρες διαδικασίες που συνοδεύουν τους διαγωνισμούς προμηθειών. Στο μεταξύ, ήδη είχαν ενταχθεί στον στόλο των ΟΣΥ συνολικά 200 λεωφορεία ΚΤΕΛ, εκ των οποίων 164 «κανονικά» (12 μέτρων), 30 αρθρωτά (18 μέτρων) και 6 μικρολεωφορεία (8 μέτρων). Η εν λόγω σύμπραξη περιλαμβάνει και 550 οδηγούς, οι οποίοι καλύπτουν τις ανάγκες των παραπάνω οχημάτων.
«Η Ελλάδα είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα που εν μέσω πανδημίας επέδειξε το μεγαλύτερο ποσοστό ενίσχυσης του στόλου της και κατά συνέπεια των δρομολογίων των αστικών συγκοινωνιών. Στους δρόμους της Αθήνας κυκλοφορούν 50% περισσότερα οχήματα σε σύγκριση με το 2019, ενώ σε καθημερινή βάση εκτελούνται (σ.σ. εκτός θερινής περιόδου) 3.000 περισσότερα δρομολόγια», υποστηρίζει ο πρόεδρος των ΟΣΥ Βασίλης Ξυπολυτάς.
Ο διαγωνισμός
Το προσεχές διάστημα αναμένεται η προκήρυξη του μεγάλου διαγωνισμού για την απόκτηση περίπου 1.300 οχημάτων, ο οποίος θα εξελιχθεί σε δύο φάσεις. Στην α΄ φάση θα γίνει η προμήθεια 800 λεωφορείων εκ των οποίων περίπου 300 θα είναι ηλεκτρικά, 300 CNG (φυσικού αερίου) και τα υπόλοιπα υβριδικά. Ο διαγωνισμός για τα ηλεκτρικά λεωφορεία θα προκηρυχθεί τον Σεπτέμβριο με στόχο εντός του 2022 να κυκλοφορούν στην Αθήνα τα πρώτα ηλεκτρικά λεωφορεία. Εως τις αρχές Αυγούστου είχαν ολοκληρωθεί τα δοκιμαστικά δρομολόγια συνολικά πέντε τύπων ηλεκτρικών λεωφορείων (τρία κινεζικής τεχνολογίας και δύο ευρωπαϊκής) σε πραγματικές συνθήκες εντός του αστικού ιστού. Το υπουργείο Υποδομών είχε προχωρήσει σε ανοιχτή πρόσκληση ώστε εταιρείες να προσφέρουν ηλεκτροκίνητα οχήματα για δοκιμές σε δρομολόγια της Αθήνας. Τα οχήματα που εισήχθησαν με ειδικό καθεστώς παραμονής στη χώρα για μέγιστο διάστημα 64 ημερών, ήταν τα ηλεκτρικά λεωφορεία της Ytong (από 21/10/20 έως 9/12/20), Solaris (από 27/11/20 έως 9/1/21), BYD (από 31/12/20 έως 23/1/21), Zhong Tong (από 18/3/21 έως 7/4/21) και Irizar (από 6/7/21 έως 28/7/21). Παράλληλα, μελετάται και η εγκατάσταση δικτύου φορτιστών που θα βρίσκονται σε κομβικά σημεία των διαδρομών των λεωφορείων. Στόχος είναι τα ηλεκτροκίνητα λεωφορεία να μπορούν να εκμεταλλεύονται ακόμα και το τέταρτο της ώρας που θα παραμένουν σε αφετηρίες, ώστε να φορτίζουν με ταχεία φόρτιση και να μειωθούν οι απώλειες σε οχηματοχιλιόμετρα.
Πέραν του γερασμένου στόλου, οι ελλείψεις προσωπικού αποτελούν το κυρίαρχο εμπόδιο της φτωχής συγκοινωνιακής εξυπηρέτησης, η οποία ακόμα και εν μέσω πανδημίας –οπότε η κινητικότητα θεωρητικώς είναι περιορισμένη– παραμένει σοβαρό πρόβλημα. Το πρώτο βήμα έγινε με την ολοκλήρωση της εκπαίδευσης των 356 νεοπροσληφθέντων οδηγών και των 56 τεχνικών που έχουν ήδη ενταχθεί στο προσωπικό των ΟΣΥ.
Με όπλο τις νέες τεχνολογίες ο ΟΑΣΑ έχει προχωρήσει σε ψηφιοποίηση της πλειονότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών, καθώς πλέον ο επιβάτης μπορεί να προμηθευτεί μέσω Διαδικτύου όλους τους τύπους εισιτηρίων των αστικών συγκοινωνιών της πρωτεύουσας. Στο μεταξύ, το υφιστάμενο δίκτυο στις ΣΤΑΣΥ (Σταθερές Συγκοινωνίες) πρόκειται άμεσα να εμπλουτιστεί με νέα αυτόματα μηχανήματα έκδοσης εισιτηρίων. Στον προγραμματισμό του ΟΑΣΑ περιλαμβάνεται η επέκταση του δικτύου των έξυπνων στάσεων τηλεματικής στις οποίες όμως δεν μπορούν να ενταχθούν τα λεωφορεία των ΚΤΕΛ, καθώς δεν διαθέτουν ακόμα το σχετικό σύστημα. Σε επόμενο χρόνο θα ολοκληρωθεί η αναβάθμιση του ηλεκτρονικού εισιτηρίου ώστε να ενσωματωθούν και άλλες υπηρεσίες στην ίδια κάρτα (ηλεκτρονικό εισιτήριο), όπως για παράδειγμα η ενοικίαση ποδηλάτου ή ακόμα και αυτοκινήτου, ενώ θα παρέχεται η δυνατότητα αγοράς εισιτηρίων ακόμα και για θεάματα μέσω της κάρτας του ΟΑΣΑ. Απώτερος στόχος είναι ο μετασχηματισμός του Οργανισμού σε «Mobility As A Service Provider» (κινητικότητα ως μέσο παροχής υπηρεσίας), όπως συναντάται σε αρκετές ευρωπαϊκές πόλεις.
Εμφαση δίδεται και στην αναβάθμιση του δικτύου λεωφορειολωρίδων και του ελέγχου τους, ώστε να διασφαλιστεί η όσο το δυνατόν πιο απρόσκοπτη κυκλοφορία των λεωφορείων, περιορίζοντας έτσι τη διάρκεια των διαδρομών τους.
Το τραμ στον Πειραιά
Τον Σεπτέμβριο επίσης αναμένεται η παράδοση της επέκτασης του τραμ στον Πειραιά, η οποία καθυστέρησε σημαντικά με αποτέλεσμα να απαιτηθεί νέος κύκλος δοκιμαστικών δρομολογίων, που αναμένεται να διαρκέσει περίπου 20 ημέρες. Με την παράδοση της επέκτασης θα δρομολογηθούν και τα 25 νέα πορτοκαλί οχήματα που έχουν παραλάβει από την Alstom οι ΣΤΑΣΥ.
Εως τις αρχές Οκτωβρίου θα έχει ολοκληρωθεί και η τεχνική ανάταξη τριών συρμών του πρώην ηλεκτρικού σιδηροδρόμου (γραμμή 1 του μετρό) που θα αναβαθμίσει τη συγκοινωνιακή εξυπηρέτηση. Σημειώνεται ότι η πλειονότητα των τρένων του ηλεκτρικού μετράει άνω των 35 ετών και έχει προγραμματιστεί η ανακατασκευή του συνόλου του στόλου. Ωστόσο η αναβάθμιση των συρμών 8ης και 10ης γενιάς (τα νεότερα δηλαδή του στόλου) θα πραγματοποιηθεί σε δεύτερο χρόνο.
Ελάχιστα τα κρούσματα
Η υγειονομική κρίση προκάλεσε έντονη ανησυχία στους εργαζομένους στις αστικές συγκοινωνίες. Ωστόσο τα στοιχεία κάνουν λόγο για ελεγχόμενη κατάσταση στον Οργανισμό. «Οι προσπάθειές μας για την προστασία των εργαζομένων μας από την COVID-19 είχαν θετικό αποτέλεσμα για το 2020. Ο μέσος όρος κρουσμάτων ήταν ο ακριβώς αντίστοιχος με τον μέσο όρο κρουσμάτων των πολιτών της Αττικής. Το 2020 από το σύνολο των 4.669 εργαζομένων (διοικητικό προσωπικό και προσωπικό κίνησης) νόσησαν συνολικά εννέα άτομα μέσα από το εργασιακό τους περιβάλλον, δηλαδή ένα ελάχιστο ποσοστό των εργαζομένων της ΟΣΥ. Σύμφωνα με τα στοιχεία που συνέλεξε ο ΕΟΔΥ, από όλο το προσωπικό κίνησης μόνο 1/1.000 νόσησε την περασμένη χρονιά με COVID-19 μέσα από τον χώρο εργασίας του. Ειδικότερα, από τους 3.606 υπαλλήλους, που ανήκουν στο προσωπικό κίνησης, τέσσερις νόσησαν στον χώρο εργασίας», λέει στην «Κ» ο πρόεδρος της ΟΣΥ, Βασίλης Ξυπολυτάς.